SİYASİ TARİH II - Deneme Sınavı - 12

Savaşın ardından kalıcı olacağı ortaya çıkan insan hareketleri sorununa BM el attı ve Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR) 1950’de Genel Kurul tarafından kuruldu. Buna göre doğru cevap D seçeneğidir.

Savaşı dünyaya yayacak olan olay ise Almanya’nın Polonya’yı olası işgaline karşı İngiltere’nin bu ülkeye yardım sözü vermesiydi

Blitzkrieg: Bir Alman savaş doktrini olan Blitzkrieg, hızlı ve ani saldırılarla düşmanın düzenli bir savunma kurmasını engelleyip sonra da ona ölümcül darbeyi vurmaya dayalıdır. Bu savaş stratejisinin gelişmesinin ardında tank ve uçak teknolojilerindeki
ilerleme yatmaktadır. Stratejinin uygulanabilmesi düzgün arazi şartlarına ve disiplinli hava desteğine bağlıdır. Engebeli, çamurlu arazilerde ve hava desteğinin alınamadığı zamanlarda sistem başarısız olmuştur.

1944 yılında Paris’in kurtarılmasıyla birlikte varlığı sona erdi.

Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü ise çevreleme politikasının bu coğrafyadaki askerî ittifakı ve temel direği işlevini gördü. 4 Nisan 1949’da
kurulan örgütün 12 kurucu üyesi vardır: ABD, Belçika, Danimarka, Fransa, Hollanda, İngiltere, İtalya, İzlanda, Kanada, Lüksemburg, Norveç, Portekiz. Buna göre doğru cevap E seçeneğidir.

Diğer sosyalist devletlerin önderi konumunu sürdürmek amacı ile SSCB tarafından 1947’de Avrupa’daki 9 komünist partinin katılımıyla Kominform kuruldu (Polonya, SSCB, Çekoslovakya, Macaristan, Romanya, Bulgaristan, Yugoslavya, İtalya ve Fransa). Amaç, tüm Avrupa’daki komünist parti eylemlerini eş güdümlemekti. Buna göre doğru cevap A seçeneğidir.

Örgütün kurucu belgesi 111 maddeden oluşan BM Şartı’dır. Şartın 1. maddesinde de yer aldığı gibi BM’nin temel amacı uluslararası barış
ve güvenliği sağlamaktır. Buna göre doğru cevap C seçeneğidir.

BM’nin üye devletleri bağlayıcı kararlar alabilen organı Güvenlik Konseyi’dir. Güvenlik Konseyi 15 üyeden oluşur. Bunların 10 tanesi
Genel Kurulun 2/3 oyuyla iki yıllığına seçilirler. Beş tanesi ise sürekli üye statüsüne sahiptir. Bu beş üyenin veto hakkı vardır: Çin Halk Cumhuriyeti (1945-1971 arası Çin Cumhuriyeti/ Tayvan), Fransa, Rusya Federasyonu (1991’e kadar SSCB), İngiltere ve ABD. Buna göre doğru cevap E seçeneğidir.

16 Mart 1921 gibi erken bir tarihte birbirini tanıyan iki yönetim SSCB’nin ve Cumhuriyet’in kurulmasının ardından 1925’te Dostluk ve Tarafsızlık Antlaşması imzaladılar. Bu antlaşma 1929, 1931 ve en son 1935’te 10 yıllığına uzatıldı. SSCB 19 Mart 1945’te Türkiye’ye
bir nota vererek savaş sonrasında koşullarda köklü değişiklik oluştuğunu (rebus sic stantibus) öne sürdü ve antlaşmanın süresini
uzatmayacağını bildirdi. Buna göre doğru cevap C seçeneğidir.

İngiltere 2 Nisan 1947’de konuyu BM’ye götürdü. Mayıs’ta kurulan Filistin Özel Komisyonu (UNSCOP) çatışmanın kaynaklarını araştırmak
ve çözüm yolları önermekle görevlendirildi. UNSCOP, Filistin’de iki ayrı devletin kurulmasını ve Kudüs’ün BM denetimine bırakılmasını
önerdi. Arapların başından başlayarak BM ile işbirliğini reddetmeleri, Yahudi soykırımının Batı’da yarattığı Yahudi sempatisi ve Siyonistlerin
lobi çalışmaları sayesinde Kasım 1947’de BM Genel Kurulu bölünmeyi onayladı. Kararın ardından İngiltere 15 Mayıs 1948’den itibaren Filistin’deki birliklerini geri çekeceğini ilan etti ve Nisan ayında çekilmeye başladı. Çekilmenin sona ermesinden bir gün önce, 14 Mayıs’ta Ben Gurion İsrail devletinin kurulduğunu ilan etti. Buna göre doğru cevap B seçeneğidir.

Filipinler 1946’da ABD’den bağımsızlığını kazandı. 1947’de Hindistan’ın bağımsızlığı bölgedeki diğer devletlerin önünü açtı. İngiltere 1948’de Seylan (Sri Lanka) ve Burma’nın bağımsızlıklarını tanırken Malaya’da (Malezya) yerel özerklik tanıyan federal bir yönetim kurdu.
1948’de yerel komünist hareketler Burma’da ve Malaya’da silahlı mücadeleye başladılar. 30 Aralık 1949’da Hollanda, Sukarno önderliğindeki Endonezya’nın bağımsızlığını kabul etmek zorunda kaldı. Buna göre doğru cevap A seçeneğidir.

Savaşı dünyaya yayacak olan olay ise Almanya’nın Polonya’yı olası işgaline karşı İngiltere’nin bu ülkeye yardım sözü vermesiydi. İngilizlerin Polonya’ya arka çıkması, Hitler’i Sovyetlere yöneltti. Hitler, Polonya konusunda destek aramıştı ve 23 Ağustos 1939 tarihinde Sovyetlerle bir antlaşma imzaladığında bütün dünya bu “birlikteliğe” şaşkınlıkla bakmıştı. Antlaşma çıkar alanları konusundaki maddelerin yanı sıra esas olarak Polonya’nın her iki devlet arasında nasıl paylaşılacağını kapsamaktaydı. Doğru cevap A'dır.

İngiltere’nin eski Commonwealth üyeleri (İngiltere’nin eski sömürgeleri) de Eylül ayının ilk günlerinde Almanya’ya savaş ilan ettiler. Ancak buradaki her bir ilanın özel şartları vardı. Örneğin Avustralya, savaş ilanına karşılık bunun sadece anavatanını savunmakla sınırlı kalacağını belirtti. Kanada da parlamento görüşmelerinin ardından savaş ilan etti ancak zorunlu askerliği kaldırarak bunu gönüllülüğe bıraktı. Doğru cevap C'dir.

Şubat 1940 tarihine kadar olağanüstü bir direniş gösteren Finlandiya halkı oldukça iyi savaşmasına rağmen ayın ilk günlerinde devreye giren Sovyet yedek kuvvetlerine boyun eğmek zorunda kaldı. Bu boyun eğmenin ardında yatan nedenlerden biri de uluslararası alandan gerekli yardımı alamamaları olmuştu. Böylece 12 Mart 1940 tarihinde Finlandiya, Sovyetler Birliği ile barış antlaşması imzalamak zorunda kaldı. Doğru cevap D'dir.

ABD Başkanı Franklin D. Roosevelt ile İngiltere Başbakanı Winston Churchill 14 Ağustos 1941 tarihinde “Atlantik Bildirisi” adı verilen ortak bir metin yayınladılar.Daha sonra Birleşmiş Milletler Antlaşması’na dahil edilen bu bildiride, savaştan sonra toprak kazanılmaması, ilgili halkın onayı alınmadan toprak değişikliği yapılmaması, ulusların kendi geleceklerini belirleme hakkına sahip olması, gibi hususlar yer almıştı. Doğru cevap A'dır.

Washington Konferansı, Kuzey Afrika Cephesi’nin kapanmasının ardından oluşacak yeni konjonktürü görüşmek üzere 12-26 Mayıs 1943 tarihleri arasında ABD Başkanı Roosevelt ve İngiltere Başbakanı Churchill’ın katılımıyla düzenlendi. Konferansın şifresi “Trident”di. Bu yüzden konferans, “Trident Konferansı” olarak da anıldı.DOğru cevap B'dir.

İtalya’nın savaştan çekilmesi, Almanya’yı tamamen yalnızlaştırdı ve zor bir duruma soktu. Akdeniz bölgesi, Müttefiklerin egemenliği altına girdi ve Yunanistan ile Yugoslavya’da Almanlara karşı verilen ulusal kurtuluş hareketleri büyük ivme kazandı. Doğru cevap D'dir.

Japonya, 10 Ağustos 1945 tarihinde yenilgiyi kabul ettiğini ABD’ye bildirdi. Taraf­ların yaptıkları diplomatik görüşmeler sonunda Tokyo Koyu’nda demirli bulunan ABD’ye ait Missouri adlı savaş gemisinde 2 Eylül’de Japonya’nın teslim belgesi imzalandı. Böylece Uzak Doğu’da savaş sona erdirildi.Doğru cevap E'dir.

II. Dünya Savaşı boyunca Türkiye’nin yönetiminde yer alan kadrolar, Birinci Dünya Savaşı’na sürüklenen Osmanlı İmparatorluğu’nun nasıl ortadan kalktığını ve Türk Ulusu’nun nasıl yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kaldığını unutmamışlardı. Bu deneyimin sonucu olarak ülkeyi herhangi bir savaşın dışında tutmayı ana hedef­leri hâline getirmişlerdi. Doğru cevap D'dir.

Almanya 10 Mayıs 1940 tarihinde II. Dünya Savaşı’nın en önemli hamlelerinden birini yapmak üzere Hollanda, Belçika ve Fransa’ya karşı havadan ve karadan
saldırılara başladı.