SİYASİ TARİH I - Deneme Sınavı - 2

Sorumuzun doğru cevabı C şıkkıdır.

E

D

Sorumuzun doğru cevabı E şıkkıdır.

Sorumuzun doğru cevabı A şıkkıdır.

Sorumuzun doğru cevabı D şıkkıdır.

Sorumuzun doğru cevabı A şıkkıdır.

Sorumuzun cevabı A şıkkıdır.

Sorumuzun doğru cevabı B şıkkıdır.

Sorumuzun cevabı D şıkkıdır.

Avusturya Başbakanı Kont Clement Metternich’in 1815 Viyana Kongresi’nden sonra yerleştirdiği “Avrupa ahengi” adı verilen uluslararası sistem, Avrupa’ya kısmi bir barış getirmişti. Bu yolla Avrupalı büyük güçlerin aralarındaki sorunların çoklu katılımlı kongrelerle çözülmesi amaçlanmıştı.

E

19. yüzyıl ve 20. yüzyılın başında gelişen sanayi ve finans kapitalizminin de etkisiyle dünya topraklarının yarısı ve dünya halklarının üçte biri sömürgeleştirildi. Britanya Adaları’nın 140 katı kadar bir yüz ölçüme ulaşmıştı. Fransız sömürge imparatorluğu ise Kuzeybatı Afrika’da Fas, Cezayir, Tunus ve Büyük Sahra’nın güneyinde kalan geniş Afrika topraklarını ve Asya’da Çin Hindi’ni kapsamıştı.

Eric Hobsbawm, 1870-1914 yılları arasında da dünya ekonomisinde meydana gelen önemli değişiklikleri şöyle sıralamaktadır: İmparatorluk çağı dünya ekonomisinin coğrafi açıdan önceki dönemlerden daha geniş bir tabana yayılması; Avrupa ve Avrupa dışındaki (Kuzey Amerika, Japonya gibi) gelişmelerle dünya ekonomisinin endüstrileşmiş ve endüstrileşmekte olan kısmının genişlemesi; uluslararası piyasanın olağanüstü bir büyüme göstermesi; birincil mallarda hem üretime ayrılmış alanlarda hem de bu alanların dünya pazarıyla bütünleştirilmesinde büyük ilerlemeler kaydedilmesi; İngiltere’nin tek endüstri ekonomisi olmaktan çıkması ve Almanya, ABD gibi ülkelerin de yoğun bir üretime geçmesi.

Avrupa güçler dengesinde etkili bir rol oynayan Prusya, sayıları elliyi bulan Alman prensliklerini birleştirme işine girişti. Birliğin kurulmasına 1862’de başbakanlığa getirilen Prens Otto von Bismarck öncülük yaptı. 19. yüzyılın son çeyreğinde Avrupa siyasetine yön verecek olan Bismarck, parlamenter yönetime, demokrasiye ve özgürlüklere sıcak yaklaşmadı. O’nun en büyük ideali Alman birliğinin sağlanmasıydı ve bunun da ancak “demir ve kanla” kurulabileceğine inanıyordu

Fransa, 28 Ocak 1871’de tarih sahnesine ihtişamlı bir şekilde çıkan Almanya ile ateşkes imzalamak zorunda kaldı. İki ülke arasında 1 Mayıs 1871’de Frankfurt Barışı imzalandı.

Fransa bu barış antlaşmasıyla Alsace-Lorraine’i Almanya’ya terk etmeyi ve savaş tazminatı ödemeyi kabul etti. Antlaşmanın hükümleri Fransa’nın bir daha toparlanmaması için bizzat Bismarck tarafından belirlenmişti. İki taraf arasındam süregelen “düşmanlık” derinleşti. Fransızlar, Alsace-Lorraine’i kaybetmekle onurlarının kırıldığını ve “ülkelerinin etinden ve kanından bir parça kopartıldığı” hissine kapılmışlardı. Fransız milliyetçileri “intikam savaşı” fikrine odaklandı. Ülkelerinin diz çökmesini unutmadılar. Alsace-Lorraine, Birinci Dünya Savaşı’na kadar iki devlet arasında sürdürülen ilişkilerin odak noktası oldu.

Balkan bunalımı sonrası Rusya sorunu çözmek üzere düzenlenen İstanbul Konferansı’nın ve yürütülen bir dizi diplomatik girişimin başarısızlığa uğramasını gerekçe göstererek 12 Nisan 1877’de Osmanlı Devleti’ne savaş ilan etti. Türk tarihinde 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı ya da “93 Harbi” denilen büyük savaş Osmanlı’nın ağır yenilgisiyle sonuçlandı. Rusya, Osmanlı İmparatorluğu’na dayattığı 3 Mart 1878 tarihli Ayastefanos Antlaşması’yla Balkan coğrafyasını kendi politikaları doğrultusunda biçim verdi. Avusturya-Macaristan Balkanlarda statükoyu altüst eden bu antlaşmanın özellikle Bulgaristan kısmına (madde 6) itiraz etti. Zira Osmanlı’ya vergi bağı ile bağlı büyük bir Bulgaristan tarih sahnesine çıkartılmıştı.

İtalya, sömürgeler elde etmek için güçlü bir devlet olan Almanya’nın yardımını almak ve Avrupa güçler dengesinde önemli bir aktör haline gelmek için Almanya ile bir antlaşma yapmaya çalıştı. Fransa’yı her yönden kuşatmak isteyen Almanya bu öneriye sıcak yaklaştı. Almanya, İtalya ve Avusturya-Macaristan İmparatorluğu arasında 20 Mayıs 1882’de Üçlü İttifak adlı bir antlaşma imzalanarak, Avrupa kıtasının iki bloka ayrılmasının en önemli girişimi başlatıldı. Üçlü İttifak Antlaşması’na göre taraflardan biri, iki veya daha fazla büyük devletin saldırısına uğraması halinde, diğer iki devletin ona yardım etmesi, İtalya’nın Fransa’nın saldırısıyla yüzyüze gelmesi karşısında da diğer iki devletin ona yardımda bulunması karara bağlandı. Ayrıca bu durumların dışında devletlerden biri saldırıya uğrarsa diğerleri lehte tarafsızlık politikası izleyeceklerdi

Sermaye sahiplerinin, İngiltere ve Almanya arasındaki rekabet çerçevesinde kendi hükümetleri üzerinde baskı kurması ve halkın tahrik edilip daha fazla savaş gemisi istemeye yönlendirilmesi sonucu dev askerî-endüstriyel kompleksler inşa edildi. Almanya’nın politik-askerî hamlesi İngiltere’de kuşkuyla karşılandı. İngiltere, Almanya’dan daha fazla para harcayıp daha çok gemi inşa etti. 1905-1906 arasında Amiral Sir John Fischer, İngiliz donanmasını yenilemekle kalmayıp denizcilik tarihinde büyük bir devrim olan dretnot (dreadnought) adı verilen zırhlı savaş gemisinin inşasını da sağladı. İngiliz askerî teknolojisi çağın savaş makinesi dretnotu ürettikten sonra, daha hızlı hareket eden ve ağır silahlarla donanmış ilk ağır savaş kruvazörünü inşa etti. Almanlar, İngilizlerin savaş teknolojisi alanındaki bu olağanüstü yeniliklerine karşılık vermeye çalıştı.

Ülkelerin genelkurmayları saldırı ve savunma amaçlı yeni askerî planlar hazırladılar. Bunların içinde en ünlüsü 1892-1906 yılları arasında Alman Genelkurmay Başkanlığı yapan General Schlieffen, kendi adını taşıyan plandır. Bu plana göre çıkacak bir savaşta Almanya, önce Fransa’yla daha sonra da Rusya’yla savaşarak bu ülkeleri saf dışı bırakacaktı. İngiltere 1908’de, Almanya, Rusya ve Fransa da 1913’te kanunlar çıkartarak, kara ordularının mevcutlarını arttırdılar. Hiç kuşkusuz, her ülke askerî harcamalar için bütçelerinden büyük paylar ayırmak zorunda kaldı