TAR222U
SİYASİ DÜŞÜNCELER TARİHİ
6. Ünite
Soru 1
Aşağıdaki şıklardan hangisi "elit, yani seçkin bir zümrenin “akıllı, aydın, bilgili”, geri kalanların ise “aptal, cahil, bilgisiz”olduğunu kabul edip toplumsal eşitsizliği entelektüel farklılık üzerine oturtup meşrulaştıran" yaklaşımdır?
Soru 2
XVII. yüzyıl düşünürlerinden biri olan Hollandalı Spinoza'nın, John Locke gibi aydınlanmanın öncüsü sayılmasının nedenlerinden biri aşağıdaki açıklamaların hangisinde belirtilmektedir?
Soru 3
Spinoza'nın da başını çektiği, Arapça'daki karşılığı 'Vahdet-i Vücud" olan ve en genel tanımıyla tanrının evrenden bağımsız düşünülemeyeceğini savunan öğreti aşağıdakilerden hangisidir?
Soru 4
Aydınlanma, her ne kadar kendi içinde çeşitli soylu düşünürleri barındırmış ise de burjuvazinin bir sınıf olarak kendini gerçekleştirebilmesi için giriştiği özgürleşme hareketinin ve buna bağlı ideoloji ile edebiyatın belirli bir tarihsel biçimi olarak değerlendirilebilir.
Yukarıdaki açıklamayı dayanak noktası aldığımızda, Aydınlanma düşüncesinin burjuvazi hareketi ile olan ilişkisini aşağıdaki açıklamalardan hangisinde görebiliriz?
Soru 5
"Aklını kendin kullanmak cesaretini göster!" parolasıyla Aydınlanma döneminde ortaya çıkan ve insanın yüzyıllar boyu gerçek anlamda aklını kullanamadığını, bunun gerçek sorumluluğunun kurulu düzeni sürdüren iktidarda olduğunu belirten filozof aşağıdakilerden hangisidir?
Soru 6
Aydınlanma filozofları, insan aklını tanrısal aklın bir uzantısı olmaktan kurtarmaya çalışırken, ona başka bir boyut daha kazandırarak tarihsel süreçteki genel doğru şeklinde betimlemeyi amaçlarlar. Buna göre filozofların "insan aklına" kazandırmaya çalıştıkları bu boyut aşağıdakilerden hangisidir?
Soru 7
Genellikle somut koşullar göz önüne alınmaksızın toplumsal yapının evrensel olarak kabul edilen belli ilkeler doğrultusunda yeniden, bir bakıma sıfırdan yapılandırılmasına Toplum Mühendisliği denilmektedir. Aydınlanma filozoflarını böylesi bir toplum mühendisliğine iten temel etmen aşağıdakilerden hangisi olarak belirtilebilir?
Soru 8
Aydınlanma dönemi filozofları eğitimin değeri konusunda hemfikir olsalar da dönemin bazı düşünürleri yapıtlarını cahil kitleler için değil, küçük bir aydın grubu için hazırladıklarını belirtmişlerdir. Örneğin, Felsefe Sözlüğü kitabının önsözünde "bu kitap yalnızca aydın kişiler tarafından okunabilir, ayaktakımı bu tür bilgiler için yaratılmamıştır" diyen filozof aşağıdakilerden hangisidir?
Soru 9
Aydınlanma filozoflarından Condorcet'in; "bir yanda gerçek akıl, adalet ve insan hakları, öte yanda mülkiyetin, özgürlüğün ve güvenliğin önemi her yerde aynı olduğuna göre, bütün devletlerin aynı ceza yasalarına, aynı medeni yasalara, aynı ticaret yasalarına, vb. sahip olmaları" gerekir düşüncesinden yola çıkarak dönem filozoflarının varmaya çalıştıkları temel kavramlar aşağıdakilerden hangileridir?
Soru 10
Aydınlanma filozofları, siyaset konusunda çok farklı görüşler ortaya koysalar da bir noktada birleşerek, "her halk, yönetimi onu nasıl yapıyorsa öyledir" anlayışını kabullenip özellikle Fransız Devrimi önderlerine miras bırakacakları bir yaklaşım benimsemişlerdir. Aşağıdaki açıklamalardan hangisi söz konusu yaklaşımı ifade etmektedir?
Soru 11
Aşağıdakilerden hangisi, aydınlanmacıların liberal siyasal düzen özlemleriyle çelişen aydın despotizmini zaman zaman savunmuş olmalarının ardında yatan temel nedenlerden biridir?
Soru 12
Aşağıdakilerden hangisi, aydınlanmanın öncülerinden biri olarak kabul edilen Benedictus Spinoza’nın (1632-1677) eserlerinden biridir?
Soru 13
Sonsuz olan Tanrı’nın doğayla özdeş olduğunu, Tanrı’nın evrenden ayrı ve bağımsız bir varlığının olmadığını öne süren öğreti aşağıdakilerden hangisidir?
Soru 14
Spinoza’nın Devlet tanımı dört temel kavramı içinde barındırır. Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde bu kavramlar doğru sıralanmıştır?
Soru 15
I. Akıl yürütme hakkı
II. Yargılama hakkı
III. Yalnızca kendi kararına göre davranma
Spinoza’ya göre her insan, savaş durumundan kaçınmak, güvenlik içinde ve korkudan uzak yaşamak ister. Bunu sağlamanın yolu ise bir toplum sözleşmesiyle devletin kurulmasıdır. Bu sözleşme aynı zamanda bireylerin bir takım haklarını kendi özgür iradeleriyle devretmesi anlamına gelir.
Bu açıklamaya göre, yurttaşlar Toplum Sözleşmesini kabul etmekle, yukarıda sıralanan haklardan hangisi ya da hangilerini devretmeyi de kabul etmiş olurlar?
Soru 16
XVIII. Yüzyıl, genellikle Aydınlanma Çağı olarak nitelendirilir. Bu dönemin birçok düşünürü de Aydınlanmacılar ya da Aydınlanma filozofları olarak değerlendirilir. Aşağıdaki filozoflardan hangisi Aydınlanmacılardan biri değildir?
Soru 17
Aydınlanma filozofları, insan aklını Tanrısal aklın bir uzantısı olmaktan kurtarırlar ve ona “insanın etkin, …. ve ….. yetisi” anlamını yüklerler.
Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yerlere aşağıdaki kavramlardan hangileri gelmelidir?
Soru 18
Aydınlanmacıların “evrensel yasalar” anlayışı, aşağıdaki hangi görüşün savunulmasına da yol açar?
Soru 19
Spinoza ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
Soru 20
Spinoza’ya göre devletin gerçek amacı nedir?