SİYASİ DÜŞÜNCELER TARİHİ

Sofist sözcüğü “bilge, bilgin, bilgi sahibi kişi; belirli bir alanda uzmanlık bilgisine sahip kişi” anlamına gelmektedir.

Platon, ideal devleti hem kendi kendine yeterli hem dışa kapalı bir model olarak sunar. Ayrıca, Platon'a göre ideal devlette zenginliğe ve yoksulluğa yer yoktur.

Devletin içindeki uyumsuzluk. Doğru yanıt D seçeneğidir. Çünkü, Aristoteles'e göre, mevcut bir siyasal sistemde,yöneticilerin ihmalinden, tembelliğinden, körlüğünden yararlanarak anayasanın küçük adımlarla değiştirilerek, nihayet sistemin tümden değiştirildiğine de tanık olunabilir. Bu yüzden, "devletteki uyum" devrimin nedenlerinden biri değildir.

Sınıflardan birinin aşırı büyüyüp güçlenmesi devrime zemin hazırlar. Bu sebeple V. seçenek yanlış bilgi içerdiğinden doğru cevap B seçeneğidir.

Aristoteles üç iyi ve üç kötü yönetim biçimi ortaya koyar ve bunları birbirlerinin zıttı olarak niteler. Doğru sıralama D seçeneğinde verilmiştir.

İdeal bir devlette bilgelik, yiğitlik ve ölçülülük olmak üzere üç temel erdemin olduğu görülür. Doğru cevap E seçeneğidir.

Polis nüfusu sadece yurttaşlardan ibaret değildir. Köleler ve aynı dili konuşan fakat yurttaşlık hakkına sahip olmayan yabancılar da polis'e dahildir. Bu sebeple polis sadece yurttaş için varlık göstermez fakat yurttaş polis için vardır. Doğru cevap C seçeneğidir.

"Özgürlüğün nitelediği şeyin 'insan' olması gerektiği açıktır". Yurttaş insandı, bu nedenle de özgür idi. Bu nedenle de "yanlış bilgi içeren" şık, "B" şıkkıdır.

İkinci kuşak sofistler ilk kuşağın eşitlikçi ve demokratik yaklaşımına karşı çıkar, yasaların özgürlüklerini gerçekleştirmek isteyen güçlü insanların önünde bir engel olduğunu düşünürler. Doğru cevap A seçeneğidir.

Sofistler söylenilen şeyin ne olduğuyla değil nasıl söylendiği yani ifade etme biçimi ile güzel konuşma ile ilgileniyorlardı. Platon ve Aristotales sofistleri aşağılarken Sokrates ve ardılları ise kendilerini sofistlerden ayırmak için kendilerine filozof yani bilgi seven demeyi tercih etmişlerdi. Doğru cevap E seçeneğidir.

Bule kurumu ekklesianın gündemini hazırlayan, yasa önerilerini taslak hâline getiren ve soyluların elinde olan bir kurumdur.

Polislerin yurttaşların varlığından ve dininden ayrı bir dini, yurttaşların savaş zamanı silahlanarak oluşturduğu ordudan başka bir ordusu, aynı şekilde yurttaşların sahip olduğu siyasal anlam ve varlığı dışında bir siyasal anlam ve varlığı yoktur. Polis ve yurttaş özdeş değildir. Çünkü, polis nüfusu yalnızca yurttaşlardan ibaret değildir. Aksine, polis’te yurttaş sayısından daha fazla köle ile Yunan kökenli ve aynı dili konuşuyor olmasına karşın yurttaşlık haklarına sahip olmayan metoikoslar bulunmaktadır. Kadınarında yurttaş sayılmadığı bilinmektedir. Polis yurttaş için değildir ama yurttaş polis içindir. Polislerin her biri, diğerlerinden ayrı özerk bir varlığa sahiptir. Her bir polisin özgün siyasal bir varlık oluşu dışında, aynı zamanda özgün bir askerî, dinî, mimari bütünlüğe de sahip olmasıdır.

Herakleitos, soylu bir aileden geldiği için kitlelerden, avam ve en başta da kendi hemşehrileri olan Ephesoslulardan, özetle demokrasiden nefret eder. Halk çoğunluğun kötü, azınlığın iyi olduğunun farkında değildir. Çoğu, hayvanlar gibi tıkınıp yatmakta ve köpekler gibi de tanımadıkları herkese ve her şeye saldırmaktadırlar. yaygın olarak kabul edilen kanıya göre, Platon’a gelinceye değin en azılı demokrasi düşmanı odur. Çünkü ona göre, en doğru şey bilge bir kişinin iradesine itaat etmektir.

Doğa felsefesinin doruk noktası, materyalist düşünce denildiği anda akla ilk gelen isim, Demokritos’tur. O’na göre insanlar mutluluğun ve mutsuzluğun ne olduğunu bilmedikleri, arzularına gem vuramadıkları ölçüde, birbirlerine karşı hasetçe, düşmanca duygular geliştirirler. Bu yüzden toplumsal ve siyasal bir düzenlemeye gerek duyulur. Demokritos bir demokrasi savunucusu değildir, Atina’da özellikle Sofistler üzerinde ciddi bir etki bırakmıştır.

Devrimlerin en temel nedeni topluluğu oluşturan farklı bileşenlerin eşitliğe ilişkin algılarıdır. Bir siyasal yönetimin aşırı güç kullanımına yönelmesi ve korkuyla zulümü bir yönetim aracı olarak sürekli kılması da devrimi kışkırtan bir nedendir. Mevcut bir siyasal sistemde, yöneticilerin ihmalinden, tembelliğinden, körlüğünden yararlanarak anayasanın küçük adımlarla değiştirilerek, nihayet sistemin tümden değiştirildiğine de tanık olunabilir. Topluluk içi farklılaşmanın yanı sıra, topluluk içindeki denge durumu da devrime yol açabilir. Aristoteles, son olarak iki istisnai örneğe daha değinir. İlki bir siyasal sistemde gücü elinde tutan kesimlerin kendi içlerinde parçalanması ve mücadeleye başlamasıdır. İkinci sıra dışı durum ise anayasaların dışarıdan müdahalelerle değiştirilmesidir.

Platon, Sofistlerin ileri sürdüklerinin aksine, devletin insan yapısı olmadığını, tümüyle doğal olduğunu savunur. Platon için insanlar arasında sahip oldukları temel özellikler bakımından köklü, doğuştan gelen farklılıklar vardır. Platon toplumun ya da aynı anlama gelmek üzere devletin, insanların arzularına bağlı olmadığını, doğal bir oluşum olarak karşımıza çıktığını savunur.

Platon iş bölümünden ideal devleti kaç temel toplumsal zemine yerleştirmiştir. Platon devlet anlayışı gereği, iş bölümünden hareketle ideal devleti, üç temel iş-meslek grubuna bölünmüş, sınıflı bir toplumsal zemine yerleştirir. Zemin üç temel iş alanıyla inşa edilir. üretim koruma yönetim Her bir iş ayrı bir sınıfa karşılık gelir. Bu üç sınıf: üreticiler koruyucular yöneticiler

Platon'un ideal devlet tasarımı üç temel iş-meslek grubundan oluşur. Bunlar üreticiler, koruyucular ve yöneticilerdir. Bu iş-meslek gruplarının sınıf farklarından doğan erdemleri ise sırasıyla ölçülülük, yiğitlik ve bilgeliktir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Aristoteles (İÖ 384-322), Platon’u eleştiren bir düşünür olmasına karşın, esasta felsefesinin bütün temel özellikleri Platon’un damgasını taşır. Ancak bir düşünür olarak Platon’dan en önemli farkı, dönemin bütün bilgi alanlarıyla ilgilenen, akıl yürütmenin yanında olgulara önem veren, çalışmalarında deneye ve gözleme başvuran bir isim olmasıdır.

Birden fazla soyun bulunduğu bir toplulukta belirli bir soyun, doğuştan, diğer soylara göre üstün kabul edildiği, bu nedenle bu soyun iyilik, yetenek, bilgi, beceri, erdem, cesaret vb. bakımlardan ayrıcalıklı sayılmasıyla yönetme hakkının da bu soy tarafından üstlenildiği azınlığın yönetimine ‘aristokrasi’ adı verilmektedir.