SİYASİ DÜŞÜNCELER TARİHİ

Tiran: Lydia kökenli bir sözcüktür. Tiran, günümüzde özellikle yönetimini baskı ve eziyet sayesinde sürdüren yöneticilere denmektedir. Oysa Yunan dünyasında tyrannos, iktidarı mevcut yasal düzenlemelere aykırı bir biçimde ele geçirmiş kimseleri nitelemektedir. Tiranlığın olumsuz içeriği öne çıktıkça, tiranların öldürülmesi, yani tyrannicide genellikle olumlu bir eylem olarak karşılanır.

Sofizme düşmanlığın arkasında aynı zamanda ve doğrudan, demokrasiye yönelik düşmanlık yatmaktadır. Aynı bağlamda olmak üzere zengin demiurgoi’nin Sofistler eliyle eğitilmesi, elbette geleneksel aristokratik çevrelerin ciddi bir biçimde tepkisini çekmektedir.

İkinci Kuşak Sofistler için ise yine İÖ V. yüzyılda yaşadığı düşünülen Antiphon, Kritias, Khalkedonlu (Kadıköylü) Thrasymakhos, Lykophron, Euthydemos ve Kallikles sayılabilir.

Platon, devlet anlayışı gereği, iş bölümünden hareketle ideal devleti, üç temel iş-meslek grubuna bölünmüş, sınıflı bir toplumsal zemine yerleştirir. Zemin üç temel iş alanıyla, üretim, koruma ve yönetim işleriyle inşa edilir ve her bir iş ayrı bir sınıfa karşılık gelir. Bu üç sınıf üreticiler, koruyucular ve yöneticilerdir.

Silah taşıma hakkına sahip herkesin yurttaş olarak kabul edilerek yönetimde pay sahibi olduğu, ortak yararı gözeten çoğunluğun yönetimi. Oligarşiden alınan sınırlı mülkiyet ilkesiyle, demokrasiden alınan yurttaşların siyasal katılım ilkesine dayanır. Yani zenginlik ile yoksulluğun karılmasıyla oluşur.

Zenon’a göre, dünya üzerinde yaşayan insanların başka yasalarla ve başka devletler altında yaşaması doğru değildir. Tek bir hayat ve tek bir kozmos olduğuna göre, insanların tümü yurttaş sayılmalı ve ortak bir yasa altında birleşmiş olarak yaşamalıdır. Dünden bugüne, dünyayı tek bir devlet gibi düşünen ve tüm insanların bunun eşit yurttaşı olması gerektiğini savunan düşünce ve eğilimlere kozmopolitizm adı verilir.

Siyasal düşünce denildiğinde Antik Yunan’ı niteleyen temel sözcük polis sözcüğüdür. Bu bakımdan siyaseti ve siyasal düşünceyi anlayabilmek için öncelikle polis’in anlaşılması gerekir.Bu sebepten doğru cevap A seçeneğidir.

Yunan dünyasında tyrannos, iktidarı mevcut yasal düzenlemelere aykırı bir biçimde ele geçirmiş kimseleri nitelemektedir.Tiranlığın olumsuz içeriği öne çıktıkça, tiranların öldürülmesi, yani tyrannicide genellikle olumlu bir eylem olarak karşılanır.Tüm bu olumsuz açıklamalar ışığında "tiran" kelimesinin doğru anlatımı B seçeneğindedir.

İsonomia ve İsegoria demokratların zaferiyle biter ve demokratlar İÖ 444-429 yıllarında Perikles (İÖ 495-429)’le iktidar sahibi olurlar. Perikles döneminde Atina altın çağını yaşadığı gibi demokrasi de doruk noktasına ulaşır. Pers Savaşlarnın ardından arka arkaya gerçekleştirilen reformlarla bütün yurttaşların siyasal haklara tam anlamıyla eşit bir biçimde sahip olmalarına olanak tanınır. Alt sınıflara kapalı olan devlet görevleri herkese açık bir duruma getirilir.İşte Atina demokrasisi bu özelliklerinden ötürü modern çağlarda “doğrudan demokrasi” olarak nitelendirilecektir.Bu açıklamaların nezninde doğru cevap C seçeneğidir.

Filozofun iradesinin karşısında hiçbir şeyin hükmü kalmamıştır; özellikle de eski yasaların. Bu durumda akla gelen soru, filozofun yönetme hakkını, yasalardan değilse nereden alacağıdır.Temel üç çare D şıkkında tam olarak doğru verilmiştir.Bu nedenle doğru seçenek D şıkkıdır.

Aristoteles, yönetim biçimlerinin değişimini ve kurulabilir en iyi yönetimi çözümledikten sonra, bu değişimin dinamiklerini ve değişimden kaçınabilmenin yollarını araştırmaya girişir. Ama o, anayasalarda yapılan küçük değişimler ya da onları tehdit eden ama göğüslenebilir siyasal-toplumsal tehditlerden daha çok, mevcut anayasanın ortadan kalkmasına ve yeni bir yönetime neden olan, şiddet yüklü değişiklikleri göz önünde bulundurur. Bu yüzden bununla ilgili yaklaşımına kendisi devrim değil, statis sözcüğünü kullandığı hâlde “Devrimler Kuramı” denir.Bu anlatımdan yola çıkarak doğru cevabın A şıkkı olduğunu söyleyebiliriz.

Özellikle Batı siyasal düşüncesinin tarihi söz konusu olduğunda başlangıç noktası olarak Antik Yunan uygarlığı akla gelir.

Polis’ lerin temelinde eşitsizlik vardı. Bunun en önemli göstergesi kölelerdir.

Atina’da demokrasi karşıtları kadar, onu savunanlar da vardır. Bunlardan biri Herodotos' tur.

Sokrates de Sofistler gibi, düşüncesinin merkezine insanı ve toplumu koyar.