SİYASİ DÜŞÜNCELER TARİHİ - Deneme Sınavı - 26

Doğru cevap D şıkkıdır. Toplum sözleşmesi, tarihsel bir gerçekliğe sahip değildir. Hobbes, sözleşmeyi açıklarken insanların “demişçesine” birleşip devleti kurduklarını belirterek bu sözleşmenin zımni (örtük) bir nitelik taşıdığını vurgulamıştır. Dahası, toplum sözleşmesi, doğa durumu gibi bir kurgudur.

Doğru cevap E şıkkıdır. Egemen, yasama gücüne sahiptir, yani yasa yapar ve fakat yaptığı yasalarla bağımlı değildir. Yasa yapıcı egemen, egemenliğin gereği olarak kendisinden üstün bir gücü kabul edemeyeceğinden yasalarla sınırlandırılamaz.

Hobbes’e göre uyruklar egemene mutlak itaat ile yükümlüdür. Ancak bu yükümlülük çeşitli durumlarda ortadan kalkar. Bunlardan biri uyruğun savaşta tutsak düşmesi ve başka bir egemene boyun eğmek zorunda kalmasıdır. Doğru cevap B şıkkıdır.

John Locke (1632-1704), tıpkı Thomas Hobbes gibi bir devrim dönemi düşünürüdür; yine onun gibi bir devrimden, yani 1688 Devrimi’nden etkilenerek siyasal kuramını ortaya koymuştur. 1690 yılında yayımlanan Yönetim Üzerine İki İnceleme adlı kitabında sergilediği devlet modeliyle, büyük ölçüde, devrimden sonra İngiltere’de kurulan siyasal yapıyı teorik olarak doğrulamayı amaçlamıştır.

Özellikleri verilen siyasal hareket Diggers (Kazıcılar) hareketidir. En önemli önderi Gerrard Winstanley olan mülksüzlerin çıkarlarını temsil eden Kazıcılar hareketi, topraklarından çıkarılmış bir kır proleteryası üyelerinin, doğrudan eylem yöntemiyle bir tür tarımsal komünizme geçme çabasıydı.

Locke’a göre özgürlüğün sınırları pozitif hukukla değpil, doğal yasayla belirlenir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Locke, bir devletin farklı şekillerde örgütlenebileceğini kabul etse de onun tercihi bir tür karma modeldir. Gerçekte bu model, 1688 Devrimi ile İngiltere’de hayata geçirilen modeldir. Locke, bu modelde devlette üç gücün bulunduğunu söyler. Bu güçler; yasama gücü, yürütme gücü ve fedaratif güçtür.

Papalık ile dünyevi yönetimlerin çatışması, XII. yüzyılın ikinci yarısından itibaren imparatorlar üzerinden başladı Doğru Cevap B’dir

Padovalı Marsilius, devletin Kilise üzerindeki üstünlüğü savını açıkça dile getiren ilk düşünürdür. Doğru Cevap A’dır

Doğru cevap C seçeneğidir. Seçeneklerde yer alan diğer eserlerden, Hoşgörü Üstüne Bir Mektup ve Yönetim Üzerine İki İnceleme, John Locke’a; Devlet, Platon’a, Devletin Altı Kitabı ise Bodin’e ait eserlerdir.

Doğru cevap E seçeneğidir. Panteizm, Tanrı’nın sonsuz ve evrenle özdeş olduğunu, evrenden bağımsız ve ayrı bir varlığının olmadığını öne sürer. Panteizme göre sevinçleri, istekleri, öfkeleri, kısacası kişiliği olmayan Tanrı, bir yaratıcı değil, var olan her şeyin içindeki üretici güçtür. Panteizmin Arapça karşılığı olarak vahdet-i vücut terimi kullanılır.

Doğru cevap A seçeneğidir. Spinoza’ya göre Devlet; insanlar tarafından, insanlar için ve insanlarla birlikte yaratıldığından, “egemen güç”, “egemenlik”, “toplumun çoğunluğu” ve “yurttaşların birleşik iradesi” kavramlarını içinde barındırmaktadır. Bir bakıma tüm bu kavramlar, Spinoza tarafından özdeş bir biçimde kullanılmaktadır.

Doğru cevap C şıkkıdır. Spinoza; Toplum Sözleşmesi’nin, yurttaşların bir takım haklarını devlete devretmeyi kabul etmesi anlamına geldiğini savunur fakat bu sözleşmeyle yurttaşlar; Akıl yürütme ve Yargılama hakkını değil, yalnızca Kendi kararına göre davranma hakkını devretmeyi kabul etmiş olurlar. Bunun anlamı, her yurttaşın aklını kullanma, hiçbir sınır olmadan düşünme ve görüşlerini ifade etme özgürlüğüne bir doğal hak olarak sahip olmasıdır. Dolayısıyla devletin ya da egemen gücü kullanan yöneticilerin, bu doğal hakkı ortadan kaldırma ya da düşünce ve ifade özgürlüğünü engelleme yetkileri yoktur. Örneğin, her yurttaş, bir yasanın akla uygun olmadığını ileri sürüp onun kaldırılması gerektiğini dile getirme özgürlüğüne sahiptir.

Doğru cevap B seçeneğidir. Bodin (1529-1596) tarihleri arasında yaşamış,  XVI. Yüzyıl filozoflarındandır.

Doğru cevap D seçeneğidir. Aydınlanma filozofları, insan aklını Tanrısal aklın bir uzantısı olmaktan kurtarırlar ve ona “insanın etkin, eleştirel ve değiştirici yetisi” anlamını yüklerler. Her birey, bu yeti sayesinde öğrenen, bilgi edinen ve aydınlanan bir kişi konumuna yükselebilir yeter ki bu yetisini işletebilsin ya da Kant’ın deyişiyle aklını başkasının kılavuzluğuna başvurmaksızın kendi kullanmak cesaretini gösterebilsin. Bu bağlamda, bireysel aklın bilgilere, gerçeğe ulaşmasında gözlem ve deney ön plana çıkartılır.

Devrim ve iç savaş yıllarını İngiltere dışında geçiren Thomas Hobbes, De Cive (Yurttaş Üzerine) ve Leviathan adlı yapıtlarıyla kendisinden önce hiçbir düşünürün başaramadığı bir işi gerçekleştirip siyaset bilimini (ya da kendi deyişiyle siyaset felsefesini) kurduğunu ileri sürer.

Hobbes, devletin ne olduğunun ve nasıl işlediğinin anlaşılabilmesi için “ayrıştırıcı-birleştirici” yöntemin kullanılması gerektiğini belirtir. Kendi deyişiyle “Bir şeyi anlayabilmek için, onu oluşturan parçalardan hareket edilmelidir”.

İnsanlar doğa durumunda eşittirler. Ancak bu doğal eşitlik, herkesin aynı oranda bedensel ve zihinsel güce sahip olması demek değildir. Doğal eşitlik, insanların birbirlerini öldürebilme eşitliğidir. Doğal eşitlik, amaçlara erişme umudunun eşitliğini doğurur. Bunun anlamı, haz peşinde koşup aynı şeylere arzu duyan insanların birbirleriyle sürekli bir rekabet dolayısıyla bir düşmanlık içinde bulunmalarıdır. Eşitliğin ve rekabetin sonucu karşılıklı bir güvensizliktir. İnsanların kendi zihinsel yetilerinden ve akıl yürütmelerinden eşit derecede memnun olmaları, savaşın son nedenini yaratır. Her insan kendi düşüncelerinin doğru olduğunu kabul eder ve bu yüzden kendisini diğerlerinden üstün görür. İçgüdüler ise savaş durumunu doğuran nedenler zincirinde yer almamaktadır.

Hobbes’a göre “doğal yasa, akılla bulunan ve insanın kendi yaşamı için zararlı ya da yaşamını koruma yollarını engelleyici olanı yasaklayan bir genel kuraldır.” Barışın elde edilmesi için ne yapılmasını da öğütleyen doğal yasalar, Tanrı’dan ya da tanrısal bir güçten kaynaklanmazlar; dahası fiziksel bir zorlama gücüne de sahip değillerdir. İnsanı sadece vicdanen bağlayabildikleri için gerçekte ahlaki kurallardır.

Toplum sözleşmesi, tarihsel bir gerçekliğe sahip değildir. Hobbes, sözleşmeyi açıklarken insanların “demişçesine” birleşip devleti kurduklarını belirterek bu sözleşmenin zımni (örtük) bir nitelik taşıdığını vurgulamıştır.