SİYASİ DÜŞÜNCELER TARİHİ - Deneme Sınavı - 23

Bakanlar gibi yüksek devlet görevlilerinin görevleri nedeniyle yargılanması, yasama organı tarafından gerçekleştirilir. Bu durum, İngiliz Anayasası’ndaki "impeachment" kuralına denk düşmektedir. Doğru yanıt bu yüzden A seçeneğidir.

Doğru yanıt A seçeneğidir. Çünkü, “İnsan özgür doğar, oysa her yerde zincire vurulmuştur” diye yazan düşünür Jean Jacques Rousseau'dur.

“Yasalar, nesnelerin doğasından türeyen zorunlu ilişkilerdir” sözü Montesquieu'ya aittir. Doğru yanıt, A seçeneğidir.

Montesquieu'ya göre, devletin üç gücü olan yasama, yürütme ve yargının tek elde, örneğin bir sultanda ya da aristokratik veya demokratik bir mecliste toplanması, o devletin ılımlı olmadığının açık bir kanıtıdır. Bu yüzden doğru yanıt, A seçeneğidir.

18. yüzyılda Fransa’ya damgasını vurmuş olan siyasal yapılanma, 1715-1774 yılları arasında tahtta bulunan XV. Louis’nin mutlak monarşi olarak adlandırılan yönetimidir. Doğru yanıt, A seçeneğidir.

Ulusun ruhu

Özgürlükler ile haklar egemenin yasalarınca belirlenip sınırlanır

Siyasal partiler düzenin vazgeçilmez unsurlarıdır

Yöneten halk ile yönetilen halk ayrımı vardır

1640 Devrimi’nin son yıllarında ortaya çıkan ve iktidarı ele geçiren Cromwell tarafından bastırılan iki siyasal hareketten ilki olan Düzleyiciler (Levellers) özgürlükçü düşünceleriyle Locke’un, ikincisi olan Kazıcılar (Diggers) ise eşitlikçi düşünceleriyle Jean-Jacques Rousseau’nun, hatta Karl Marx’ın habercileri gibidir.

Proletarya, Antik Roma’da çocuklarından (proles) başka bir serveti olmayan kişilerin oluşturduğu en alt sınıftır. Modern Çağ’da Karl Marx tarafından yeniden gündeme getirilen bu sözcük, kapitalist sınıf karşısında yer alan ve bir kapitale, yani herhangi bir üretim aracına sahip olmayan emekçiler sınıfı anlamına gelmektedir.

Temelde Karl Marx ile Friedrich Engels’in kuramlarıyla özdeşleştirilen komünizm, üretim araçlarının ortak mülkiyeti üzerine kurulu sınıfsız ve devletsiz bir toplum modeli tasarımıdır.

Locke, sözleşmeyle belirlenen siyasal yönetimin demokrasi, oligarşi ya da monarşi biçimlerini alabileceğini kabul eder. Ancak, Hobbes’un kuramında yer alan mutlak monarşinin hiçbir sınırı bulunmadığından ötürü siyasal toplumla uyuşmadığını, böyle bir yönetimin aslında savaşı içeren doğa durumundan başka bir şey olmadığını vurgular. Devlet farklı yönetim biçimleri şeklinde örgütlenebilirse de Locke’un tercihi, bir tür karma yönetim modelidir. Gerçekte bu model, 1688 Devrimi ile İngiltere’de hayata geçirilen anayasal monarşidir.

Güçler Ayrımı Kuramı’nın Montesquieu tarafından ortaya konduğu kabul edilir ve başta XVIII. yüzyıldaki Amerikan ve Fransız anayasaları olmak üzere tüm demokratik anayasalarda bir şekilde yer bulur. Bu kuramın klasik biçimine göre yasama, yürütme ve yargı güçleri farklı kişilerden oluşan farklı organların ellerine bırakılmış ve aralarında bir denge-fren sistemi kurulmuştur.

Hobbes’a göre insan, hayvan gibi yaşamını sürdürme içgüdüsüne sahiptir. Dolayısıyla her insan davranışının altında yatan fizyolojik ilke, kendini korumadır. İnsan, her zaman hazza, yaşamını iyi bir şekilde sürdürmesini sağlayan şeylere doğru yönelen, buna karşılık elemden, acıdan kaçınan bencil bir yaratıktır. Hobbes’a göre, insanda, hayvanda bulunmayan iki özellik vardır: konuşmak ve geleceği düşünmek. Konuşma doğal değildir. İnsan, sözcükleri keyfi ve iradi bir biçimde oluşturarak konuşmayı yaratır. Konuşma sayesinde de aklını geliştirir, neden sonuç ve sonuç neden ilişkisi kurar.

Hobbes’a göre, insanlar doğa durumunda eşittirler. Bu aynı zamanda, öldürebilme eşitliğidir. Bu doğal eşitlik amaçlara erişme umudunun eşitliğini doğurur. Eşitliğin ve rekabetin sonucu karşılıklı bir güvensizliktir. Bu durumların hepsi savaş durumunu doğuran nedenler zinciri olarak da adlandırılır. Yukarıda ifade edilen üç ifade de doğrudur.

Hobbes’un egemenlik anlayışına göre, egemenlik halk için değildir. Egemenlik devlete içkindir, devletin özünü oluşturur. Egemen erk de süreklidir. Egemen erk bölünmezdir ve buna aynı zamanda bölünmezlik ilkesi adı verilir. Bu nedenle sadece II ve III ifadeleri doğrudur.

John Locke (1632-1704), tıpkı Thomas Hobbes gibi bir devrim dönemi düşünürüdür. Yine onun gibi bir devrimden, yani 1688 Devrimi’nden etkilenerek siyasal kuramını ortaya koymuştur.

İlk bakışta salt bir iktidar değişimi gibi görünen 1688 Devrimi’nin çok ciddi sonuçları olmuştur. Bu sonuçları üç başlık altında toplamak mümkündür. Bu başlıklar sırasıyla, dinsel, ekonomik ve siyasal alanlardır.

Düzleyicilere göre, halk her bakımdan özgür olmalıdır ve doğal yasalar gözetilmelidir. Siyasal haklar mülkten bağımsız olmalıdır ve toplumsal ve siyasal yaşam Kilise’nin kurallarından bağımsız kılınmalı ve dinsel hoşgörü ortamı olmalıdır. Öte yandan, doğal yasaların insanlara yaşam araçları üzerinde ortak haklar tanıması Düzleyicilerin değil Kazıcıların desteklediği bir düşüncedir.