SİYASİ DÜŞÜNCELER TARİHİ - Deneme Sınavı - 16

1791 Anayasası belli bir ekonomik güce sahip olan erkekleri “aktif yurttaş” olarak belirler.

Katolikliğin devletin resmî dini olması önerilerini geri çeviren ve özgürlük adına diyerek devlet ile Kilise arasındaki bağları gevşeten devrimciler, bu yasayla paradoksal bir karara imza atmış olurlar. Çünkü papazların memur statüsü içine sokulmasıyla bir tür “devletleştirilmiş” bir Kilise yaratılır. Dolayısıyla buradaki amaç, devlet ile Kilise arasındaki bağların devletin belirleyiciliği altında güçlendirilmesidir.

Ilımlı burjuva devrimcilerinin cumhuriyetten nefret etmelerinin nedeni, bu rejimin kurulması durumunda ele geçirmiş oldukları iktidarı (ve bu sayede elde ettikleri tüm kazançları) yitireceklerini düşünmeleridir. Bu rejim “tüm halkın hiçbir ayrım gözetilmeksizin siyasal ve toplumsal yaşama katılımı” olarak algılanmaktadır. Bu durumun gerçekleşmesi, sınıf iktidarının yıkılması anlamına gelecek; artık ne aktif yurttaş-pasif yurttaş ayrımı ile büyük çoğunluğu siyasal haklardan yoksun bırakmak, ne sendikaları ve grevleri yasaklamak ne de sömürge topraklarında kölelik sistemini sürdürmek gibi uygulamaları ülkeye dayatmak mümkün olabilecektir. Hatta cumhuriyetin eşitliğe toplumsal ve ekonomik bir boyut kazandırmasıyla birlikte özel mülkiyet sisteminin de sonu gelebilecektir. Dolayısıyla iktidarı ele geçirmiş olan burjuvazi için amaç, yoksul halk kitlelerinin cumhuriyet adı altında dile getirdikleri demokratik değişim isteklerinin önüne geçmek, bu nedenle de kurulu düzeni korumak, kısacası Devrim’i dondurmaktır.

Sieyès, tüm bireylerin kamusal haklar ve özgürlükler bakımından eşit olmalarını, bu eşitliği yadsıyıp ayrıcalıklarına saplanıp kalan soyluların yurttaş olmadıklarını savunmaktadır.

Sieyès’e göre, soyluların dışındaki insanlardan oluşan tiers état, topluma yararlı tüm işleri yerine getirdiği için her şeydir, “ulusa ait olan her şeyi kapsamaktadır”, kısacası “tam bir ulustur.” Soylular, akla ve doğal hukuka aykırı olarak ayrıcalıklara sahip oldukları için, gerçekte toplumsal örgütlenmenin içinde bile değillerdir.

Soruda açıklaması verilen yapılanma, Jakobenler Kulübü’dür. Bu kulübe Jakoben sözcüğünün yakıştırılmasının nedeni, Paris’te Jakobenler diye bilinen eski bir Dominiken manastırını dernek binası olarak kullanmış olmalarıdır.

Bildiri, tüm yurttaşların haklarını düzenlemekte, eşitliklere dayalı bir toplum anlayışını savunmakta, soyut ve metafizik bir içeriğe sahip ve insanların haklar açısından eşit doğduklarını savunmaktadır. Bu yüzden, (B), (C), (D) ve (E) şıkları yanlıştır. Yalnızca negatif haklara yer vermiş olması ise doğru bilgidir.

Özellikle siyasal haklardan yoksul bırakıldıkları için tam anlamıyla yurttaş sayılmayan kadınlar, İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirisinin kendilerine hitap etmediğini düşünmüşlerdir. Olympe de Gouges’un Eylül 1791’de Kadın ve Kadın Yurttaş Hakları Bildirisi’ni kaleme almasının nedeni de budur.

Soruda açıklaması verilen ifade, emredici vekâlettir. Temsilcinin bu talimatın dışına çıkması mümkün değildir, yoksa seçmenleri tarafından azledilebilir.

Ilımlı devrimcilere göre cumhuriyet, Fransa’ya uygun değildir. Çünkü cumhuriyet, ancak kent devletleri gibi küçük nüfusu olan küçük bir ülkede var olabilir. Dahası, Amerika’daki gibi bir cumhuriyet, federal yapı şeklinde düzenlendiğinden, Fransa’nın üniter devlet anlayışıyla bağdaşmamaktadır.

Çoğu Jakobenler Kulübü üyesi olan ve Konvansiyon’un üst sıralarında oturdukları için “Dağlılar” olarak adlandırılan milletvekillerinin oluşturduğu siyasal gruptur.

Soruda verilen açıklamayı yapan kişi, Robespierre’dir.

Soruda açıklaması verilen kavram, kültür devrimi kavramıdır. Bu kavramı 1960’larda ortaya atıp uygulayan, Çin Komünist Partisi Başkanı Mao Zedong’dur. Çin’deki uygulanışında bir iktidar mücadelesi boyutuna da sahip olmuştur.

Yunanca an arkhos sözcüğünden türetilen ve yönetimsiz anlamına gelen terime bağlanan düşünceler grubuna anarşizm denir. Bu terimi ilk kez olumlu anlamda kullanan ve siyasal bir yaklaşıma haline getiren ise Fransız düşünür Pierre J. Proudhon olmuştur.

Her varlığın kendi varoluşuna içkin olan, onun en yetkin haliyle olduğu şey haline gelmesini sağlayan, var olanların nihai olarak yöneldiği hedefi içeren ve ancak bu hedef gerçekleştiğinde kendi mahiyeti anlaşılan, ilgili şeyin varlık nedeni ya da oluşumunun nihai hedefi olan erek. Örneğin, insanın ereği, ancak insanların en mükemmel birlik biçimi olan devlet ortaya çıktığında anlaşılabilir. Çünkü devlet olmaksızın insan uzun yürüyüşünde hep eksik ve yetersizdir; tek başına kendine yetemem ve mutlu olamaz. Bunu mümkün kılan şey devlet olduğuna göre, demek ki insanın ereği, onu insan kılan şey devlettir.

Poliste kadınların yurttaş sayılmadığı bilinmektedir.

Arkhon’luk yürütme işleriyle görevli olan ve soyluların elinde olan makamdır. Strategos’luk ise komutanlık rütbesidir. Areopagus’luk, görevini tamamlayan arkhon’ların yaşam boyu üyesi olduğu, soyluların tekelinde olan ve devlet işlerini denetleyip gerektiğinde suçlu bulunan kişileri yurttaşlıktan atma yetkisine sahip olanların oluşturduğu seçkin bir kurumdur. Dörtyüzler meclisi anlamına gelen bule ise ekklesia’nın gündemini hazırlamak ve yasa önerilerini taslak haline getirmekle yükümlüdür.

Birden fazla soyun bulunduğu bir toplulukta belirli bir soyun, doğuştan, diğer soylara göre üstün kabul edildiği, bu nedenle bu soyun iyilik, yetenek, bilgi, beceri, erdem, cesaret vb. bakımlardan ayrıcalıklı sayılmasıyla yönetme hakkının da bu soy tarafından üstlenildiği azınlığın yönetimine aristokrasi denir.

Sofizme düşmanlığın arkasında aynı zamanda ve doğrudan, demokrasiye yönelik düşmanlık yatmaktadır. Aynı bağlamda olmak üzere zengin demiurgoi’nin Sofistler eliyle eğitilmesi, elbette geleneksel aristokratik çevrelerin ciddi bir biçimde tepkisini çekmektedir.

Silah taşıma hakkına sahip herkesin yurttaş olarak kabul edilerek yönetimde pay sahibi olduğu, ortak yararı gözeten çoğunluğun yönetimi. Oligarşiden alınan sınırlı mülkiyet ilkesiyle, demokrasiden alınan yurttaşların siyasal katılım ilkesine dayanır. Yani zenginlik ile yoksulluğun karılmasıyla oluşur.