SİYASİ DÜŞÜNCELER TARİHİ - Deneme Sınavı - 30

Havarilerin ellerinde İsa’nın öğretisi, daha farklı bir çehre ve zenginlik kazanacaktır. Ama Hristiyanlığı, ona uygun bir şeriatla donatan asıl isim Pavlus olur. Pavlus, adeta bu dinin gerçek kurucusudur.

Roma İmparatorluğu’nu yıkma başarısını gösterseler de Cermen krallıklarının siyasal ömrü, biri dışında, çok sürmemiştir. İtalya’da Ostrogotlar ve Lombardlar, Doğu Galya’da Burgondlar, İspanya’da Vizigotlar ve nihayet Galya’nın büyük bir bölümünü de ele geçirerek kabileleri birleştirmeyi başaran Franklar vardır. İki yüz yıl içinde, Frank Krallığı dışındakiler, tarih sahnesinden silinirler.

Feodal toplumun en önemli bileşenlerinden biri olan serflik, toprağa bağımlı kılınmış, yani hukuken toprağı terk etmesi yasaklanmış köylülüğü ifade eder. “Toprak köleliği” olarak adlandırılır.

Kilisenin dünyevi işlerdeki büyük gücünü işaret eden asıl olay XI. yüzyılın sonunda başlayan Haçlı Seferleri’dir. Haçlı Seferleri’yle birlikte Kilise’nin dünyevi işlerde söz sahibi olduğu, gerektiğinde savaşa girebileceği ve kan dökebileceği açıkça ortaya çıkmıştır. Papa VII. Gregorius’un Kilise’ye yüklediği en önemli misyon olan dünya üzerinde Hristiyan bir toplum kurma projesinin nihayet ete kemiğe bürünmüş en önemli girişimlerindendir.

                                                                 

Genel Tabakalar Meclisi olarak Etat Generoux başlangıçta iki temel feodal tabakanın, soylular ile din adamlarının temsilcilerinden oluşuyordu. İlk kez Güzel Philippe, 1302’de, ilk iki toplumsal tabakanın yanında (halkı ifade eden ama temsilcileri genellikle burjuvalar arasından seçilen) üçüncü tabakayı, yani tiers état’yı da toplantıya çağırdı. Böylece her üç tabaka temsilcilerinin genellikle ayrı oturumlarının olduğu États Généraux ortaya çıkmış oldu.

Bir siyasal düşünür olmaktan çok İtalya’nın ve Avrupa’nın en büyük ozanlarından biri sayılan Floransalı Dante Alighieri (1265­1321) aynı zamanda çok fırtınalı bir siyasal yaşam süren, siyasal bir figürdür. İmparatorlar ve papalık arasındaki çatışmalarda imparatorluktan yana tavır koyması nedeniyle hayatı sürgünde geçmiştir. Plenitudo potestas savını çürütmeye çalışmıştır. Ona göre; devlet amacı bakımından kiliseden bağımsızdır, iki iktidar birbirine karışmamalıdır ve devletin oluşumunda kilisenin bir rolü yoktur.

                                      

İngiltere’de krallık ile Papalık arasındaki mücadeleler sürecinde ortaya çıkan, başlangıçta Katolik dinine bağlı olmakla birlikte, Roma Kilisesi’ni reddederek Canterbury başpiskoposluğu çevresinde örgütlenen ulusal kiliseler birliğinin adıdır. XVI. yüzyılda şekillenen Book of Common Prayer (Toplu DuaKitabı)’nın belirlediği inanç ve ibadet kuralları geçerlidir. Genel olarak Katoliklik ile Protestanlık arasında, bir tür reform geçirmiş Katoliklik olarak orta yolcu bir din anlayışına sahiptir. Bu nedenle de yer yer Katolikliğe, yer Protestanlığa yaklaşabilen, çok çeşitli türden esnek inançlara ama her hâlükârda ulusal bir niteliğe sahiptir.

Sözcük anlamı, “vaftizsizler” anlamına gelse de “yeniden vaftizciler” (baptise, vaftiz anlamına gelmektedir) demek daha doğrudur. Çünkü Anabaptistler, vaftizin kendisine değil, bebekleri vaftiz ederek cemaate kabul eden Katolik biçimine karşı çıkıyorlardı. Bu nedenle inananlar topluluğuna katılan yetişkinleri yeniden vaftiz ediyorlardı. Anabaptistler Hristiyanlığın başlangıç dönemindeki eşitlikçi, cemaatçi saflığı yeniden diriltmek istiyorlardı. Bu nedenle küçük, kolektif hayat süren topluluklar olarak bugün daha çok ABD’de ve Kanada’da varlıklarını dışa kapalı bir biçimde sürdürmektedirler.

İktidarı ele geçirmek ve sürdürmek için, yani amaç iktidar olmak üzere, ahlaksal anlamı ve sonuçlarına bakmaksızın her tür aracın kullanılabileceğini, hatta kullanılması gerektiğini kabul eden, bundan ötürü de iktidar mücadelelerinin ve genel olarak siyasetin ahlakla ilişkisini kesen yaklaşımlara verilen genel nitelemeye ‘makyavelizm’ adı verilir.

                                            

Machiavelli, özellikle Discorsi’de ortaya koyduğu düşünceleriyle cumhuriyetçiliğin “erken bir kuramcısı” olarak kabul edilir.

Türkçe’de ise polis için kent devleti ya da şehir devleti terimleri kullanılır.

Birden fazla soyun bulunduğu bir toplulukta belirli bir soyun, doğuştan, diğer soylara
göre üstün kabul edildiği,bu nedenle bu soyun iyilik,yetenek, bilgi, beceri, erdem,
cesaret vb. bakımlardan ayrıcalıklı sayılmasıyla yönetme hakkının da bu soy tarafından üstlenildiği azınlığın yönetimine aristokrasi adı verilir.

Atina polis’i Sparta’nın tersine, ticaret sayesinde zenginleşmiş bir şehirdir. Polis’in
siyasal haklara sahip nüfusu, yani yurttaşları dört ana sınıfa ayrılmıştır. Bunlar eupatrides (iyi doğmuşlar, soylular), geomeres (küçük çiftçiler), demiurgos (zanaatkarlar) ve thetes’ler yani emekçiler, en yoksullardır.

Herhangi bir siyasal hakka sahip olmayan, çoğunlukla ticaret ve zanaatla uğraşan yerleşik yabancılar, yani metoikos’lar ve köleler nüfusun diğer ana parçalarını oluşturmaktadır.

İsegoria ise konuşmada eşitlik ya da ifade özgürlüğü gibi düşünülebilirse de esasta doğrudan siyasal hak taleplerini içermektedir.

İsonomia ,yurttaşlık hakları bakımından yasalar nezdinde eşitlik talebini gündeme
getirmektedir. Yurttaşlık ile mülkiyet arasında doğrudan bir bağ bulunduğu için, bu
talepler daha çok mülkiyet rejimiyle ilgili talepler olarak ortaya çıkar.

Polis’te siyasetin merkezinde demos (halk) bulunmaktadır.

Monarşi sözcük anlamı “tekin yönetimi” demektir. Yaygınlıkla krallık karşılığı olarak kullanılır. Ancak Platon’daki karşılığı tek bir kişinin kendi çıkarları doğrultusunda yönetimi değil, tek bir kişinin topluluğun ortak çıkarlarını koruyup kollayan yönetimidir.

Filozof, ideal devletin temel yasalarına uygun bir zemin oluşturmaya çalışmaktadır. Bu yasalar üç temel işlevi yerine getirecektir.

Bu tür seyahatnameler, robinsonade gibi adlar da taşır. En ünlü örneklerinden biri Daniel Defoe’nun (1659-1731) Robinson Crusoe adlı yapıtıdır.