SİYASET FELSEFESİ II

Totalitarizm, yaygın ideolojik güdümleme ve terör üzerine kurulu geniş kapsamlı bir siyasal kurallar bütünüdür. Totalitarizm, toplumsal ve bireysel varlığın üzerinde bir iktidar kurarak, iktidar, toplum ve birey arasındaki mesafeleri bütünüyle yok eder. Doğru cevap A'dır.

İstisnalar olmakla birlikte, kabaca yapılan bir ayrımla, toplulukçular “iyi”, liberaller ise “adalet” kavramını kuramlarının merkezine alırlar. Bu ayrıma koşut olarak liberal tutumlar ahlaksal iken, cemaatçiler erekbilimseldir (teleolojik) ya da liberaller usuli bir bakış açısına sahipken cemaatçiler daha tözsel bakış açısına sahiptir. Doğru cevap E'dir.

Liberal ideolojinin merkezî teması bireyciliktir ve bu ideoloji aristokrasinin ayrıcalıklarını yok ederek bireyi geleneksel hiyerarşilerden kurtarmıştır. Aristokrasinin soya dayalı sınıfsallaşma anlayışının aksine, eşit bireylerden oluşan bir toplum kurma arzusundaki liberal düşünce geleneği, bireyleri akıl paydasında eşitleyerek toplumsal sınıfların oluşumunda liyakati başlıca değer kılar. Doğru cevap A'dır.

Isaiah Berlin'e göre özgürlüğün iki olanaklı biçimi bulunur: negatif özgürlük ve pozitif özgürlük. Pozitif özgürlük, “seçtiğim şeyleri seçmeye beni yönelten müdahale ya da denetimin kaynağı”nın ne olduğu sorusuna yanıt ararken; negatif özgürlük tanımını veren soru “başkalarının müdahalesine uğramaksızın yapmakta serbest olduğum şeyler”in alanını sorgular. Başka bir deyişle, negatif özgürlük, pozitif özgürlükten farklı olarak iktidarın niteliğiyle ilgilenmez; bireyin dıştan bir müdahale görmeden yapabileceği eylemlerin niceliksel toplamı ile ilgilenir. Doğru cevap C'dir.

Sınırlı devlet anlayışına göre devletin müdahaleleri, ancak söz konusu hak ve özgürlükleri korumakla ilişkili olduğu ölçüde meşru sayılır. Bu nedenle  devletin keyfi yönetimini engellemek üzere bazı önlemler alınmalıdır. Bu amaçla yöneten ve yönetilenlerin aynı yasaya tabi olmalarını gerektiren anayasal yönetimlerin benimsenmesi (bu yönetimler hukukun üstünlüğü ve kuvvetler ayrılığı ile korunur), demokrasi anlayışının benimsenmesi ve düşünce ifade özgürlüğünün olması gereklidir. Bireysel özgürlüklerin tamamen kısıtlandığı bir yönetim şekli olan totalitarizm anlayışı ve devletin piyasalara müdahalesi ise sınırlı devlet anlayışına uygun olmayan kavramlardır. Doğru cevap B'dir.

Akılcılığı savunan düşünürler bireylerin rasyonel kararlar alabildiklerini ve  kendisi için en iyi olanı tanımlama ve seçme yeteneğine sahip olduklarına inanır. Buna göre devlet de rasyonel bir şekilde kurulmalı ve bireylerin seçimleri karşısında yansızlık taşımalıdır. Akılcılığın savunduğu bir diğer değer de ilerleme düşüncesine duyulan inançtır. Akılcılığı savunanlar bilimsel bilgi artışı ile ilerleme sağlanarak yeni bir toplum modeli oluşturulacağına inanırlar. Doğru cevap C'dir.

John Locke, kamunun bireyleri yasalara uymaya mecbur bıraktığı devlet alanı dışında kalan özel alandaki özgürlüğün teminatını hoşgörü kavramında bulur. Dopru cevap A'dır.

Liberal kuramın eşitlik kavrayışı üç başlık altında incelenebilir. Bunlardan birincisi tüm bireylerin eşit ve özgür doğduğu için eşit ahlaki değerlere sahip olması, ikincisi biçimsel eşitlik ve üçüncüsü fırsat eşitliğidir. Biçimsel eşitlik anlayışının uygulamada kendisini gösterdiği iki alan söz konusudur: siyasi eşitlikler ve yasal eşitlikler. Yasal eşitlik her bireyin hukuk önünde eşit olduğunu ve yasal çerçeveyle ilgili olmayan etkenlerin, yasal karar alma süreci üzerinde hiçbir etkisi olmayacağını ifade eder. Siyasi eşitliklerse, seçme ve seçilme haklarının her bireye aynı ölçüde eşit olmasıyla ilişkilidir. Doğru cevap B’dir.

Toplulukçu düşünürlerin liberalizme yönelik eleştirileri, üç başlık altında toplanabilir: antropolojik eleştiri, normatif eleştiri ve adalet-iyi tartışması. liberalizmde evrensel etiğin olanaksızlığı, bu görüşün bireyleri doğrulama olanaklarından yoksun bırakması ve bencil bireyler oluşturması normatif eleştiriler arasında yer alır. Liberalizmin ortak iyi kavramından yoksun olması nedeniyle gevşek bağlarla birbirlerine bağlanmış bir topluma neden olması adalet-iyi tartışmaları kapsamındadır. Liberalizmin bireyleri ontolojik açıdan yersiz-yurtsuz olarak tanımlaması ise antropolojik eleştiriler arasında yer alır. Doğur cevap A'dır.

İstisnalar olmakla birlikte, kabaca yapılan bir ayrımla, toplulukçular “iyi”, liberaller ise “adalet” kavramını kuramlarının merkezine alırlar. Toplulukçulara göre bireylerin ayrı ayrı iyileri değil ortak bir iyi kavramı olmalıdır. Doğru cevap E’dir.

Rawls, ideolojik kamplaşmalarla geçen yaklaşık yüzyıl boyunca bilinçli olarak bazı sorunları görmezden gelme eğiliminde olan liberalizmi, özellikle adalet kavramı konusundaki eksiklikleri nedeniyle eleştirir. Klasik liberalizmin temelini oluşturan faydacı bakış açısının eksikliklerini dile getiren Rawls, liberalizmin yenilenmesine yol açmakla kalmaz, aynı zamanda liberalizmin ihmal ettiği temaları ortaya koyan alternatif düşüncelerin olanaklılığını gözler önüne sererek siyaset felsefesinin geri dönüş yolunu açar. Doğru cevap A'dır.

Her siyasal kuram ve ideoloji gibi liberalizm de farklı zamanlarda farklı düşünürler tarafından farklı biçimlerde yorumlanmış olmakla birlikte, genel olarak tüm liberal kuramlarda ortaklık sağlayan bazı ilkelerden ve dayanaklardan söz etmek olanaklıdır. Bu ilke ve dayanakların başlıcaları; bireycilik, özgürlük, sınırlı devlet, akılcılık, hoşgörü ve adalettir. Doğru cevap A'dır.

John Locke’un yaşam ve düşünce özgürlüğüyle mülkiyet özgürlüğünü içererek devletin bu alanlardaki müdahalesinin sınırlandırılması gerekliliğini ortaya koyan doğal haklar öğretisi, liberalizmin siyasi ve ekonomik ilkelerinin dayandığı düşünsel alt yapıyı oluşturur. Doğru cevap E'dir.

Siyasal açıdan liberal kuram dâhilinde ne toplum ne de devlet, tek tek bireylerden oluşmuş mekanizmalardan öte bir gerçekliğe sahip değildir.

Liberalizmde, toplum bireylerin varolabilmeleri için zorunlu bir koşul oluşturmaz.

Aristokrasinin soya dayalı sınıfsallaşma anlayışının aksine, eşit bireylerden oluşan bir toplum kurma arzusundaki liberal düşünce geleneği, bireyleri akıl paydasında eşitleyerek toplumsal sınıfların oluşumunda liyakati başlıca değer kılar.

Liberal ahlak kuralları, bireylerin birbirlerinden farklı olan kişisel ihtiyaç, istek ve arzularını yerine getirebilecekleri biçimde yansız ve tarafsız olmalıdır.

Doğru cevap E'dir.

Liberalizmin eşitlik anlayışı siyasal ve hukuksal bir anlama sahiptir. Sosyal adalet ya da ekonomik eşitlik bu noktada liberalizmde kendisine yer bulamaz. Doğru cevap D'dir.

Toplulukçu düşünürlerin liberalizme yönelik eleştirileri, üç başlık altında toplanabilir: antropolojik eleştiri, normatif eleştiri ve adalet-iyi tartışması.

Toplulukçular, farklı kültürel kimliklerin farklı değerler ve amaçlara sahip olabileceği inancına sahiptirler. Doğru cevap C'dir.

Toplulukçulara göre kişilik, topluluğun içindeki değerlerin paylaşımı yoluyla geliştiğinden, bu değerler ister istemez her türden doğruluk iddiasının da belirleyicisidir. Başka bir deyişle hukuk da dâhil olmak üzere toplumdaki tüm ahlaki ve siyasi kurumlar, evrensel etiğin değil, topluluğun değerlerinin bir yansımasıdır. Doğru cevap C'dir.

İyi, insanların elde etmek istediği ve bu isteklerine ulaşmak için de eylemlerine yol gösterici olarak aldığı ilkedir. Bu nedenle tüm topluluklar ve bu toplulukları kapsayan devlet, iyiyi amaç edinir. O hâlde devletin iyisiyle toplulukların iyisi iç içe geçmedikçe ulaşılması istenen hedeflerin gerçekleştirilemeyeceği de açıktır. Bu nedenle devlet asla yansız olamaz. Aksine her devlet, kendisini oluşturan toplulukların iyisini taşır. Doğru cevap A'dır.

Liberal bazı savunucuları, hoşgörü kavramını farklı iyi kavrayışlarının bir arada yaşayabilme projesi olarak değerlendirirler. Çağdaş dünyada Will Kymlicka, Isaiah Berlin, Michael Oakeshott gibi düşünürlerin esinlendiği Thomas Hobbes ve David Hume’un felsefelerinde içerilen bu türden bir hoşgörü anlayışı, farklı olanların ortak bir zemin arayışında bulunmaksızın barış içinde yaşayabilecekleri bir liberal perspektifin ürünüdür. Başka bir deyişle, bu türden bir bakış açısından iyi yaşam, etik ilkeler yerine değerler çoğulluğuyla ifade edilebilir. Locke’un hoşgörüyü tek bir inanca götüren yol olarak değerlendirmesi karşısında, Hobbes ve Hume’a göre hoşgörü, bir uzlaşım aracı değil, barış için bir önkoşuldur. Doğru cevap A'dır.