SİYASET FELSEFESİ I

İnsan hakları, insan olma koşuluyla başlayan, evrensel ve dil, din, cinsiyet gibi ayrımlar gözetmeyen haklardır. Bu durum hakların göreceli olmadığını gösterir. Bu anlamda insan hakları devletler özelinde değişiklik gösteremez. Doğru cevap D'dir.

İnsan hakları, insan onuru, değer, evrensellik ve belirli bir insan anlayışına göre kurgulanır. Bu durum belli bir gruba aidiyet üzerinden tanımlanamaz. Doğru cevap C'dir.

Hakların çeşitlenmesi, kuşak çeşitlenmesi ile paralellik gösteremez. Fakat diğer bütün çelişkiler insan hakları ve kuşak arasında çelişki doğurabilir. Doğru cevap D'dir.

Çevre hakkı, birinci ve ikinci kuşak haklar arasında değildir. Doğru cevap D'dir.

Maurice Cranston yukarıda adı geçen sınırlamayı yapan liberal bir düşünürdür. Doğru cevap A'dır.

Sığınma hakkı Hugo Grotius tarafından 1625’te ortaya atılan birinci kuşak haklardandır. Doğru cevap E'dir.

Dayanışma hakları olarak tartışılan şey üçüncü kuşak haklar içinde yer alır. Doğru cevap E'dir.

Kültürel görecelik uzlaşılmaz, doğrulanmaz ve nesnel olduğu için evrensellik ilkesi ile çelişkili tartışmalara yol açar. Doğru cevap A'dır.

Kuçuradi, insan olanaklarını ve bu olanakların gerçekleştiği koşulları insan haklarına dair bir ölçüt olarak ele almaktadır. Doğru cevap A'dır.

Kültürel görecelilik hiçbir ilke ve değerin genel geçer ya da “evrensel” olmadığı, onların kültürlere ya da toplumlara göre değişiklik gösterdiği düşüncesidir. Doğru cevap D'dir.

Yasama organlarının bütçeleri yürütme tarafından belirlenmekte, personel alımında ve atama-terfilerinde bağımsız beklenen ama pratikte pek olamayan- yargı üst kuruluşları kadar yürütme de etkili olmaktadır. Bu nedenle, yasama-yürütme ve yargı erkleri arasında da olması öngörülen güçler ayrılığı ilkesi -ülkelerin siyasal ve kültürel gelişmişlik düzeylerine göre ülkeler arasında kimi önemli farklılıklar görülse de çoğu kez teoride kalmaktadır.

Devletin oluşmasını açıklamaya, meşruluğunu temellendirmeye çalışan Sözleşmecilik Kuramı, kişilerin tek başlarına kendi varlıklarını ve özgürlüklerini koruyamadıkları için sınırsız özgürlüklerinden vazgeçip erki bir üst otoriteye ya da makama devrettiklerini, devletin böyle ortaya çıktığını ileri sürer.

İnsan nedir?”, “insanın ayırd edici özellikleri nedir?” gibi sorularla insanın neliğini (ne olduğunu, yapısını, “özünü”) ortaya koymayı kendisine sorun edinen felsefe dalı Felsefi Antropoloji ya da İnsan Felsefesidir.

Kuçuradi, çeşitli uluslararası belgelerde ve anayasalarda “temel haklar” başlığı altında kişi hakları yanında, yurttaş haklarının, sosyal-ekonomik-kültürel ve siyasal hakların da yer aldığını -bu başlıklar altında da bazısı ortak, bazısı ayrı olan çeşitli tek tek hakların olduğunu- saptar.

Normlar bir eylemi, bir sanat yapıtını bir düşünceyi, bir durumu, bir kavramı vb. şeyleri değerlendirmeye yarayan ve genel olma veya genelgeçer olma iddiasında olan önermelerdir.

Evrensel Bildirge’de sivil ve politik hakların yanında bir dizi ekonomik, sosyal ve kültürel haklar da yer almaktaydı.Bu haklar “ikinci kuşak haklar” olarak bilinmektedir.

İnsan haklarının ya da temel hakların taşıyıcısı (öznesi) kişi iken dayanışma haklarından oluşan üçüncü kuşak hakların taşıyıcısı çoğunlukla kişiler değil gruplardır.

Uluslararası düzeyde yürütülen insan hakları tartışmasında “kültürel görecilik”, bireylerin yararlandıkları sivil ve siyasal hakların olup olmamasını ve genişliğini tamamen (dinsel, siyasal ve yasal uygulamalar da içinde olmak üzere) kültürel gele- neklerin belirlediği, evrenselliğin söz konusu olmadığı düşüncesidir.

İnsan haklarının bilgisel temelleriyle ilgili çalışanlardan, insan haklarının felsefi temelleriyle ilgilenenlerin başta gelen uğraşılarından birisi bu talebi karşılamaktır. Başka bir deyişe, temellendirme..

Faydacılık tipik bir Sonuççu etik kuramdır. Buna göre, bir eylem sonuçta mümkün olduğunca çok insanın iyiliğini ve mutluluğunu sağlıyorsa o eylem doğrudur.