SİYASET FELSEFESİ I

Çoğulculuk, tek elden yönetime bağlı olarak ortaya çıkan sorunların üstesinden gelebilmek için iktidarın toplumun olabildiğince tüm katmanlarına yaygınlaştırılmasını ve azınlık haklarının çoğunluğa karşı korunması gerektiğini savunan bir siyaset felsefesidir. Doğru cevap C'dir.

Liberal demokrasi, bireyi temel alan, hak ve özgürlüklerin en geniş biçimde yaşanmasını savunan bir görüştür. Bunun yanında, liberal demokrasi, çoğulculuğu, serbest piyasa ekonomisini, sivil toplumu, özel yaşamın dokunulmazlığını ya da bireyin özerkliğini ve karşılıklı hoşgörüyü savunur ve vazgeçilmez görür. Doğru cevap D'dir.

Plebisiter demokrasi adı verilen ve temsilî demokrasi çatısı altında yer alan katılım mekanizması daha çok referandum vb. araçları içerir ve halkta yönetim üzerinde daha fazla söz sahibi olduğu duygusunu uyandırır. Plebisiter demokrasinin son örneği ülkemizdeki 12 Eylül 2010 tarihli referandumdur. Doğru cevap A’dır.

Karl Raimund Popper’e göre Platon’un Devlet adlı yapıtında ortaya koyduğu toplum ve yönetim anlayışı, ‘kapalı toplum’a ve demokratik olmayan bir yönetime dayalı sistemi meydana getirmektedir. Buna karşın Popper liberal demokrasi ve ‘açık’ toplum anlayışını savunmaktadır. Popper’a göre kapalı toplumun insanları, akrabalık, sürekli bir arada bulunma, çabaları, üzüntüleri ve coşkuları bakımından birbirlerine çok benzeme gibi özellikler taşırken açık toplumun bireyleri, kendi özgür istençleri ile verdikleri kararların her türlü sonucu ile yüzleşirler, yani sorumluluk alırlar. Doğru cevap B’dir.

Jean-Jacques Rousseau Toplum Sözleşmesi adlı yapıtında toplum sözleşmesinden sonra ortaya çıkan yapının temel özelliklerini şu şekilde sıralamıştır; 1. Herkes bireysel özgürlüğünün ve haklarının tümünü koşulların herkes için eşit olduğu ve kimsenin bu koşulları başkaları adına değiştiremeyeceği bir topluluğa devretmiştir. 2. Haklar herkes için eşittir ve asla bireyin istencine göre belirlenmez. 3. Herkes özgürlük ve haklar açısından görünürde kaybettiğini telâfî eder, yani feda ettiğinden fazlasını elde etmiş olur. 4. Her birey, şahsını ve güçlerinin tümünü ‘genel istenç’in öngördüğü doğrultuda, topluluğa verir; topluluğun oluşturduğu bu tünde de topluluğun tüm üyeleri, bütünün ayrılmaz birer parçasıdır ve eşit davranışa tâbîdir. Doru cevap E'dir.

Sosyal demokrasi, demokraside bireyin yalnızca devlet karşısında değil, evinde, aile içerisinde ve işyerinde de yasalarca güvence altına alınmış hak ve özgürlüklerle donatılması gerektiğini savunur. Doğru cevap E'dir.

Eski Yunan dilinde ‘halk’ anlamına gelen demos ve ‘güç, yönetim, iktidar’ gibi anlamlara gelen kratos sözcüklerinin bir araya gelmesiyle oluşturulan demokrasi, verilen sözlük anlamları yan yana getirildiğinde, “halkın gücü, iktidarı” anlamına gelen bir tamlama olarak karşımıza çıkar.

Eski Yunan uygarlığında, Atina bir şehir-devleti olarak yönetilirdi ve kadınlar,
çocuklar ve köleler dışında herkesin siyasi karar mekanizmalarına doğrudan katılma hakkı bulunurdu. Bu şekilde işleyen demokrasiye, doğrudan demokrasi denir.

Yurttaşların seçimler dışında siyaset alanına meşru taleplerini taşıyabildikleri, halka yönetime katılmak için seçim dışında alternatif kanalların açıldığı ve demokrasinin adına ve özüne yakışır bir biçimde bu kanalların kurumsal hâle getirildiği temsilî demokrasi biçimine katılımcı demokrasi adi verilir. Halkın kendi geleceği ve kaderi hakkındaki kararlara katılma mekanizmalarından biri de yine temsili demokrasi çatısı altında kendisini gösterir: plebisiter demokrasi adi da verilen bu katılım mekanizmasının, daha çok referandum vb. araçları içerdiği ve halkta yönetim üzerinde daha fazla söz sahibi olduğu duygusunu uyandırdığı söylenebilir.

Sosyalist demokratların özel mülkiyet konusundaki görüşleri, ekonomi merkezli bir düşüncenin ürünü olarak karşımıza çıkar. Onlar ekonomik eşitlik olmadan siyasi eşitliğin olamayacağı düşüncesinden hareket ederler ve günümüzdeki kapitalist düzene göre şekillenmiş bir toplumda bireyin gerçek anlamda özgür olamayacağını öne sürerler.

Yasama, yürütme ve yargı organlarının ayrı ayrı yetkilendirildikleri ve birbirlerine müdahalede bulunmadıkları zaman kuvvetler ayrılığı; bu organların tüm yetkilerinin tek elde (söz gelimi, devlet başkanı) toplandığı zaman kuvvetler birliği söz konusudur.

Demokrasinin doğası ile onun neliğine, yani demokrasiyi demokrasi
yapan öz niteliklere, demokrasinin değeri ile demokrasiyi diğer yönetim biçimlerinden üstün kılan olumlu yönlere işaret edilmektedir.

Demokrasi, hak ve özgürlükler bakımından insanlar arasında bir eşitlik olduğu düşüncesinden beslenir ve uygulamalarında, 10 Aralık 1948 tarihinde Birleşmiş Milletler tarafından da kabul edilen ve tüm dünyaya duyurulan, hatta çağın gereksinimleri çerçevesinde sürekli güncellenen İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi'ni temel alır.

Demokrasinin bir başka olumsuz yönü de toplumdaki tüm bireylerin görüşlerine eşit ölçüde değer vermesiyle ortaya çıkar. Herkesin görüşünü eşit ölçüde önemli ve değerli olarak hesaba katma, cahil/bilgisiz kimseler ile aydın/bilgi sahibi kimseleri bir tutmayı beraberinde getirir. Bu ise zaman zaman, toplumun geleceği için doğru ve sağlıklı kararların alınmasını zora sokmaktadır.

Çoğunluğun isteği, toplumun tümünün geleceğini ilgilendiren her durumda gerçekleşmeli midir? Bu soruya olumlu yanıt vermek, "Demokrasi toplumun çoğunluğuna, azınlık üzerinde belirleyici olma ya da diktatörlük uygulama olanağı tanır" savını ileri sürmekle aynı anlama gelir.

Çoğulculuk, tek elden yönetime bağlı olarak ortaya çıkan sorunların üstesinden gelebilmek için, iktidarın olabildiğince tüm toplum katmanlarına yaygınlaştırılmasını ve azınlık haklarının çoğunluğa karşı korunması gerektiğini savunan bir siyaset felsefesi görüşüdür. Temel olarak azınlıkların ya da azınlıkta kalmış etnik toplulukların haklarının, yalnızca sayısal çoğunluk olmak bakımından kendilerine göre daha güçlü grup ya da gruplar karşısında korunması gerektiğini savunan çoğulculuk (pluralism), iktidarın da olabildiğince çok toplum katmanına yayılması gerektiğini vurgulamıştır.

Bireysel hakların ve özgürlüklerin kısıtlanması, çoğunluğun diktatörlüğü, demokrasi paradoksu ve temsilde adalet sorunu, demokrasinin sorunları arasındadır. Doğru cevap C'dir.

Yurttaşların seçimler dışında siyaset alanına meşru taleplerini taşıyabildikleri, halka yönetime katılmak için seçim dışında alternatif kanalların açıldığı ve demokrasinin adına ve özüne yakışır bir biçimde bu kanalların kurumsal hâle getirildiği temsilî demokrasi biçimine de katılımcı demokrasi adı verilir (a.y.). Temsilî demokraside halkın taleplerinin gündemde daha fazla yer bulması için, halka alternatif katılım araçları oluşturulması ve bunların kurumsallaşması durumunda, katılımcı demokrasi ortaya çıkar.

Temsilî demokrasi içerisinde, yönetimin, referandum vb. araçları kullanarak, halkta yönetimde doğrudan söz sahibi olma duygusunu uyandırması durumunda, plebisiter demokrasi ortaya çıkar. Plebisiter demokrasinin son örneğini, ülkemizde, 12 Eylül 2010 tarihli referandumda gördük.

Demokraside halkın siyasi alana katılabilmesini, bireyin yalnızca devlet karşısında değil, evinde-aile içerisinde ve işyerinde de yasalarca güvence altına alınmış hak ve özgürlüklerle donatılması gerektiğini savunan demokrasi anlayışına sosyal demokrasi denir.