SİYASET FELSEFESİ I - Deneme Sınavı - 17

Eşitsizliği ortadan kaldırmaya yönelik herhangi bir girişim, koşulları eşitleyecek ve var olan ayrıcalıkları kaldıracak belirgin bir devlet müdahalesini ya da toplumsal müdahaleyi gerektirir; ancak  böyle bir müdahale özgürlüğün bireysel ya da özel uygulanımlarına karışmak demektir. Ussalcı yaklaşım bu çelişkiyi şu varsayımlarla açıklar: 1. Hiçbir birey, eşitliğin olmadığı bir toplumda sahip olduğu zenginlik ve ayrıcalıklardan isteyerek vazgeçmeyecektir. Dolayısıyla toplumsal eşitliği amaçlayan programlar, bireyin demokratik haklarına müdahale etmek zorundadır. 2. Sosyalistler bireyciliği tepkisel bir öğreti olarak kabul ederlerken liberaller bireyin sosyalizm tarafından çekip çevrilmesini totaliter bir politika biçimi olarak görürler. Doğru cevap E'dir.

Ülke yönetiminin, halkın tümünün katılımı ile değil de, yurttaşların daha bilgili, daha iyi yetişmiş ve siyaset alanında deneyimli kişilerce temsil edildiği bir vekiller topluluğunca yürütülmesine,
temsilî demokrasi denir. Doğru cevap E'dir.

Temsilî demokrasi içerisinde, yönetimin, referandum vb. araçları kullanarak, halkta yönetimde doğrudan söz sahibi olma duygusunu uyandırması durumunda, plebisiter demokrasi ortaya çıkar. Doğru cevap C'dir.

Sosyal demokrasiyi savunanlar, liberallerde eksik gördükleri aile ve ekonomik alanı da işin içine katarak, demokrasinin hak ve özgürlükleri genişletme sorumluluğuna vurgu yapar: Bir sosyal demokrata göre, birey -yukarıda da söylediğimiz gibi-seçimden seçime varlığı anımsanan bir oy deposu değildir, yönetime katılımda, evde ve iş yerinde de bireyin özgür olması gerekir. Hatta bireyin, çalışma ve sosyal hizmet alma hakları yasalarla güvence altına alınmış olmalı, yani işyerinde
sendikal örgütlenme, sağlık ve eğitim gibi temel hizmetlerden ücretsiz olarak yararlanma gibi hakları ona devlet tarafından verilmiş olmalıdır. Doğru cevap B'dir.

Sosyalist demokrasiyi savunanlar demokrasinin halk yönetimi olması konusunda diğerleriyle uzlaşırken özel mülkiyete karşı çıkmaları bakımından, liberal demokratlarla taban tabana karşıt bir konumda yer alırlar. Sosyalist demokratlar, ekonomik eşitlik olmadan siyasi eşitliğin olamayacağı düşüncesinden hareket ederler ve günümüzdeki kapitalist düzene göre şekillenmiş bir toplumda bireyin gerçek anlamda özgür olamayacağını öne sürerler. Buna bağlı olarak, yine sosyalist demokratlara göre, bir toplumda bireyler arasında bir yandan eğitimde, sağlıkta vb. alanlarda olanak ve fırsat bakımından eşitsizlikler ve diğer yandan işbirliği yerine katı bir rekabet varsa o toplumda gerçek bir demokrasinin varlığından söz edilemez. Doğru cevap C'dir.

Yasama, yürütme ve yargı organlarının ayrı ayrı yetkilendirildikleri ve birbirlerine müdahalede bulunmadıkları zaman kuvvetler ayrılığı; bu organların tüm yetkilerinin tek elde (söz gelimi, devlet başkanı) toplandığı zaman kuvvetler birliği söz konusudur. Doğru cevap A'dır.

Ne var ki demokrasinin önemli erdemleri ile birlikte, toplum halinde yaşam açısından, özellikle de azınlıkta kalan bireylerin hakları açısından, bazı olumsuzlukları da bulunmaktadır. Örneğin, toplumun geleceğini ilgilendiren önemli bir konuda toplumda belirli bir azınlık çoğunluktan farklı düşündüğünde, bu düşüncesini hayata geçirmesi neredeyse olanaksızdır, çünkü demokraside halkın çoğunluğunun kararları gözetilir ve uygulanmaya çalışılır. Bu da azınlık haklarını koruma altına alan tüm yasal güvencelere karşın, azınlıklarda, eşit muameleye bağlı olmadıkları yönlü bir algı meydana getirir. Demokrasinin bir başka olumsuz yönü de toplumdaki tüm bireylerin görüşlerine eşit ölçüde değer vermesiyle ortaya çıkar. Herkesin görüşünü eşit ölçüde önemli ve değerli olarak hesaba katma, cahil/bilgisiz kimseler ile aydın/bilgi sahibi kimseleri bir tutmayı beraberinde getirir. Bu ise zaman zaman, toplumun geleceği için doğru ve sağlıklı kararların alınmasını zora sokmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Bireysel hak ve özgürlükleri tüm toplum yaşamının temeline koyan ve çoğulculuk, serbest piyasa ekonomisi, sivil toplum gibi unsurlara göre şekillenmiş toplumlarda bireylerin siyasi ve hukuki haklarının en geniş biçimde koruma altına alınmasını savunan demokrasi anlayışına liberal demokrasi denir. Doğru cevap E'dir.

Çoğulculuk, tek elden yönetime bağlı olarak ortaya çıkan sorunların üstesinden gelebilmek için, iktidarın olabildiğince tüm toplum katmanlarına yaygınlaştırılmasını ve azınlık haklarının çoğunluğa karşı korunması gerektiğini savunan bir siyaset felsefesi görüşüdür. Doğru cevap B'dir.

Demokrasinin çoğunluğun mutlak bir egemenliği biçiminde anlaşılmasına karşı çıkan düşünürlerden biri John Stuart Mill’dir. Mill, On Liberty (Özgürlük Üzerine) adlı yapıtında, bir insanın kendini ilgilendiren ve sonuçları yalnızca kendini bağlayacak olan her konuda özgür hareket edebilmesi gerektiğini, buna karşılık, başkaları adına hareket etmekte, sonuçları başkalarını bağlayan edimlerde -hele hele başkalarının amaçlarının kendi amaçlarıyla aynı olduğu veya birebir örtüştüğü varsayımına dayanıyorsa- aynı ölçüde özgürlüğe sahip olmaması gerektiğini vurgulamıştır (Mill 1966, s. 128). Mill’in işaret ettiği bu gereklilik, çoğunluğun belirli bir yönde görüş bildirirken azınlık adına, fakat söz konusu azınlık grubun haklarını çiğnercesine eylemde bulunduğu durumda da geçerlidir. Kısacası, belirli bir görüşü toplumda savunanlar sayıca ne kadar fazla olurlarsa olsunlar, kendileriyle aynı görüşü savunmayan insanları ve tercihlerini göz önüne almak zorundadırlar. Doğru cevap C'dir.

Popper’e göre, tarihsicilik adı verilen bakış açısı, demokrasiye yönelik şöyle bir eleştiri getirmiştir: “Demokrasi, totaliter rejim denemelerine karşı mücadele edebilmek için, totaliter yöntemleri kopya etmek ve uygulamak durumundadır; bunun sonucunda kendisi de totaliter olmaktan öteye gidemez” (Popper 1966, s. 2). Yine Popper’e göre, tarihsiciliğin en önemli özelliklerinden biri de ‘tarihin yasaları’nı bularak, geleceğin neler göstereceği hakkında öngörüde bulunulabileceğini ileri sürmesidir. Bu düşünce biçiminin felsefe tarihindeki ilk sistematik kaynağı ise -Popper’e göre- Platon’un Devlet adlı yapıtında ortaya koyduğu toplum ve yönetim anlayışıdır ve bu yönetim anlayışı, ‘kapalı toplum’a ve demokratik olmayan bir yönetime dayalı sistemi meydana getirmektedir, oysa Popper liberal demokrasi ve ‘açık’ toplum anlayışını savunmaktadır. Popper, karşıt anlayışlardan doğan toplumları kısaca şöyle karşılaştırır: Kapalı toplumun insanları, akrabalık, sürekli bir arada bulunma, çabaları, üzüntüleri ve coşkuları bakımından birbirlerine çok benzeme gibi özellikler taşırken açık toplumun bireyleri, kendi özgür istençleri ile verdikleri kararların her türlü sonucu ile yüzleşirler, yani sorumluluk alırlar (Popper 1966, s. 173). Kapalı toplumlardan açık toplumlara geçiş, Popper’e göre, insanlığın katettiği en büyük aşama, içinden geçtiği en derin devrim sürecidir (a.y., s. 175). Yani, demokratik bir yönetim esasına dayalı açık toplumun varlığını korumak adına yasal tedbirlere başvurmak, Popper’e göre, demokratik yönetimlerin bir çelişkisi olmayacaktır. Doğru cevap C'dir.

Sosyolojik sorun

İnsan haklarına sahip olmada tarihsel, toplumsal veya kültürel koşullar belirleyicidir, demek yanlıştır.

İnsan hakları sadece insan olmak bakımından elde edilmiş olan haklardandır.

İnsanlığa ait suçlar dışında herkes insan haklarına sahiptir.

Eğitim hakkı

Kuçuradi'ye

İnsan hakları normları insana yapılmaması gerekenler üzerine inşa edilmişlerdir.

Çalışma hakkı

İngiltere'de geçerli olan bir insan hakkı düşüncesinin Türkiye'de de  geçerli olması olağandır.