SİYASET FELSEFESİ I - Deneme Sınavı - 16

Yardımlaşmadan kaçınma

Devletin varlık nedeni konusunda çeşitli tartışmalar, görüş farklılıkları bulunsa
da devletten en başta beklenenin kişilerin temel haklarını korumak, ülkede temel
özgürlükleri sağlamak olduğu konusunda neredeyse bir görüş birliği vardır.Doğru yanıt B şıkkıdır.

İnsan haklarının, İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nde ve 1966 BM Sözleşmeleri’nde yer alan haklar olduğu görüşü, bu konuda bir görüş birliğinin olması,
sonuçta bu hakları temellendiren bir araç hâline getirilmektedir. Kimilerine göre
bu konudaki görüş birliği insan haklarının neler olduğu konusunda elimizdeki tek
somut dayanaktır.Doğru yanıt E şıkkıdır.

İnsan hakları genellikle insanın insan olarak -yalnızca insan türünün bir üyesi olması nedeniyle- sahip olduğu haklar olarak tanımlanır. Bununla, bu hakların taşıyıcısının dil, ırk, din, cinsiyet, millet gibi sosyal, kültürel ve ırksal-fiziksel özelliklerinin bu haklara sahip olmasında hiçbir rolünün olmadığı, bu niteliklerden tümüyle bağımsız olarak kişilerin bu haklara sahip olduğu vurgulanmaya çalışılır. Bu nedenle insan haklarının “evrensel” olduğu söylenir. Doğru yanıt A şıkkıdır.

Etik bir temel olmaksızın insan haklarından söz etmek mümkün değildir. Belli bir insan anlayışına dayanan insan hakları düşüncesi, insana “insanca bir yaşamın”, insan onuruna uygun bir yaşamın sağlanmasının önkoşullarıyla ilgilidir.  Kimi zaman nasıl davranılması gerektiğini, kimi zaman nasıl davranılmaması gerektiğini, kimi zamansa neye izin verilip neye verilemeyeceğini ifade eden normlardır bunlar. Sözcüğün geniş anlamında etikle, kişi eylemleriyle ilgili standartlar, ölçütlerdir insan hakları normları.Doğru yanıt D şıkkıdır.

Bugün insan haklarının “evrenselliği” düşüncesine yapılan itirazların başında kültürel göreciliği savunanların yaptığı itiraz gelmektedir. Bu ise temelde insan hakları düşüncesinin belirli bir kültürün, Batı kültürünün ürünü olduğu ve her kültür için geçerli olamayacağı düşüncesidir. Bir yandan, düşüncenin kaynağının belirli bir kültür olduğu vurgulanırken öte yandan bu düşüncenin geçerliliğine ya da genel-geçerliğine karşı çıkılmaktadır. Genel-geçer olamama ise düşüncenin belli bir kültürde ortaya çıkmış olmasına dayandırılmaktadır.Doğru yanıt B şıkkıdır.

Kültürel görecilik hiçbir ilke ve değerin genel geçer ya da “evrensel” olmadığı, onların kültürlere ya da toplumlara göre değişiklik gösterdiği düşüncesidir.Tanıma uygun olarak ilke ve değerler evrensel değil, kültür ve ya toplumlara göre değişebilir, bu durumda da doğru yanıt C şıkkıdır.

“Birinci kuşak haklar” denilenler sivil, siyasi ve kişisel haklardır. Başta yaşama
hakkı olmak üzere özel yaşama, haberleşmeye, düşünceyi açıklamaya müdahale
etmeme gibi dokunulmazlıklar bu hakların özünü oluşturmaktadır. Özünde kişiyi
devletin ve diğer kişi ve grupların saldırılarından-baskısından korumayı, kişinin
insanca yaşamasını sağlamayı temele alan haklardır bunlar.Doğru yanıt B şıkkıdır.

“Birinci kuşak haklar” denilenler sivil, siyasi ve kişisel haklardır. Başta yaşama
hakkı olmak üzere özel yaşama, haberleşmeye, düşünceyi açıklamaya müdahale
etmeme gibi dokunulmazlıklar bu hakların özünü oluşturmaktadır. Özünde kişiyi
devletin ve diğer kişi ve grupların saldırılarından-baskısından korumayı, kişinin
insanca yaşamasını sağlamayı temele alan haklardır bunlar.Doğru yanıt A şıkkıdır.

Shue’ya göre temel haklar yalnızca “güvenlik hakları” ya da yaşama hakkı
ve dokunulmazlıklardan ibaret değildir. Aynı şekilde “varlığını sürdürme hakkı”
da temel haklardandır. Bununla Shue en alt düzeyde ekonomik güvencelere sahip olma ve varlığını sürdürebilmeyi kast etmektedir. Ama eğitim hakkı temel bir hak olarak görülmemektedir çünkü kişinin varlığını sürdürebilmesi ya da diğer haklarının korunabilmesi için eğitim hakkının korunması zorunlu değildir ona göre.Doğru yanıt C şıkkıdır.

Bir ülkede insan hakları, ancak ülkeyi yönetenlerin temel hakları korumayı amaç edinmeleriyle çıkarılacak anayasa, yasa ve yönetmeliklerin bu amacı göz önünde tutarak hazırlanmasıyla ve amacına uygun bir biçimde uygulanmasıyla korunabilir. Yasalar ya da bir bütün olarak hukuk kurumu, bu anlamda, hiçbir zaman tümüyle siyasetin dışında değildir. Her yasa bir siyasal karar sonucu ortaya çıkar ya da bir siyasal kararı yansıtır. Her zaman yasaları çıkaran bir parlamento, bir kurul veya en genel anlamda siyasal bir otorite mevcuttur.Doğru yanıt D şıkkıdır.

‘Demokrasi’ kavramının çıktığı coğrafya olan Atina’da, M.Ö. 5. ve 4. yüzyıllarda, köleler, kadınlar ve çocuklar dışında kalan tüm yurttaşlar, doğrudan ve sürekli bir biçimde karar mekanizmalarının içinde aktif olarak yer almışlardır. Böylelikle günümüzde karşılaşılan devlet-sivil toplum ya da yönetenler-yönetilenler ayrımı ortaya çıkmamış, dolayısıyla Atina şehir-devletinin yönetiminde meşruiyet sorunu siyaset gündemini pek meşgul etmemiştir.Doğru yanıt B şıkkıdır.

‘Modern’ olarak da nitelenen 17. yüzyıl ve sonrasındaki dönemde, Avrupa toplumları, aşamalı olarak, sıradan yurttaşların kendilerini temsil etmek üzere daha
bilgili, daha iyi yetişmiş ve siyaset alanında deneyimli kişilere düzenli aralıklarla gerçekleşen seçimler aracılığıyla oy vererek meclise gönderdikleri bir modeli benimsemiştir. Bu model, günümüzde de en açıkça bilinen ve yönetimi için
‘demokratik’ nitelemesini kullanan tüm devletlerde uygulanmaktadır ve temsilî
demokrasi olarak anılır.Doğru yanıt C şıkkıdır.

Toplumun rekabet değilişbirliği esasına göre kurulmasını ve eğitim, sağlık
vb. hizmetlere ulaşmada olanak ve fırsat eşitliği sağlanmasını, bunlarınyokluğu durumunda gerçek demokrasiden söz edilemeyeceğini savunan demokrasi anlayışına
sosyalist demokrasi denir.Doğru yanıt B şıkkıdır.

Demokrasi, ayrıca, inançları, kültürleri, dünya görüşleri ve yaşam tarzları
birbirinden önemli ölçüde farklılık gösteren bireylerin ve toplulukların, tek bir
toplum/devlet çatısı altında bir arada barış içinde yaşamasını sağlayacak yasal düzenlemelerin de yapıldığı bir siyasal sistem olarak, çoğulcu bir anlayışa sahiptir;
çünkü demokrasi, tek ya da özel bir kişinin, grubun, sınıfın toplumda üstünlüğü
düşüncesinden değil, hak ve özgürlükler bakımından insanlar arasında bir eşitlik olduğu düşüncesinden beslenir ve uygulamalarında, 10 Aralık 1948 tarihinde
Birleşmiş Milletler tarafından da kabul edilen ve tüm dünyaya duyurulan, hatta çağın gereksinimleri çerçevesinde sürekli güncellenen İnsan Hakları Evrensel
Bildirgesi’ni temel alır.Doğru yanıt A şıkkıdır.

Olumsuz ya da Berlin’in kullanımıyla negatif özgürlük, bireyin eylemlerinde başka kişi gruplar tarafından engellenmemesidir. Bu anlamda siyasal özgürlük kişinin diğerlerince engellenmeden hareket edebilmesi durumudur.Doğru yanıt C şıkkıdır.

Rousseau’nun şimdiye kadar ele aldığımız görüşleri, şöyle bir
yoruma varmak için yeterli gibi görünmektedir: İçinde bulunduğu siyasal ve yasal
sistemi yıkacak bir örgütlenmeye yeltenen her birey -hele hele bu sistem topluluğun barış içinde yaşadığı ve kimsenin birbirinin haklarını çiğnemediği, kendileri
için çizilmiş olan özgürlük sınırlarını aşmadığı, hak ve özgürlüklerin toplumun
her bireyi için azami ölçüde ve eşit tutulduğu bir birliği meydana getirmişse- varlığını genel istence borçlu yasaları uygulamakla yükümlü olan hükümdar/yönetim erki tarafından cezalandırılabilir; çünkü insanların barış içinde yaşadığı bir
sistemi kendi bencil istekleri ve/veya çıkarları doğrultusunda yıkmaya yeltenen
her birey, aslında genel istence karşı hareket etmektedir ve çoğunluk tarafından
bu istence uymaya zorlanmalıdır.Doğru yanıt D şıkkıdır.

Temsili demokrasilerde vatandaşlar kendilerinden daha iyi eğitim almış ve siyaset alanında tecrübeli kişileri belirli aralıklarla yapılan seçimlerle belirlerler,bu seçim sisteminin bozulması da temsilcilerin yanlış kişilerden oluşmasına dolayısıyla da sistemin tümünün bozulmasına sebep olur.Doğru yanıt A şıkkıdır.

Liberal demokrasi, bireyi temel alan, hak ve özgürlüklerin en geniş biçimde yaşanmasını savunan bir görüştür. Bunun yanında, liberal demokrasi, çoğulculuğu, serbest piyasa ekonomisini, sivil toplumu, özel yaşamın dokunulmazlığını-ya da bireyin özerkliğini ve karşılıklı hoşgörüyü de- savunur ve vazgeçilmez görür.Doğru yanıt E şıkkıdır.

Seçilmiş yöneticilerin, toplumun bütünü için yükümlülükleri söz konusudur. Bu yükümlülükler, en genel biçimiyle, toplumun refah seviyesini,
bireysel hak ve özgürlüklerinin tümünü korumak, güçlendirmek ve geliştirmek
olarak ifade edilebilir. Hükümetler, yani seçimle iktidara gelen siyasi örgütler, bu
yükümlülükleri, ‘meclis’ ya da ‘parlamento’ adı altında toplanan ve iktidar olmasa
da seçimde halktan oy alarak temsilciler çıkarmış diğer siyasi partilerin de yer
aldığı yasama mekanizması çerçevesinde, çeşitli yasal düzenlemeler yaparak yerine getirmeye çalışırlar ve yöneticiler, söz konusu düzenlemelerin uygulanmasından birinci derecede sorumludur, yani yürütme yetkileri, bir sonraki seçime
kadar iş başındaki hükümet tarafından kullanılır.