SİYASET BİLİMİ

Devletlerin kalıcı dostlukları ya da düşmanlıklarının olmadığı yalnızca konjonktürel ittifakların bulunduğu tezini Realist görüş savunmaktadır.

ABD’li siyaset bilimci Samuel Huntington, medeniyetler çatışması teziyle Soğuk Savaş sonrasında komünizmin Batı dünyası için tehdit olmaktan çıktığını, yeni çatışmanın dünyadaki medeniyetler arasında yaşanacağını savunmuştur

Küresel kapitalizmin yükselişi, ulus-devletlerin geleneksel işlevlerini sınırlayan bir başka nokta olarak belirir.

Günümüzden yaklaşık beş yüz yıl önce yaşayan Hollandalı hukukçu Hugo Grotius (1583-1645) Westphalia Anlaşmaları ile hukuksal açıdan bağlayıcılık kazanmış olan egemen devletler sisteminin kuramsal temellerini atan düşünürdür.

ABD’li iletişim bilimci Marshall McLuhan tarafından ortaya atılan küresel köy kavramı, dünyada ülkeler ve toplumlar arasındaki mesafenin azaldığını, yani “dünyanın küçüldüğü” anlatmak için kullanılır.

Dış egemenlik bir devletin başka devletlerle eşit statüde bulunduğunu ve uluslararası faaliyetlerinde tam bağımsız olduğunu anlatır.

Marksistlere göre varolan uluslararası ilişkiler, gelişmiş kapitalist devletlerin kendilerinden daha zayıf ekonomilere sahip olan diğer devletleri sömürmesi bağlamında işlemektedir.

1985 yılında Sovyetler Birliği’nin başına geçen Mihail Gorbaçov, glasnost ve perestroyka politikalarını uygulamaya sokmuş ve ülkesi içindeki siyasal özgürlükleri genişletmeye çalışmıştır.

İdealizmin özünde savaşın artık dünya siyasetine yön vermemesi gerektiği, devletlerarasındaki ilişkilerin karşılıklı diyalog ve uzlaflma yoluyla çözülebileceği düşüncesi bulunur

Devletlerin bir devletin hükmettiği ülke ile halk üzerinde kural koyma ve başka devletlerle eşit statüde ilişkiye geçme yetkisine egemenlik denir.

Westphalia Anlaşmalarının modern devletin oluşumu açısından en önemli sonucu, otorite ile toprak arasında bağ kurulması, böylece kendi coğrafyası içerisinde devletin geniş bir özerkliğe sahip olduğunun kabul edilmesidir. Bu şekilde, devletin toplumdan kesin bir şekilde ayrıldığı ve toplumu oluşturan bireylerin yaşamları üzerinde son sözü söyleyebilme yetkisiyle donatıldığı görülecektir

BM Anlaşması ve İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi ile üye devletler, “Birleşmiş Milletler ile işbirliği yaparak, insan haklarına ve temel özgürlüklere evrensel ölçekte saygı gösterilmesini ve bunlara uyulmasının geliştirilmesini gerçekleştirmek hususunda kendilerini bağlı kıldıklarını” taahhüt etmişlerdir.

Yönetişim kavramı, halkın siyasal süreçlere giderek daha fazla katılması anlamına gelmektedir ve bu durumu en fazla sağlayacak oluşumlar da sivil toplum kuruluşları (STK’lar) olarak belirmektedir. STK’lar, siyasal otoriteden bağımsız şekilde, belirli amaçlara ulaşmak için kâr amacı gütmeden çalışan oluşumlardır.

İnsanî Müdahale: Kendi vatandaşlarına karşı sürekli ve sistematik insan hakları ihlalleri gerçekleştirilen devletlere karşı silahlı güç kullanılarak yapılan müdahaledir.

...Ancak daimi üyelerden herhangi biri olumsuz oy kullanırsa yani veto ederse söz konusu karar reddedilmiş sayılır...

Doğru cevap haricindeki diğer şıklar ilgili bölümde AB organı olarak belirtilmiştir: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Avrupa Birliği’ne değil, Avrupa Konseyi’ne bağlı bir organdır.

...Özellikle küreselleşme süreciyle birlikte ulus-devletin geleneksel işlevlerinde büyük bir değişiklik olduğu görülmektedir.

Günümüzden yaklaşık beş yüz yıl
önce yaşayan Hollandalı hukukçu Hugo Grotius (1583-1645), Westphalia Anlaşmaları ile
hukuksal açıdan bağlayıcılık kazanacak
olan egemen devletler sisteminin kuramsal temellerini atan düşünür olarak
bilinir. Özellikle yaşadığı dönemde ülkelerarası ticaretin giderek artması nedeniyle bu alanı düzenleyecek bir hukuk sisteminin zorunluluğunu gören
Grotius bu ilişkiyi doğal hukuktan çıkardığı ilkelerle açıklamaya çalışmıştır.
Grotius’a göre devletler, diğer devletlerle olan ilişkilerinde diledikleri gibi
davranamazlar; belirli hukuksal ilkeleri gözeterek hareket etmek zorundadırlar. Söz konusu yaklaşım, devletlerin birbirlerini eşit statüde görmelerini sağlayan ve bu yönüyle barışçı bir uluslararası sistem oluşumuna kaynaklık eden ilk unsurdur. Ancak ülkeler arasındaki ilişkileri açıklamayı hedefleyen uluslararası ilişkiler disiplini 1900’lü yıllar ile birlikte ortaya çıkmıştır.

Küresel siyasal ilişkilerin doğuşu ve gelişimine ilişkin uluslararası ilişkiler kuramları arasında idealizm, realizm, Marksizm, ve eleştirel kuram işaret edilebilir. Farklı ülkeler arasındaki ilişkileri anlamlandırabilme amacından hareket eden uluslararası ilişkiler disiplini, barışa dönük idealist düşüncelerin sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Realizmin temelinde ise devletleri insan doğası ile özdeşleştirme anlayışı vardır. Realistlere göre nasıl her bir insanın kendi hayatına yönelik çıkar algısı varsa ve bencil duygularla hareket eden insanlar kendi çıkarlarını en üst düzeye çıkarmaya çalışıyorlarsa aynı durum devletler için de söz konusudur. Öte yandan, Marksizm, tıpkı bir ülke içindeki siyasetin dinamikleri gibi uluslararası alandaki gelişmeleri de ekonomik temelli olarak açıklar. Eleştirel Kuram ise uluslararası ilişkilerin yalnızca devletlerin tekeline bırakılamayacağı, bunların yönettikleri halkların da mümkün olan en fazla şekilde sürece katılması gerektiği anlayışından hareket eder. Aydınlanmacılık Uluslararası İlişkiler Kuramları arasında gösterilemez. Doğru cevap E'dir.

Birinci Dünya Savaşı’ndan yenik ayrılan Almanya’da Nasyonal Sosyalist; İtalya’da ise faşist rejimler, savaş sonrasında bu ülkelerde kırılan ulusal gururu onarmak iddiası ve amacıyla kısa sürede güç kazanmışlardır. Buna karşılık, savaşın galibi durumunda bulunan İngiltere ve Fransa gibi ülkeler ise güçlerinde azalma an- lamına gelebilecek hiçbir iş birliği ya da uzlaşma arayışına girmemişlerdir. 1917 yılında Rusya’da gerçekleşen Bolşevik Devrimi sonrasında kurulan Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) ise kısa sürede Doğu Avrupa ve Orta Asya başta olmak üze- re pek çok bölgeyi kendi hegemonyası altına almıştır. SSCB sahip olduğu komünist ideolojiyi yayma mücadelesi vererek Batılı ülkelerin karşısında ciddi bir rakip olarak belirmiş ve gerçekleşen Bolşevik Devrimi ile Amerika Birleşik Devletleri arasında Soğuk Savaş’ın başlamasına ön ayak olmuştur.