SİYASET BİLİMİ

hukukçular tarafından pek çok tanım yapılmıştır. Her bilimsel disiplin kendi

penceresinden farklı bir devlet tanımı yapmıştır. Ancak bu tanımlardan hiçbiri

onun bütün özelliklerini ve bir toplumdan diğerine, bir dönemden ötekine farklılaşan

yapısını tasvire yeterli değildir. Klasik Fransız kamu hukuku doktrininde

devlet “milletin hukuki kişilik kazanmış şekli” olarak tanımlanmıştır. Avusturyalı

hukukçu Hans Kelsen’e göre “devlet, etkili olarak yürürlükte bulunan bir hukuki

normlar sistemidir”. Alman sosyologu Max Weber (1864-1920) ise devleti, “belirli

bir toprak parçası üzerinde meşru şiddet kullanma tekelini elinde başarıyla

bulunduran insan topluluğu” olarak tanımlamaktadır.

nitelikte olan belirli hizmetleri yerine getirmek üzere kurulmuştur. Liberaller,

devleti, kuruluş amacıyla sınırlı, bu sınırları aşmaması gereken ve bu nedenle de

yönetilenler tarafından sürekli denetim altında tutulması gereken bir araç olarak

görürler. Liberaller, sınırlı devlet düşüncesini, insan doğası hakkındaki tasavvurlarına

dayandırırlar. Liberallere göre insan, doğası itibariyle “iyi”dir. Dolayısıyla

insanların oluşturduğu toplumda duygudaşlık, birbirinin hakkını gözetme, adalet

gibi nosyonlar hakimdir. Ne var ki genel eğilim bu olmakla birlikte, istisnai olarak

insanlar arasında başkalarının can, mal, ırz ve namusuna tecavüz etmek isteyenler

bulunabilir. Yine haksızlığa uğrayan bir kimse, hakkını haksızdan alma sürecinde

ölçüsüz davranabilir. İşte devlet, bu türden istisnai durumlar dikkate alınarak

toplumu dışardan ve içerden gelecek saldırılara karşı korumak, haklıyı haksızdan

ayırt etmek, haklıya hakkını ve haksıza da hak ettiği cezayı vermek (adalet) için

kurulmuştur. Liberallerin tanımını yaptığı devlet âdeta bir gece bekçisidir. Ancak

devletin kuruluş amaçlarının dışına çıkması ve toplumsal ilişkilere müdahale etmesi

liberallerce tasvip edilmez.

çok sayıda düşünür vardır. Burada bunlardan Hegel, Hobbes ve Locke olmak üzere

başlıca üç tanesine yer vereceğiz. G.W.F. Hegel, devlet teorisini, insan

ve toplumun doğası konusundaki fikirlerinden hareketle inşa etmiştir. Hegel, liberallerin

aksine, insan doğası hakkında kötümserdir. O, bu hususta liberaller tarafından

dile getirilen görüşleri fazlasıyla naif bulur.

çıkarcı, doyumsuz ve saldırgandır. Dolayısıyla insanların çıkarları öyle gerektirdiği

için az çok bir uzlaşı ile oluşturdukları sivil toplum, barış, istikrar ve uzlaşı açısından

kırılgan bir yapıdadır. Zira sivil toplum, her zaman insanın bu doğal tutkularının

tehdidi altındadır. Hegel’e göre insanın bu tutkularını gemleyecek, barış ve istikrarı

sağlayacak olan devlettir. Dolayısıyla bu kadar önemli bir görevi üstlenecek olan

devlet, liberallerin öngördükleri gibi sınırlı ve zayıf bir devlet olmayacaktır.