SİYASET BİLİMİ

Gerek teoride kavramsal olarak gerekse pratikte kurumsallaşmış bir iktidar tipi olarak devlet XVI. yüzyılda doğmaya başlamıştır. XV. Yüzyılın başında Machiavelli, belli bir toprak parçası ve topluluk üzerinde etkili otoriteyi anlatmak üzere stato sözcüğünü kullanmıştır. Daha sonra Jean Bodin, ürettiği “egemenlik” kavramı ile devletin kavramsal olarak biraz daha ete kemiğe bürünmesine katkı sağlamıştır. Klasik Fransız kamu hukuku doktrininde devlet “milletin hukuki kişilik kazanmış şekli” olarak tanımlanmıştır. Avusturyalı hukukçu Hans Kelsen’e göre “devlet, etkili olarak yürürlükte bulunan bir hukuki normlar sistemidir”. Alman sosyoloğu Max Weber (1864-1920) ise devleti, “belirli bir toprak parçası üzerinde meşru şiddet kullanma tekelini elinde başarıyla bulunduran insan topluluğu” olarak tanımlamaktadır. Doğru cevap B’dir.

Hegel’in devlet teorisini, sivil toplum-devlet ilişkilerine dair yaptığı değerlendirmelerden çıkarmak mümkündür. Hegel’in “sivil toplum”u kapitalist topluma tekabül eder. Sivil toplum, kişisel hazzın ve dolayısıyla bencilliğin, devlet ise diğerkâmlığın alanıdır. Hegel’in devletin kökeni olarak aileyi göstermesi tam da bu yüzdendir. Ailede dayanışma ve birlik, toplumda ise rekabet, çatışma esastır. Sivil toplum, kendi iç çatışmalarını çözebilecek mekanizmalardan yoksundur. Bireyleri ve sınıfları bu yüksek ahlaki birlik hâline dönüştürecek ve onlara kamu ruhu aşılayacak olan devlettir. Devletin sınırlı bir otoriteye sahip olması gerektiğini ileri süren düşünür ise Hegel değil Locke’tur. Doğru cevap E’dir.

Devletin doğuşu konusundaki görüşler başlıca iki grupta toplanabilir. Birincisi tamamen varsayıma dayanan Hegel, Hobbes ve Locke örneğinde incelediğimiz hipotetik teoriler; ikincisi ise siyasal toplulukların gelişimi ve modern ulus devlete dönüşmesi sürecini tarihsel ve sosyolojik açıdan inceleyen teorilerdir. Marx, devleti hipotetik teori ile değil, tarihsel-sosyolojik olarak incelemeye alır. Doğru cevap D’dir.

Patrimonyalizm, babanın aile içindeki otoritesinin siyasal düzlemdeki karşılığı olan yönetim biçimi. Sultanizm olarak da adlandırılan patrimonyalizmde sultan ülkeyi kişisel takdirine ve geleneğe dayalı olarak yönetir. Totalitarizm, siyasi iktidarın toplumun bütün alanlarını sıkı denetim altında tuttuğu, bireysel özgürlüklere ve sivil inisiyatife hayat hakkı tanımadığı yönetim biçimidir. Sosyal demokrasi, kapitalizmin gelişimine koşut olarak ortaya çıkan işçi sınıfının sorunlarına yönelik entelektüel ilgiden doğmuştur. Faşizm, liberalizme ve sosyalizme bir tepki olarak doğmuş eklektik bir ideolojidir. Dolayısıyla faşizmin ilkelerini, olmazsa olmazlarını tespit etmek zordur. Faşizm retlerden doğmuştur. Proletarya diktatörlüğü kurulduğunda komünist parti, tüm çalışanları üretimin her aşamasında söz sahibi yapacaktır. Herkes yeteneğine göre çalışacak ve ortaya çıkan üründen herkes ihtiyacı kadar alacaktır. Kapitalist üretim biçiminde burjuvazi tarafından el konulan miktar tüm topluma dağıtılacağından toplumun genel refah seviyesi artacak, insanlar daha mutlu ve özgür olacaklardır. Doğru cevap A’dır.

ABD, Almanya, Belçika, Pakistan ve Rusya Federasyonu birleşik devletin günümüzdeki örnekleridir. İran ise tekçi bir devlettir. Doğru cevap C’dir.

Platon’a göre ilk yönetim biçimi patriarşidir. Patriarşi, iktidarın babanın ya da klan ve kabile şefinin elinde olmasıdır. Monarşi, tek bir kişinin yasaya ve geleneğe bağlı olarak toplum yönetimini üstlenmesidir. Aile şeflerinin birlikte yönetimi söz konusu olursa bu sistemin adı aristokrasidir. Aristokrasi, seçkin bir azınlığın yasaya dayalı yönetimi anlamına da gelmektedir. Toplumdaki zengin bir azınlığın yasaya dayalı olmayan yönetimi oligarşidir, tek kişinin zora dayalı yönetimi tiranlık olarak adlandırılır. Doğru cevap C’dir.

Demokrasi, mümkün olan en fazla özgürlüğü ve eşitliği hedefleyen yönetim biçimidir. Liberal demokraside özgürlük ön plandadır, sosyal demokraside ise eşitlik. Liberaller, devletin toplumsal ilişkilere müdahalesine karşıdırlar. Bu hususta liberallerin sloganı “bırakınız yapsınlar, bırakınız geçsinler”dir. Özgürlük, negatif özgürlük olarak düşünülmektedir. Sosyal demokraside özgürlük, geliri daha adil dağıtmak üzere devletin müdahalesiyle var olabilecek pozitif özgürlüktü. Görüldüğü üzere IV ve V. maddeler liberal demokrasinin değil sosyal demokrasinin özellikleridir. Doğru cevap C’dir.