SİYASET BİLİMİ

Doru cevap C şıkkıdır.

Doğru cevap B şıkkıdır.

Doğru cvap A şıkkıdır.

Doğru cevap E şıkkıdır.

Doğru cevap D şıkkıdır.

Elitist teorinin (seçkinci kuram) kökleri Platon veya İbn-i Haldun’a kadar götürülebilse de modern dönemdeki en önemli temsilcileri G. Mosca,V. Pareto, R. Michels ve C. W. Mills’dir.

Egemenlik, hukuki -de jure- olarak söz konusudur; fiiliyatta -de facto- ise mutlak egemenlikten söz edilemez. Egemenlik, fiilen her zaman sınırlandırılır.

Egemenlikle ilgili mutlakıyetçi anlayışın yanında egemenlikle demokrasi
ve anayasalcılık ilişkisini kuran Rousseau (1712-1778) genel irade fikriyle “halk egemenliğini” ve John Austin (1790-1859) de “parlamenter egemenlik” görüşlerini geliştirerek egemenlikle halk iradesini bütünleştirmişlerdir.

Fransız Devrimi ile beraber, J. Locke, Voltaire ve Rousseau gibi düşünürlerin görüşleri doğrultusunda “egemenliğin ulusta olduğu ve hiç kimsenin ulusal iradeden doğmamış bir iktidarı kullanamayacağı” anlayışı hakim olmuştur. Bir anlamda hanedan otoritesi ulusal egemenliğe boyun eğmek zorunda kalmıştır.

Hukuki egemenlik, devletin ülkesi üzerindeki hiyerarşinin en üstünde yasa yapma otoritesine sahip olması ve bu otoriteyi kullanmasıdır. Her devlet resmî olarak egemendir ve her türlü nihai karar alma yetkinliğine sahip bir organdır; kimin ya da hangi kurumun yetkisinin ne olacağını yine egemen belirler. Egemen olan devlet, yöneticilerden ayrı gayrışahsii bir kurumdur. Kısaca hukuki egemenlik, üstün yasal otorite demektir. Buradaki üstünlük, yasa tarafından tanımlanmış bir üstünlüktür ve itaat talep etme hakkı açısından rakipsizlik demektir.

Meşruluk, otorite olma, hukukilik, bağlayıcılık ve doğruluk nitelikleriyle iç içedir. Bir devlet yönetme hakkına’ sahip ise meşru olduğu düşünülebilir. Bu hak tamamen yönetilenlerin inancından doğabileceği gibi aşkın, metafizik ya da dinsel birtakım adreslere referans verilerek de gerekçelendirilebilir.

Etimolojik olarak kudret kelimesinden türeyen ve mülk, erk, saltanat, kontrol edebilme gücü gibi anlamlara gelen iktidar; genel anlamda bir bireyin yahut bireyler topluluğunun kendi istekleri doğrultusunda, rızaları olup olmadığına bakmaksızın diğer insanların davranışlarını etkileyebilme, yönlendirebilme veya denetleyebilmesi; toplumu yönetme, yönlendirme gücü, bu gücü elinde bulunduran otorite, ilişki veya organ anlamına gelmektedir.

Bir etkileme, belirleme becerisi olarak iktidarın farklı yüzleri, boyutları ortaya çıkar. İktidar bazen karar verme, gündem belirleme, gündemi saptırma becerisi olabileceği gibi bazen de hegemonik (ikna ederek, bilinç inşa ederek -A. Gramsci)

Michel Foucault’nun ifadesiyle iktidar, ‘şebeke, ağ benzeri bir örgüt aracılığıyla’ işler. İktidar tüm toplumsal düzlemlerde birtakım stratejiler geliştirir (bu stratejiler sadece yöneticilerin iktidarından ibaret değildir) ve iktidar tüm topluma yayılmıştır. İktidar tek merkezli değildir.

Mosca, küçük bir azınlığın çoğunluğa hükmetmesini, bu azınlığın iyi örgütlenmesine bağlar. Bu grup iyi örgütlenmenin yanında, dayanışma içindedir ve iyi iletişim kanalları geliştirmiştir. Yönetilen çoğunluk ise örgütsüz, dağınık ve kendi içinde çelişkilerle dolu bir gruptur. Tek bir amaç etrafında güdülenmiş seçkin azınlık, bu dağınık kitleyi kolayca hakimiyeti altına almaktadır. Ayrıca seçkinlerin zekâ, servet, itibar, soyluluk gibi üstünlükleri olduğu varsayılır

Hiçbir zaman çoğunluğun azınlığı yönettiğinin görülmediğini belirten Aron da bu gerçeğe rağmen demokrasilerde elit grubun farklı fikir, ideoloji, sınıf ve meslek örgütleri tarafından dengelendiğini belirtir. Marksizmin ekonomik güce sahip sınıfın iktidara da sahip olduğu iddiasının aksine Aron, bu sınıfın kendileriyle ilgili kararları etkileyebileceğini ama tüm siyasal sürece hükmedemeyeceklerini iddia eder.

Carl Schmitt egemeni, “istisnai duruma” (olağanüstü hâl) karar veren merci olarak tanımlar. Schmitt savaş, afet gibi istisnai durumlarda devletin, anayasal bir sistemle işletiliyor olsa da egemen olarak hukuk sisteminin sınırlarını zorlayıp normları dahi çiğneyebildiğini belirtmiştir.

Devlet, belli bir ülke üzerinde işleyen egemen iktidardır ve bu iktidar zor kullanma tekelini elinde tutar. İç egemenliğe sahip olan bir devlet kendi halkının üzerinde mutlak otoriteye sahiptir. Yani ülke içinde devletin egemenliğine alternatif bir otoritenin olmaması demektir. Egemen organ olarak devlet, kendi sınırları içindeki tüm yurttaş, grup ve kurumlar üzerinde bağlayıcı kararlar alır ve bu kararları kendi dışında bir sınır tanımadan yürütür. “Halk egemenliği”, “parlamenter egemenlik” gibi terimler, iç egemenlikle ilgilidir. İç egemenliğin iki ana bileşeni vardır: Hukukî egemenlik ve siyasal egemenlik

Bir devletin uluslararası düzen içindeki konumu, özerk ve bağımsız bir varlık olarak bu arenadaki hareket edebilme yeteneği, becerisi ve tanınma dış egemenlikle ilişkilidir. Modern dönemde devletlerin dışsal egemenlikleri, Westphalia Antlaşması’yla (1648) uluslararası hukuki bir nitelik kazanmıştır. Bu anlamda egemenlik, uluslararası politikanın temel belirleyici ilkesi olmuştur.

Modern siyasal sistemlerde önderlerin önemi (karizmatik otorite), yasal-ussal otorite karşısında azımsanmayacak bir konumdadır. “Kurucu Babalar”, “Ulusal Önder”, “Milli Şef” gibi sıfatlar, karizmatik önderlerin modern dönemlerdeki sıfatlarındandır.