SİYASET BİLİMİ

Doğa bilimlerinin sıklıkla kullandığı teknik laboratuvarlarda deney yapmadır. Deney, inceleme nesnesiyle ilgili değişkenlerin laboratuvar ortamında yeniden üretilmesine, bu süreçte ilişkilerin sistemli olarak gözlenmesine ve kontrol edilmesine, değişkenlerle ilgili bulguların kayıt altına alınmasına, ilişkilerin istenildiği kadar tekrar edilmesine ve hipotezlerin sınanmasına imkan vermektedir.

Siyasal olguların belli bir toplumsal ortamda nasıl bir görünüm sergilediği alan araştırması tekniğiyle belirlenebilir. Bu teknik, olgunun gerçek hayat içinde incelenmesinde kullanılmaktadır. Bunun için araştırmacı bizzat alana girmekte ve olguyu doğrudan gözlemlemeye çalışmaktadır. Olgunun ne tür değişkenlerden etkilendiği, bu değişkenlerin nasıl bir etki meydana getirdiği gibi soruların cevaplarını aramaktadır. Bu çerçevede sorulacak soruların hazırlanması ve uygulanması, cevapların değerlendirilmesi ve bunlardan bazı sonuçların çıkarılması gibi konular belli teknikleri gerektirmektedir.

Farabi, belli bir amaç ile bir şehirde toplanmış kimselerin meydana getirdiği topluluk anlamında kullandığı “medine” nin “faziletli bir şehir” olarak kurulabilmesi için gerekli şartlara değinmektedir. Platon’un “ideal devlet” yaklaşımına benzeyen Farabi’nin düşüncesi; “hayır, nasıl arzu ve iradeyle elde edilirse kötülükte arzu ve iradeyle elde edilir” çeklindedir. Şehirde yaşayanların arasındaki dayanışmayı ve ilişkileri kötü amaca doğru yönlendirmeleri mümkün olduğu gibi iyi bir amaca doğru yönlendirmeleri de mümkündür. Buna göre şehir sakinlerinin saadete erişmek için yardımlaştıkları bir şehir “fazıl” bir şehir olur.

İslam dünyasında devlet yöneticilerine sunulan ve dönemin devlet yapısını, kamu yönetimine ilişkin sorunları ve bu sorunların çözümlerine ilişkin önerilerde bulunan eserlerdir. Sorunlara önerilen çözümlerle önemli tezler ve açılımlar içeren Layihalar, yazıldıkları dönemin siyasal durumunu, sorunlarını ve iktidar ilişkilerinin işleyişini ortaya koymaları bakımından önemlidirler. Bu tür eserlerde yazıldığı dönemdeki siyasal ve idari sorunların ve işleyişin tespiti noktasında yararlanılabilir. Bu eserlerin sadece sorunların ve mevcut durumu tespitle yetinmeyip sultana çeşitli özgün öneriler getirmesi dikkat çekiçidir.

Farabi, belli bir amaç ile bir şehirde toplanmış kimselerin meydana getirdiği topluluk anlamında kullandığı “medine” nin “faziletli bir şehir” olarak kurulabilmesi için gerekli şartlara değinmektedir. Platon’un “ideal devlet” yaklaşımına benzeyen Farabi’nin düşüncesi; “hayır, nasıl arzu ve iradeyle elde edilirse kötülükte arzu ve iradeyle elde edilir” çeklindedir. Şehirde yaşayanların arasındaki dayanışmayı ve ilişkileri kötü amaca doğru yönlendirmeleri mümkün olduğu gibi iyi bir amaca doğru yönlendirmeleri de mümkündür. Buna göre şehir sakinlerinin saadete erişmek için yardımlaştıkları bir şehir “fazıl” bir şehir olur.

Montesquieu güçler ayrılığı ilkesini savunmuş ve olaylar arasındaki zorunlu ilşkileri incelemiş, olması gerekenden çok olanlarla ilgilenmiştir. Ona göre iklim ve coğrafi koşulların yasalar ve siyasi düşünceler üzerinde önemli bir etkisi bulunmaktadır. Bunun yanında hükümet biçimlerinin doğasını ve temel ilkelerini ortaya koymaya çalışmış ve ülkelerin büyüklüğü ile hükümet biçimleri arasındaki ilişkiye dikkat çekmiştir.

Tümdengelim yöntemi, bilimsel faaliyet, verili bir iddia yada açıklayıcı genelleme çerçevesinde olguların çürütülmesi, doğrulanması veya teyit edilmesi süreci şeklinde işlenmektedir. Bu yöntemde genellemelerden olgulara ve bunların teyit edilmesi veya çürütülmesine gidilmektedir.

Tümevarım yöntemi, tek tek olgulardan sonuçların çıkarıldığı bir süreci ifade etmektedir. Bu süreçte önce gözlem yaparak çıkarılan olgular çözümlenip sınıflandırıldıktan sonra genellemeye gidilmektedir. Son aşamada, genellemeler sınanmak için yeniden gözden geçirilir.

Tanınmış bir hukukçu olan Maverdi, fıkıh kitaplarının muhtelif bölümlerinde yer alan anayasa, kamu hukuku ve siyasete ilişkin hükümleri bir araya toplamış, El-Ahkamu’s – Sultaniye adlı kitabında hem devlet örgütünün genel yapısını kurumlarını ve bunların işleyişini ele almış, hem de bu yapının sağlıklı işleyebilmesi için hükümdarlara çeşitli öğütler ve tavsiyelerde bulunmuştur.

UNESCO 1948 yılında Paris’te düzenlediği toplantıda siyaset bilimini dört temel konu ile sınırlandırmıştır.