SİYASET BİLİMİ - Deneme Sınavı - 21

Tanınmış siyaset bilimcilerden V.Van Dyke siyaseti, “kamuyu ilgilendiren sorunlarda kendi tercihlerini kabul ettirmek, bu tercihleri uygulatmak, başkalarının tercihlerinin gerçekleşmesini engellemek üzere çeşitli aktörlerin yürüttükleri bir mücadeledir” şeklinde tanımlamaktadır ki bu tanımın özünde siyasetin bir iktidar mücadelesi olduğu anlayışı yatmaktadır. Doğru cevap C şıkkıdır.

Siyasetin iktidar mücadelesi olarak anlaşılmasının temelinde, toplumsal hayatın karşılıklı zıtlıkların çatışması ve siyasetin de bu mücadelede zıtlıkları belli dengede uzlaştıran bir faaliyet olarak ortaya çıkması anlayışı vardır. Bu yaklaşıma göre siyaset, toplumda bir azınlığın çoğunluk üzerindeki ayrıcalıklarını sürdürmesine hizmet etmektedir. İktidar mevkilerini ele geçirmiş olan grup veya sınıflar, toplum üzerindeki kontrollerini sürdürme, değerlerin paylaşımında kendi menfaatlerini gözetme ve diğerlerinin davranışlarını belirleme yetki ve gücü elde etmektedirler. İktidardakiler mevkilerini korumak ve sürdürmek, diğerleri ise iktidarı ele geçirmek için bir mücadeleye girişmektedirler. İktidar çerçevesinde sürdürülen mücadeleyi siyaset olarak tanımladığımızda savaşla özdeşleştirmiş olmaktayız. Bu yaklaşımın en iyi örneğini M. Duverger, Politikaya Giriş adındaki eserinde vermektedir. Bu eserin içindekiler kısmına bakıldığında bölüm başlıklarının “Savaşın Etkenleri”, “Savaşın Biçimleri” ve “Çatışmadan Birleşmeye” şeklinde formüle edildiğini görürüz. Doğru cevap E şıkkıdır.

Eski Yunan düşünürü Aristoteles, devleti ve devlet yönetimiyle ilgili süreçleri bir inceleme ve gözlem konusu olarak ele alarak zamanın siyasal sistemlerini karşılaştırmalı bir biçimde ortaya koymakla çağdaş Siyaset Bilimi’nin temellerini atan önemli bir düşünür olarak kabul edilebilir. Ona göre insan aklının bilmek (theorein), yapmak (prattein) ve yaratmak (poiein) olmak üzere üç temel işlemi bulunmaktadır. Bütün bilimler aklın bu üç işleminden doğmaktadır. Doğru cevap D şıkkıdır.

Çağdaş Siyaset Bilimi’nin öncülerinden kabul edilen Fransız düşünürü Montesquieu (öl. 1755), güçler ayrılığı ilkesini savunmuş ve olaylar arasındaki zorunlu ilişkileri incelemiş, olması gerekenden çok olanlarla ilgilenmiştir. Meşhur L’Esprit des lois (Kanunların Ruhu) adlı kitabında bir ülkede uygulanan yasaların arka planını ortaya çıkarmaya ve niçin aynı yasaların farklı toplumlarda farklı sonuçlar verdiğini açıklamaya çalışmıştır. Doğru cevap A şıkkıdır.

İslam düşünürü olan Gazali (ö. 1111) de siyaset bilimini metafizik, ahlak ve psikoloji ile birlikte din ile ilgili olan ilimler kategorisine yerleştirmiştir. Doğru cevap B şıkkıdır.

İslam dünyasında devlet yöneticilerine sunulan ve dönemin devlet yapısını, kamu yönetimine ilişkin sorunları ve bu sorunların çözümüne ilişkin çözümleri öneren layiha türündeki eserler de bu cümleden değerlendirilebilir. Layihalar yazıldıkları dönemin siyasal durumunu, sorunları ve iktidar ilişkilerinin işleyişini ortaya koymaları bakımından önemlidirler. Sorunlara önerilen çözümlerle önemli açılımlar ve tezler içermektedirler. Bu nitelikteki eserlerin başında III. Murat zamanında kaleme alınmış olan ve yazarı belirsiz Kitâb-ı Müstetâb (Yaşar Yücel (Yayınlayan) gelmektedir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Farabî temel tezini “hayır, nasıl arzu ve iradeyle elde edilirse kötülük de arzu ve iradeyle elde edilir” ön kabulüne dayandırmakta ve şehirde yaşayanların aralarındaki dayanışmayı ve ilişkileri kötü amaçlara doğru yöneltmeleri mümkün olduğu gibi iyiye de yönelmeleri mümkündür. Buna göre şehir sakinlerinin saadete erişmek amacıyla yardımlaştıkları bir şehir, “fâzıl bir şehir olur. Zaten saadete erişmek maksadıyla kurulan her topluluk da fâzıl bir topluluk sayılır.” Doğru cevap D şıkkıdır.

Siyasal olguların belli bir toplumsal ortamda nasıl bir görünüm sergilediği alan araştırması tekniğiyle belirlenebilir. Bu teknik, olgunun gerçek hayat içinde incelenmesinde kullanılmaktadır. Bunun için araştırmacı bizzat alana girmekte ve olguyu doğrudan gözlemeye çalışmaktadır. Doğru cevap C şıkkıdır.

Siyaset Bilimi’nin kapsamı, UNESCO’nun 1948 yılında Paris’te düzenlediği bir toplantıda dört temel konu ile sınırlandırılmıştır: I. Siyaset Teorisi A. Siyaset teorisi B. Siyasal düşünceler tarihi II. Siyasal Kurumlar A. Anayasa B. Merkezi hükümet C. Bölgesel ve yerel yönetimler D. Kamu yönetimi/idare E. Devletin ekonomik ve toplumsal görevleri F. Karşılaştırmalı siyasal kurumlar III.Siyasal Güçler. Toplumsal Katmanlar A. Siyasal partiler B. Siyasal birlikler ve dernekler C. Vatandaşların devlet ve hükümet yönetimine katılması (Seçimler ve seçim sistemleri) D. Kamuoyu IV. Uluslararası İlişkiler A. Uluslararası siyaset B. Uluslararası örgütlenme ve kurumlar C. Uluslararası hukuk. Doğru cevap B şıkkıdır.