SİYASET BİLİMİ - Deneme Sınavı - 17

Toplumsal düzlemde işleyen iktidarın kaynağı fiziksel (zor kullanma gücü, kuvvet kullanımı), ekonomik (maaş, ödüllendirme) veya sembolik (saygı, prestij, propaganda, meşruluk) olabilir. Bu kaynaklara bağlı olarak iktidar, kaba kuvvete, parasal güce, itibara veya otoriteye dayalı olarak elde edilip uygulanabilir.

Ekonomik iktidar, ideolojik iktidar ve siyasal iktidar, toplumsal iktidarın üç biçimidir.

İktidarın Görünümleri: Zor Kullanma ve Otorite, İktidarın kaynaklarındaki farklılık, iktidarın farklı görünümlerle ortaya çıkmasına da yol açar. İktidarın zor kullanma ve otorite biçiminde iki uç görünümünden bahsetmek mümkündür. İktidar ilişkileri ekonomik ve fiziksel kaynağa dayalı olduğunda ilişki cebir yani zor kullanma görünümünde ortaya çıkar.

Siyasal iktidar, iktidarın boyutlarından biridir ve kamusal alanda işleyen iktidardır. En genel anlamıyla siyasal iktidar, belli bir ülke üzerinde yaşayan toplumun bütünü üzerinde işleyen iktidardır. Sosyal yaşamda bir babanın aile içindeki iktidarı aile ölçeğiyle öğretmenin öğrenciler üzerindeki iktidarı sınıfla sınırlıyken siyasal iktidar toplumdaki tüm birey, grup ve kurumlar üzerinde işler. Bu açıdan siyasal iktidar diğer sosyal iktidar biçimlerinden ayrılır.

R. Dahl’in poliarşi yaklaşımına göre, iktidar, birbirleriyle rekabet hâlindeki çoğul seçkin grupları tarafından paylaşılır ve bu çoğulluk, oligarşinin demokrasiyle uyumlu olmasını sağlar.

Geleneksel otorite,

Kutsallık, örf, adet, alışkanlıklar ve geleneksel değerlerin yer aldığı otorite
ilişkisidir.

Siyaset biliminde örgütlü azınlıkların örgütsüz yığınlara hükmetmesine "Elitizm" (Seçkincilik) denir.

Tüm yönelimlerin oligarşik bir nitelik gösterdiğini söyleyen bilim adamı "Mills"tir. Doğru yanıt: B'dir.

Toplumun bilge bir kral ya da mülk sahibi soylu tarafından yönetilmesi gerektiğini söyleyen bilim adamı "Aristotoles"tir. Doğru yanıt: A'dır.

"Devlet benim" diyen Fransız kralı "XIV. Louis" dir. Doğru yanıt: C'dir

Voltaire ve Rousseau gibi düşünürlerin "Egemenlik ulusundur" görüşüne uygun yönetim sisteminin adı "Demokrasi"dir.

Doğru cevap B şıkkıdır. Max Weber’in Meşru İktidar (Otorite) Tipolojisi başlığı altında açıklandığı gibi, Max Weber, farklı toplumlardaki siyasal sistemleri incelemiş ve iktidarın meşrulaştırılarak otoriteye, meşru tahakküme dönüştürüldüğü üç tip otorite ilişkisi tanımlamıştır.

Geleneksel otoritenin meşrulaştırma sürecinde "Eşitlik" bulunmaz. Doğru yanıt: A'dır.

Liderlerin yönetiminin akla dayalı yasalara uygun olması "yasal-ussal otorite"nin bir özelliğidir. Bu sebeple doğru yanıt: D'dir.

Seçimle iktidar el değiştirmesi meşru yönetimin bir özelliğidir. Doğru yanıt: C'dir.

İKTİDAR başlığı altında açıklandığı gibi, "İktidar, Siyaset Bilimi literatürünün ana kavramlarından birisidir. Siyasal olguların bilimsel olarak çözümlenmesi sürecinde iktidarın ne olduğu, nasıl ortaya çıktığı, nasıl işlediği ve nasıl paylaşıldığı meselesi üzerine yapılan tartışmalar çok önemli yer tutar. Siyaset literatürünün diğer temel kavramlarından egemenlik ve meşruluk iktidarın sıfatlarındandır".

Doğru cevap A şıkkıdır. İKTİDAR başlığı altında açıklandığı gibi, "Siyasal sistem, bir toplumda siyasi iktidar yetkisi kullanan kurumların belli bir düzenlilik ve karşılıklı etkileşim içinde oluşturdukları bütünlüktür."

Doğru cevap D şıkkıdr. İktidarın Kaynakları ve Teknikleri başlığı altında açıklandığı gibi, iktidarın fiziksel, ekonomik ve sembolik olmak üzere üç kaynağı vardır.

Doğru cevap A şıkkıdır. Sosyal İktidar: İktidarın Toplumsal Dağılımı ve Paylaşımı (Seçkinci ve Çoğulcu Teori) başlığı altında yana çıkma kutucuğunda açıklandığı gibi, "Ekonomik iktidar, ideolojik iktidar ve siyasal iktidar, toplumsal iktidarın üç biçimidir.

Doğru cevap A şıkkıdır. EGEMENLİK başlığı altında açıklandığı gibi, "Egemenlik özünde yasa yapma, kural koyma ve etkin biçimde hüküm sürme becerisidir."