SİSTEM ANALİZİ VE TASARIMI - Deneme Sınavı - 6

Fiziksel tasarımı oluşturan bu faaliyetler, sistemin mimari tasarımını, veritabanı tasarımını ve kullanıcı arayüz tasarımını kapsamaktadır.

Sistem tasarımında kullanılan birçok strateji ve teknik bulunmaktadır. Bunlar, model güdümlü yaklaşımlar, hızlı uygulama geliştirme (RAD-Rapid Application Development) ve ortak uygulama geliştirmeyi (JAD-Joint Application Development) kapsamaktadır.

Yeni bir sistemin teknik ve gerçekleme açısından belgelenmesi amacıyla sistem modellerinin çizimine vurgu yapan sistem tasarım yaklaşımıdır. Modern yapısal tasarım, bilgi mühendisliği, prototipleme ve nesne tabanlı tasarım, model güdümlü yaklaşımlara örnektir.

Prototipleme: Küçük ölçekli, tamamlanmamış ancak sistemin çalışan bir örneğidir.

Tasarımcı ve kullanıcı arasında yakın bir çalışma ilişkisini gerektiren yinelemeli bir süreçtir.

Ayrıca, bu yaklaşımın aşağıda sıralanan dezavantajları ya da tehlikeleri bulunmaktadır. Ancak uygun bir disiplin ile bu tehlikeler ortadan kaldırılabilir.

Sistem analiz fazlarına olan ihtiyacı sanıldığı gibi ortadan kaldırmaz. Prototipleme, yanlış problemleri ve fırsatları, geleneksel olarak geliştirilmiş sistemler kadar kolay çözer.

Bir prototipleme, hiçbir zaman kâğıt üzerinde yapılan spesifikasyonların yerini alamaz. Örneğin, kâğıt üzerinde bir tasarım olmadan hiç kimse bir araba motoru prototipleyemez. Bu nedenle, prototipleme, diğer yöntemlerin yerine değil onların tamamlayıcısı olarak kullanılmalıdır. Kâğıt üzerindeki tasarımın ayrıntıları azalt labilir ama tamamen elenemez.

Çok sayıdaki tasarım bileşenleri prototiplemede ele alınmaz. Bu bileşenler, dikkat edilmezse unutulabilir.

Prototiplemede, genellikle geliştirilen ilk tasarım olgunlaşmamıştır.

Prototiplemede, sistem kapsamı genişleyebilir ve karmaşıklığı birden artabilir. Bu da kontrolü kaybetmeye neden olabilir.

Prototip, tasarımlarda yaratıcılığı azaltabilir. Analistlerin, tasarımcıların ve son kullanıcıların, daha iyi çözümleri aramasını engelleyebilir.

Ortak uygulama geliştirme (JAD), diğer sistem analiz ve tasarım yaklaşımlarının tamamlayıcısı olan bir yaklaşımdır. Bu yaklaşımda, sistem sahipleri, kullanıcıları, tasarımcıları ve kurucularının geliştirme sürecine katılımları üzerine odaklanılır.

Paket yazılımlar, yükleme yöneticisi gibi küçük bir fonksiyon aracından, kurumsal kaynak planlama (ERP) uygulamaları gibi büyük ölçekli sistemlere kadar geniş yelpazede olabilmektedir.

En az kurum içi kaynak gerektiren sistem temin alternatifi, hizmet alımıdır.

Bir bilgi sisteminin ana mimari bileşenleri, yazılım ve donanımdır

McLeod ve Smith, proje ekiplerinin olgunlaşma aşamalarından geçtiğini açıklamaktadır.

Biçimlendirme

Oryantasyon Aşaması

Yapı ve kuralları oluşturma
Ekip üyeleri arasındaki ilişkileri tanımlama Sorumlulukları tanımlama
Hedefleri başarmak için plan yapma

Etkileşim

Dâhilî Problem Çözüm Aşaması

Kişiler arası çatışmaları çözümleme Kuralları ve hedefleri ayrıntılı açıklama Paylaşım yapılan bir ortam oluşturma

Norm Oluşturma

Büyüme ve Verimlilik Aşaması

Hedefler doğrultusunda ekip çalışmasını yönlendirme Ekip üyelerine bilgi verme ve geri bildirim alma Fikirleri paylaşma – gelişen ekip bağlılığı
Bireylerin birbirleri ile iyi anlaşması

Uygulama

Değerlendirme ve Kontrol Aşaması

Daha fazla geri bildirim ve değerlendirme
Ekip normlarına bağlılık
Ekibin rollerinin güçlendirilmesi
Hedeflerin paylaşımı için güçlü ekip motivasyonu

VAD haricî varlıklar, veri akışı, süreç ve veri deposu olmak üzere dört bileşenden olu- şur.

Haricî varlıklar (HV), bir kişi, kurum, kurum birimi veya bir sistem olabilir. Haricî varlıklar kullanım durumlarda tanımlanan birincil aktörlere karşılık gelmektedir. Bu varlıklar bazı kaynaklarda arayüz olarak da isimlendirilir. Haricî varlıklar sisteme veri sağlarlar ya da sistemden veri alırlar.

Bağlantının bittiği (bağlantı çizgisinin ok bulunan bölümü) haricî varlığa ise çıktı ya da hedef varlık adı verilir.

VAD oluşturmak için birbirini takip eden belirli adımların izlenmesi gerekmektedir. VAD’ların oluşturulmasında yukarıdan-aşağıya yaklaşımı kullanılmaktadır.

Dengeleme (Balancing): VAD üzerindeki bir sürecin daha alt düzey VAD’a ayrıştırılmasında girdi ve çıktıların korunmasıdır.

Yapılandırılmış karar verme süreçlerinde karmaşık dallanmalar oluştuğunda sürecin mantıksal modellenmesi için kullanılan yöntemdir. Karar ağacı, karar tablosunda bulunan koşul, eylem ve kuralların grafiksel olarak yatay bir şekilde gösterilmesidir.

Bir karar ağacında en soldaki başlangıç noktasına kök (root) adı verilmektedir. Koşullara bağlı olarak dallanan karar ağacının en sağında ise uygulanacak eylemin ne olduğunu gösteren yaprak (leaf) yapıları bulunmaktadır.

Bu durumda koşul sayısına n denilirse, koşul satır sayısına bağlı olarak elde edilebilecek koşul birleşimlerinden oluşmuş kural sayısı en fazla 2n olacaktır.

VAD oluşturulurken işletme sistem gereksinimleri haricî varlık, veri akış, süreç ve veri depolama olarak dört kategori altında gruplanırlar.

Dengeleme (Balancing): VAD üzerindeki bir sürecin daha alt düzey VAD’a ayrıştırılmasında girdi ve çıktıların korunmasıdır.

Tasarım Özelliği

Mantıksal VAD

Fiziksel VAD

Modelin gösterdiği nedir?

İşletme nasıl çalışır?

Sistem nasıl hayata geçirilecek? (veya mevcut sistem nasıl çalışıyor?)

Süreçler neyi gösterir?

İşletme Faaliyetleri

Programlar, program modülleri ve elle yürütülen işlemler

Veri depoları nedir?

Veri koleksiyonu (Verilerin nasıl saklanacağı dikkate alınmaz)

Fiziksel dosyalar ve veritabanları

Veri deposu türleri

Kalıcı veri koleksiyonlarını temsil eden veri depoları

Veri tanımlarını içeren ana dosyalar ve geçici dosyalar

Sistem kontrolleri

İş kontrollerini gösterir

Girdileri doğrulamak, kayıt
elde etmek, sürecin başarı ile tamamlandığından emin olmak ve sistem güvenliği için kontroller yapmak