ŞİRKETLER MUHASEBESİ

Gerçek ve tüzel kişiler kurabilir.

Kooperatifler üye olmanın sorumluluğunu almaya gönüllü herkese açık organizasyonlardır. Cinsiyet, sosyal, ırk, politik ve dini ayrım gözetmeksizin herkese açıktır.

Su ürünleri kooperatifleri, tarım amaçlı kooperatif olarak sayılır.

Ecza kooperatifleri, Tarım dışı amaçlı kooperatifler sınıflamasına girer.

Tarım kredi kooperatifleri, 30 ortakla kurulur.

Dört ortaktan az olmamak kaydıyla ortak sayısının en az onda birinin isteği

Envanter ve bilanço defteri kooperatiflerin kanunen tutmak zorunda olduğu defterlerdendir.

102 Bankalar Hs. ₺30.000 borçlanır. 501 Ödenmemiş Sermaye Hs. ₺30.000 alacaklanır.

Tasfiye işlemlerinin yapılabilmesi için tasfiye kurulunun seçilmesi gerekir. Tasfiye kurulunu ilk olarak genel kurul belirler. Mahkemece tasfiye kararı verilmişse tasfiye kurulunu mahkeme belirler. Eğer genel kurul ve mahkemece tasfiye kurulu üyeleri belirlenmemişse tasfiye işlemlerini yönetim kurulu yürütür.

Kooperatiflerle ilgili bazı özellikleri şöyle sıralayabiliriz;
• Kooperatifler tüzel kişiliğe sahiptir.
• En az 7 kişi ile kurulur.
• Kooperatifler belirli ekonomik çıkarları karşılamak amacıyla kurulur.
• İhtiyaçlar karşılık yardım, dayanışma ve kefalet suretiyle karşılanır.
• Ortak sayısı değişkendir.
• Gerçek ve tüzel kişiler kurabilir.
• Sermayesi değişkendir.
• Sözleşme ile kurulur.
• Her ortağın bir oy hakkı vardır.
• Ortaklık payı en az 1TL’dir.
• Bir ortak en az 1 pay en fazla 5.000 pay sahibi olabilir.
• Ortağın ölümü ile ortaklık sıfatı sona erer. Ancak ana sözleşmede gösterilen şartlarla
mirasçıların ortak olarak kalması sağlanabilir.
• Her ortak kooperatiften ayrılabilir.

Gönüllü ve Açık Üyelik: Kooperatifler üye olmanın sorumluluğunu almaya gönüllü herkese açık organizasyonlardır. Cinsiyet, sosyal, ırk, politik ve dini ayrım gözetmeksizin herkese açıktır.
Demokratik Yönetim: Kooperatifler uygulanan politikaları belirleme ve karar alma konularına katılan üyelerce kontrol edilen demokratik organizasyonlardır. Üyeler eşit oy hakkına sahiptir.
Üyelerin Ekonomik Katılımı: Üyeler kooperatif parasını demokratik olarak kontrol eder, eşit olarak katılırlar. Para kooperatifin ortak çıkarı için kullanılır. Üyeler üyelik koşulu olarak sınırlı bir bedel öder.
Üyeler kooperatifi geliştirmek ve diğer aktiviteleri desteklemek için ek bedel öderler.
Özerklik ve Tarafsızlık: Kooperatifler, üyeleri tarafından yönetilen özerk organizasyonlardır.
Hükümet veya diğer organizasyonlarla yaptıkları anlaşmalarda veya dış kaynaklardan anapara artırımında üyelerinin demokratik kontrolü ve özerk yapıyı koruyacak şekilde hareket ederler.
Eğitimin Geliştirilmesi: Kooperatifler gelişim odaklı olarak, üyeleri ve seçilmiş temsilcileri, yöneticileri ve çalışanları için eğitim sağlayabilir.
Kooperatif İçinde İşbirliği: Kooperatifler kooperatif hareketini güçlendirip daha verimli hale getirmek için lokal, milli, bölgesel ve uluslararası yapılarda üyelerine hizmet verirler.
Topluma Karşı Sorumluluk: Kooperatifler topluluk gelişimi için üyeler tarafından onaylanan politikalara göre çalışırlar.

Tarım amaçlı kooperatifler
• Tarım kredi kooperatifleri,
• Tarım alım kooperatifleri,
• Tarım satış kooperatifleri,
• Sulama kooperatifleri,
• Su ürünleri kooperatifleri,
• Tarım pazarlama kooperatifleri,
• Tarım hizmet kooperatifleri

Bir kooperatif ana sözleşmesinde şu hükümlerin yer alması gerekir;
• Kooperatifin adı ve merkezi,
• Kooperatifin adı ve çalışma konuları,
• Ortaklık sıfatını kazandıran ve kaybettiren hal ve şartlar,
• Ortakların pay tutarı ve kooperatif sermayesinin ödenme şekli, nakdi sermayenin en az ¼’ünün peşin ödenmesi,
• Ortakların ayni sermaye koyup koyamayacakları,
• Kooperatiflerin yükümlerinden dolayı ortakların sorumluluk durumu ve derecesi,
• Kooperatif yönetici ve denetleyici organların görev, yetki, sorumlulukları ve seçim tarzları,
• Kooperatifin temsiline ait hükümler,
• Yıllık gelir gider farklarının hesaplanma ve kullanma şekilleri,
• Kurucuların adı, soyadı, iş ve konut adresleri.

Verilen diğer seçeneklerdeki bilgiler "genel kurul"un yetkileridir.

Aşağıdaki dört şarttan en az üçünü sağlayan birlikler, T.T.K. çerçevesinde bağımsız denetime tabi olacaktır:
• Aktif toplamı: Kırk milyon ve üstü Türk Lirası,
• Yıllık net satış hasılatı: Elli milyon ve üstü Türk Lirası,
• Bağlı kooperatiflerin ortak sayısı: Üç bin ve üstü,
• Çalışan sayısı: Yüz elli ve üstü.

Kanuni Defterler:
• Yevmiye Defteri
• Defteri Kebir
• Envanter ve Bilanço Defteri
• Karar Defterleri
• Genel Kurul Karar Defteri
• Yönetim Kurulu Karar Defteri
• Ortaklar Defteri

Kooperatifler çeşitli nedenlerle dağılırlar (KK md 81). Dağılma nedenleri şöyle sıralanabilir;
• Anasözleşme gereğince,
• Genel kurul kararı ile,
• İflasın açılmasıyla,
• Kanunlarda öngörülen diğer hallerde, ilgili bakanlığın mahkemeden alacağı karar üzerine,
• Diğer bir kooperatifle birleşmesi veya devralınması suretiyle,
• Üç yıl olağan genel kurulunu yapmaması halinde,
• Amacına ulaşma olanağının bulunmadığının ilgili Bakanlıkça tespiti halinde mahkemeden alacağı kararla dağılır.