ŞİRKETLER MUHASEBESİ

İki veya daha fazla kişinin emek ve/veya sermayelerini birleştirmek suretiyle, iktisadi bir amacı gerçekleştirmek üzere kurulan ortaklığa adi şirket denir.

Ticaret Şirketleri sınıflandırmasında şahıs şirketler:  Kollektif şirketler ve komandit şirketlerdir.

Limited şirket bir veya daha çok gerçek veya tüzel kişi tarafından bir ticaret unvanı altında kurulan; esas sermayesi belirli olup, bu sermaye esas sermaye paylarının toplamından oluşan. Ortaklar, şirket borçlarından sorumlu olmayıp, sadece taahhüt ettikleri esas sermaye paylarını ödemekle ve şirket sözleşmesinde öngörülen ek ödeme ve yan edim yükümlülüklerini yerine getirmekle yükümlü oldukları şirkettir.

Kooperatifler tüzel kişiliği haiz olmak üzere ortaklarının belirli ekonomik menfaatlerini ve özellikle meslek ve geçimlerine ait ihtiyaçlarını karşılıklı yardım, dayanışma ve kefalet suretiyle sağlayıp korumak amacıyla gerçek ve kamu tüzel kişileri ile özel idareler, belediyeler, köyler, cemiyetler ve dernekler tarafından kurulan değişir ortaklı ve değişir sermayeli işletmelerdir.

Demokratik yönetim ilkesine göre üyeler eşit oy hakkına sahiptir.

Sermayesi paylara bölünmüş komandit ve limited şirketlerde şirket ortaklarının, anonim şirketlerde pay sahiplerinin kaydedildiği ciltli ve sayfaları müteselsil sıra numaralı deftere pay defteri denir.

Konsorsiyum, belirli bir iş birlikte yapmak için işletmelerin bir araya gelmeleridir. Şirketler işin tamamından değil sadece kendilerinin taahhüt altına girdikleri kısımdan sorumludurlar.

Holding şirket kendisi iktisadi faaliyette bulunmayan, kontrol etmek amacıyla başka şirketlerin hisse senetlerine sahip olan hukuken bağımsız şirketlerdir. Holding başka şirketlerin hisse senetlerini elde ederek onların yönetim ve denetiminde söz sahibi olur. Holdinglerin amaçlarının esas itibariyle başka şirketlere iştirak etmektir. Holding şirket, bir üst şirket ve ona bağlı yavru şirketlerden oluşan bir yapı gösterir.

Holdingler, başka işletmelerin yönetim ve denetimini ele geçirmek amacıyla o şirketlerin oy hakkına sahip pay senetlerini ellerinde bulunduran anonim şirketlere holding adı verilir. Holdingler anonim Şirket şeklinde kurulan şirketlerdir. TTK. 519. maddesinde, holdingin başlıca amacı başka işletmelere katılmaktan ibaret olduğu belirtilmiştir.

Hukuken ve iktisaden birbirinden bağımsız birden fazla gerçek veya tüzel kişiliğin belirli bir işi ya da süreklilik arz eden bir faaliyeti bir ticaret ortaklığı kurarak veya böyle bir
ortaklık söz konusu olmaksızın gerçekleştirmek ve kazanç elde etmek amacıyla bir sözleşme çerçevesinde bir araya gelmeleri ve o faaliyetin rizikolarında her birini müteselsilen
sorumluluk altına girmeleri suretiyle üstlenmeleridir. Ortak girişim her şeyden önce bir işbirliğidir.

Ortak girişim(JV) ortaklarını işbirliği yapmaya sevk eden nedenler çeşitlidir. Büyük sermaye gerektiren ve riskin yüksek olduğu işleri ortaklaşa üstlenmek ve gerçekleştirmek
için oluşturulabilir. Ortak girişimde temel amaçlardan biriside riski dağıtmak ve sermaye teminini kolaylaştırmaktır. Böylece işletmeler tek başlarına gerçekleştirmeyecekleri işleri
işbirliği halinde gerçekleştirebilecekleri yönünde bir inanca sahip olurlar. Daha çok bir işin ortaklaşa yapılması, gerçekleştirilmesi yönünde bir işbirliği yapıldığından ortak girişim
(JV) kavramı hukuki değil daha çok iktisadi bir kavramdır. Belirli bir hukuksal forma bağlı kalmadan, bir işin ifasının ortaklar tarafından ortaklaşa taahhüt edilmesi, elde edilen
karın ortaklar arasında paylaşılması ve işin bitiminde işbirliğinin sona ermesi şeklinde bir iktisadi işbirliğidir.

TTK’ya göre tutulmak zorunda olunan ticari defterler aşağıdadır:
• Yevmiye Defteri,
• Defter-i Kebir,
• Envanter Defteri,

• Pay defteri,
• Yönetim Kurulu Karar Defteri (A.Ş.ler),
• Müdürler Kurulu Karar Defteri (Ltd. Şti.ler),
• Genel Kurul Toplantı ve Müzakere Defter

Şirketlerde bir işletmedir ve insanların gereksinim duyduğu mal ve/veya hizmetleri üreterek belirlenen amaçlara ulaşmak için faaliyette bulunurlar.

Şirketlerin kuruluş amaçları şöyle sıralanabilir;
• Faaliyetlerinde sermayeye gelecek riski dağıtmak.
• Sermayenin güçlenmesi ve yaygınlaşmasını sağlamak.
• Ülke ekonomisini ve işgücünü arttırmaktır.

Şahıs şirketi kuracaklar için yine en az iki ortak olması zorunludur.

• İş koluna göre işletmeler
    • Üretim İşletmeleri
    • Ticaret işletmeleri
    • Hizmet işletmeleri

Kitabınızın 5. sayfasında Tablo1.1'de şirketlerin sınıflaması yapılmaktadır. Buna göre kollektif şirketler bir şahıs şirketi iken, diğer seçeneklerdekiler tüzel kişiliğe sahip birer sermaye şirketidir.

Borçlar Kanununa göre adi şirketler sayılırlar.

Sermaye şirketlerinde şirket gücünü ortakların mal varlıklarından ziyade şirket sermayesinden alır.

Adi şirketin özellikleri şu şekilde özetlenebilir:
• Kuruluşu belirli bir şekle tabi tutulmamıştır.
• Sözlü veya yazılı sözleşme ile kurulabilir. Sözleşmenin Noter veya Ticaret Siciline onaylatılması isteğe bağlıdır.
• Sözleşmede aksi belirlenmemişse:
• Sermaye tutarı farklı olsa da ortakların kar ve zarar payları eşittir.
• Kararlar ortakların oybirliği ile alınır.
• Şirketin yönetimi ortakların tümüne aittir.
• Şirketin borçlarından dolayı ortaklar birlikte sorumludurlar.

Ticaret şirketleri Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulan şirketlerdir. Ticaret şirketleri iki şekilde
sınıflandırılır;
• Şahıs Şirketleri
• Kollektif Şirketler
• Komandit Şirketler
• Sermaye Şirketleri
• Anonim Şirketler
• Limited Şirketler
• Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirketler

Kollektif şirketin bazı özellikleri şu şekilde sıralanabilir;
• Ticaret unvanı taşıması şarttır.
• Ortak sayısı için belirlenen azami rakam yoktur. En az iki ortak tarafından kurulur.
• Ortaklar gerçek kişilerdir.
• Asgari bir sermaye öngörülmemiştir.

• Limited şirket bir sermaye şirketidir.
• En az T10.000 sermaye ile kurulur.
• Kişisel emek, ticari itibar sermaye olarak getirilemez.
• Ortak sayısı elliden fazla olamaz.
• Gerçek kişiler gibi tüzel kişiler de limited şirketi ortağı olabilir.
• Limited şirketin ticaret ünvanı işletme konusu ve limited şirket olduğunu gösteren ibarelerden
oluşur.
• Bankacılık ve sigortacılık yapamazlar. Diğer yasal ticari işleri yapabilirler.
• Ortakların sorumlulukları sermaye taahhütleri ile sınırlıdır.
• Ortaklar kamuya olan borçlarına karşı şirketteki payları oranında sorumludur.
• Hisse senedi çıkaramazlar.
• Tahvil çıkaramazlar.
• Ortakların sermaye payları en az T25 ve katları olmak zorundadır.
• Ortakların sermaye paylarının eşit olma zorunluluğu yoktur. Farklı sermaye paylarına sahip
olabilirler.
• Anonim şirketlerde sermaye payı hisse senedi ile temsil edilirken Limited şirketlerde hisse
senendi olmadığından ortaklık payı vardır.
• Ortaklık paylarının devri kolay değildir. Anonim şirketlere göre güçtür.
• Şirket kurumlar vergisi mükellefidir.