ŞİRKETLERDE TASFİYE
Tasfiye kavramının tamını nedir?
Tasfiye kavramı, bir şirketin varlıklarını nakite çevirmesi, alacaklarını tahsil etmesi borçlarını ödemesi ve kalan tutar varsa ortaklara dağıtılması işlemidir.
Şirketlerin faaliyetlerini sona erdirmesi kaç şekilde olur?
Şirketlerin faaliyetlerini sona erdirmesi iki şekilde olur,
- Dağılma (infisah)
- Dağıtılma (fesih)
Tasfiyesi söz konusu olan bir şirket için dağılma (infisah) neyi ifade eder?
Dağılma, bir şirketin elde olmayan nedenlerle faaliyetlerine son verilmedir. Şirket sözleşmesinde ya da yasada öngörülen bir nedenin gerçekleşmesi sonucu şirket faaliyetlerinin kendiliğinden sona ermesidir. Örneğin şirket belirli bir amaç için kurulmuşsa amacın gerçekleşmesi ile faaliyetler sona erdirilir.
Tasfiyesi söz konusu olan bir şirket için dağıtılma (fesih) neyi ifade eder?
Dağıtılma, şirketin faaliyetlerinin sona erdirilmesidir. Buradaki faaliyetlerin sona ermesi kendiliğinden olmamaktadır. Ortakların, kamu otoritesinin ya da mahkemenin aldığı bir kararla faaliyetler sona erdirilir
Komandit şirketlerde komanditerin ölümü veya kısıtlanması ne gibi bir sonuç doğurur?
Şirket sözleşmesinde aksine bir hüküm bulunmadıkça komanditerin ölümü veya kısıtlanması şirketin sona ermesi sonucunu doğurmaz. Komanditer ortağın hakları mirasçılarına geçer.
Kollektif şirketlin tasfiyesi kim tarafında yapılır?
Kollektif şirketin tasfiyesi, iflas dışındaki sona erme hâllerinde tasfiye memurlarına aittir. Ortaklardan birisinin tasfiye memuru olarak görevlendirilmesi de mümkündür.
Tasfiye memurları nasıl seçilir?
Tasfiye memurları şirket sözleşmesiyle, şirketin devamı sırasında veya sona ermesinden sonra ortakların oybirliğiyle seçilir. Bununla beraber ortaklardan birinin istemi üzerine şirketin merkezinin bulunduğu yerdeki ticaret mahkemesi, tasfiye hâlindeki şirket için bir veya birkaç tasfiye memuru atar.
Tasfiye memurlarının hak ve yükümlülükleri nelerdir?
Tasfiye memurları, tasfiye hâlinde bulunan şirketin bütün mal ve haklarının korunması için basiretli bir iş adamı gibi gerekli önlemleri almakla ve tasfiyeyi olabildiğince en kısa zamanda bitirmekle yükümlüdür. Tasfiye memurları, şirket adına karlı da olsa yeni bir işe başlayamazlar, karar alamazlar. Ancak şirketin faaliyette bulunduğu dönemde başlanmış olup da henüz sonuçlandırılmamış olan iş ve işlemleri tamamlamaları gerekmektedir.
Ortaklar oybirliğiyle karar vermedikçe, tasfiye memurları önemli miktardaki şirket varlıklarını toptan satamazlar; ancak oybirliğinin sağlanamadığı hâllerde mahkeme toptan satışa karar verebilir.
Tasfiye memurları, tasfiye sırasında elde edilen paraların bin Türk Lirasından fazlasını, mahkemece belirlenecek bir bankaya, şirket adına yatırırlar.
Tasfiye hâlinde bulunan bir kollektif şirketin vadesi henüz gelmemiş olan borçlarını tasfiye memurları ıskonto uygulayarak derhâl ödemeye ve alacaklılar da bu ödeme tarzını kabule zorunludurlar.
Bir kollektif şirketin varlığı, borçlarının tamamına yetmediği takdirde, kalan şirket borçlarının ödenmesini sağlamak için tasfiye memurları ortaklara başvururlar.
Tasfiye memurları, alacaklıların ve ortakların ilerde doğması muhtemel hak ve alacaklarına yetecek tutarı alıkoymak şartıyla, mevcut parayı geçici olarak ortaklar arasında dağıtabilirler.
Şirketin net varlığı, şirket sözleşmesine veya sonradan verilecek karara göre, tasfiye memurları tarafından dağıtılır. Sözleşmede aksine hüküm veya ortakların kararı bulunmadığı takdirde dağıtma para olarak yapılır.
Tasfiye memuru şirketi temsil yetkisine sahiptir. Yani tasfiye halindeki bir şirkette artık ortakların temsil yetkisi kalmamaktadır. Bu yetki tasfiye memuruna geçer. Tasfiye memuru şirketin tasfiye işlemlerini kısa sürede bitirmelidir. Ancak tasfiye işlemleri sırasında şirketin çıkarlarını korumak, işlemleri şirketin yararına olacak şekilde yürütmesi gerekir.
Tasfiye memurunun görevi nasıl sona erdirilir?
Şirketin tasfiye edilmesi ile yükümlü olan tasfiye memurlarının görevi, ortakların oybirliği ile alacakları karar ya da mahkemece sona erdirilebilir.
Tasfiye memuru ortaklar arasında seçilmiş ise ücret alabilirler mi?
Ortaklar arasından seçilmiş tasfiye memurları ücret alamazlar. Ücret alabilmeleri için sözleşmede hüküm bulunması ya da sonradan ücret alabileceğine dair karar alınması gerekir.
Tasifiye işlemlerinde muhasebe uygulamaları nasıl yapılır?
Tasfiye işlemlerinde muhasebe uygulamaları şöyle sıralanabilir;
- Tasfiyeye başlama bilançosu hazırlanır.
-
Yasal defterler tutulur.
-
Varlıklar nakite çevrilir.
-
Alacaklar tahsil edilir.
-
Borçlar ödenir.
-
Verilmesi gereken beyannameler verilir.
-
Tasfiye sonu bilançosu çıkarılır.
-
Tasfiye sonu kalan tutar ortaklara ödenir ve hesaplar kapatılır.
-
Defterler bir ortağa ya da notere teslim edilir.
-
Anonim şirketlerin tasfiyesine hangi hallede karar verilir?
Anonim şirketin aşağıdaki hallerde tasfiyesine karar verilebilir;
-
Sürenin sona ermesine rağmen işlere fiilen devam etmek suretiyle belirsiz süreli hâle gelmemişse, esas sözleşmede öngörülen sürenin sona ermesiyle,
-
İşletme konusunun gerçekleşmesiyle veya gerçekleşmesinin imkânsız hâle gelmesiyle,
-
Esas sözleşmede öngörülmüş herhangi bir sona erme sebebinin gerçekleşmesiyle,
-
Alınan genel kurul kararıyla,
-
İflasına karar verilmesiyle,
-
Kanunlarda öngörülen diğer hâllerde, sona erer.
Tasfiye haline giren bir anonim şirketin ticaret ünvanı ne olur?
Tasfiye halindeki şirket, tasfiye sonuna kadar tüzel kişiliğini korur ve ticaret unvanını “tasfiye hâlinde” ibaresi eklenmiş olarak kullanır.
Tasfiye haline giren bir anonim şirketin organlarının görev ve yetkilerine ne olur?
Anonim Şirket tasfiye hâline girince, organların görev ve yetkileri, tasfiyenin yapılabilmesi için zorunlu olan, ancak nitelikleri gereği tasfiye memurlarınca yapılamayan işlemlere özgülenir. Tasfiye işlerinin gereklerinden olan hususlar hakkında karar vermek üzere genel kurul tasfiye memurları tarafından toplantıya çağrılır.
Limited şirketlerinin tasfiye nedenleri nelerdir?
Limited şirketlerin dağılma ya da dağıtılma nedenlerin bazıları şöyle sıralanabilir;
-
Sözleşmede belirtilen nedenlerle, (sürenin dolması gibi)
-
Şirketin amacına ulaşması ya da ulaşama olanağının kalmaması,
-
Genel Kurul Kararı ile
-
Ortaklardan birinin talebi üzerine haklı nedenlerden dolayı mahkeme kararıyla,
-
Şirketin başka bir şirketle birleşmesi,
-
Şirketin iflasına karar verilmesi,
-
Kanunda öngörülen diğer sona erme hâllerinde.
-
Sermaye şirketlerinde tasfiye memuru nasıl atanır?
Tasfiye işlemlerine başlayabilmek için her şeyden önce tasfiye memuru atanmış olması gerekir. Tasfiye memurları ana sözleşmede belirlenmiş olabileceği gibi genel kurul kararı ile de atanabilirler. Bu yolla tasfiye memuru atanmamışsa tasfiye işlemlerini yönetim kurulu yürütür. Şirketin feshine mahkemenin karar verdiği hâllerde tasfiye memuru mahkemece atanır. Temsile yetkili tasfiye memurlarından en az birinin Türk vatandaşı olması ve yerleşim yerinin Türkiye’de bulunması şarttır. Yönetim kurulu tasfiye memurunu tescil ve ilan ettirmekle yükümlüdür.
Sermaye şirketlerinde tasfiye sürecinin ilanı kaç kere ve ne sıklıkla yapılır?
İlan 3 defa birer hafta arayla yapılır. Şirketten alacaklı olanların belgeleriyle birlikte 1 yıl içinde şirkete başvurmaları istenir.
Sermaye şirketlerinde tasfiye memurunun görev ve yetkileri nelerdir?
Tasfiye memurunun görev ve yetkilerini şöyle sıralayabiliriz;
- Tasfiyeye başlamadan önce, şirketin envanterini yapar ve “Tasfiyeye Başlama Bilançosu”nu çıkarır.
- Şirketin tutması gereken defterleri tutar.
- Hazırladığı bilançoyu genel kurulun onayına sunar.
- Şirketten alacaklı olanları haberdar eder.
- Varlıkları nakite çevirir.
- Alacakları tahsil eder.
- Şirketin borçlarını öder.
- Şirket mal varlığının borçları karşılayamaması durumunda mahkemeye başvurarak iflasını ister
- Ödenmesi gereken vergileri öder.
- Tasfiye sonunda “Tasfiye Sonu Bilançosu” düzenler.
- Tasfiye sonucu kalan değerleri ortaklara dağıtır.
- Tasfiye işlemleri bittikten sonra, tutulan muhasebe defterlerini notere teslim eder.
- Şirketin ticaret unvanının ticaret sicilinden silinmesi için gerekli işlemleri yapar.
Sermaye şirketlerinde tasfiye sonrası yapılması gerekenler nelerdir?
Tasfiyenin sonunda defterler ve tasfiyeye ilişkin olanlar da dâhil, belgeler saklanır. Tasfiyenin sona ermesi üzerine şirkete ait ticaret unvanının sicilden silinmesi tasfiye memurları tarafından sicil müdürlüğünden istenir. İstem üzerine silinme tescil ve ilan edilir.
Sermaye şirketlerinde tasfiye sürecinde yapılması gereken muhasebe işlemleri nelerdir?
Tasfiye sürecinde yapılacak muhasebe işlemleri kısaca şöyle sıralanabilir;
-
Tasfiyeye başlama bilançosu düzenlenir.
-
Tasfiyeye başlama bilançosuna dayanarak yevmiye defterinde açılış kayıtları yapılır.
-
Tasfiye dönemindeki yevmiye ve büyük defter kayıtları yapılır.
-
Tasfiye sonu bilançosu düzenlenir.
-
Tasfiye sonu kapanış işlemleri yapılır.