ŞİRKETLER MUHASEBESİ - Deneme Sınavı - 11

Kooperatifler diğer işletmelerden farklı bazı ilkeleri bulunmaktadır. Bu ilkeleri şöyle sıralanabilir;

Gönüllü ve Açık Üyelik: Kooperatifler üye olmanın sorumluluğunu almaya gönüllü herkese açık organizasyonlardır. Cinsiyet, sosyal, ırk, politik ve dini ayrım gözetmeksizin herkese açıktır.

Demokratik Yönetim: Kooperatifler uygulanan politikaları belirleme ve karar alma konularına katılan üyelerce kontrol edilen demokratik organizasyonlardır. Üyeler eşit oy hakkına sahiptir.

Üyelerin Ekonomik Katılımı: Üyeler kooperatif parasını demokratik olarak kontrol eder, eşit olarak katılırlar. Para kooperatifin ortak çıkarı için kullanılır. Üyeler üyelik koşulu olarak sınırlı bir bedel öder. Üyeler kooperatifi geliştirmek ve diğer aktiviteleri desteklemek için ek bedel öderler.

Ülkelerin ekonomik ve sosyal yapılarına göre değişik kooperatif türleri görmek olanak­lıdır. Kooperatifler çeşitli şekilde sınıflandırmak olanaklıdır. Örneğin tarım alanında ku­rulmuş birçok kooperatif bulunmaktadır. Bu sebeple kooperatifleri tarım amaçlı koope­ratifler ve tarım dışı amaçlı kooperatifler olarak sınıflandırılabilir. Bu kooperatiflerden bazıları şöyle sıralanabilir;

Tarım amaçlı kooperatifler

Tarım dışı amaçlı kooperatifler

Sorumluluklarına göre kooperatifler

Tabi oldukları kanunlara göre kooperatifler

Kooperatifler 1. sınıf tacir sayıldıkları için bilanço esasına göre defter tutmak zorundadır­lar. Kooperatifler aşağıda belirtilen defterleri tutarlar:

2. iğer Kanuni Defterler

Örnek Uygulama 2: Sermaye İşletmelerinde Birleşme

Bir işletmenin maddi değer içeren tüm unsurları bilançosunda yer almayabilir. Bunlar­dan biri olan şerefiye (peştamallık), bünyesinde oluştuğu işletmenin muhasebe kayıtların­da gösterilmez. Fakat başka bir işletme tarafından devralınması halinde ortaya çıkabilir. Devralınan şirketin maliyet bedeli ile ilgili işletmenin varlıklarının net değeri arasındaki olumlu fark şerefiye olarak adlandırılır.

Hukuki Yapılarına Göre İşletme Birleşmeleri

Hukuki Yapılarına Göre İşletme Birleşmeleri

Birleşmenin gerçekleşmesi için en önemli hususlardan biri de değiştirme biriminin hesap­lanmasıdır. Genel anlamda değiştirme birimi, birlesen isletme hisse senetlerinin cari de­ğeri ile birleşilen isletme hisse senetlerinin cari değerinin birbirine olan oranıdır. Bunun için birleşen isletmelerin mal varlıklarının cari değerlerinin bilinmesi gerekir.

Örnek: A A.Ş. B A.Ş.’ye katılmak suretiyle vergisiz bir şekilde birleşecektir. Yapılan is­letme birlesmesinde cari degerin hesaplanmasında bilanço değeri esas alınarak değiştirme birimi hesaplanacaktır.

A - A.Ş.

B - A.Ş.

Esas Sermaye

10.000

20.000

Özvarlık

40.000

40.000

CARİ DEĞER

40.000 / 10.000 = T4 / Adet

40.000 / 20.000 = T2 /Adet

Değiştirme Birimi= Devrolan işletmenin hisse senedinin cari değeri / Devralan ortak­lığın hisse senedinin cari değeri = 2 / 4 = 0,5

Sorunun Çözümü:

Değiştirme Birimi= Devrolan işletmenin hisse senedinin cari değeri / Devralan ortak­lığın hisse senedinin cari değeri = 2/2,5 = 0,8

Ekonomik Faaliyet Alanlarına Göre Şirket Birleşmeleri

Ekonomik Faaliyet Alanlarına Göre Şirket Birleşmeleri

Hukuki Yapılarına Göre İşletme Birleşmeleri

Bilindiği üzere ülkemizde ticari faaliyet gösterebilen birden fazla işletme türü vardır ve Türk Ticaret Kanununa göre Ticaret işletmeleri iki ana grupta toplanır. Bunlar;

Kooperatifler ve Adi Şirketler şeklinde bölümlenir.

Yukarıda verilmiş olan işletmeler birleşirken TTK’ nun 137. Maddesinde belirlenmiş olan şartlara göre bu işlemi gerçekleştirebilirler. Bu durum aşağıdaki tabloda verilmiştir.

1. SERMAYE ŞİRKETLERİ;

2. ŞAHIS ŞİRKETLERİ;

3. KOOPERATİFLER;

a. Sermaye Şirketleriyle,

a. Şahıs işletmeleriyle,

a. Kooperatiflerle,

b. Kooperatiflerle

b. Devrolunan işletme olmaları şartıyla, sermaye şirketleriyle

b. Sermaye şirketleriyle ve

c. Devralan işletme olmaları şartıyla, kollektif ve komandit şirketlerle, birleşebilirler.

c. Devrolunan işletme olmaları şartıyla, kooperatiflerle, birleşebilirler.

c. Devralan işletme olmaları şartıyla, şahıs işletmeleriyle, birleşebilirler.

Hukuki Yapılarına Göre İşletme Birleşmeleri

120.000 - 30.000 = 90.000 borç kalanı verir.