ŞİRKETLER MUHASEBESİ - Deneme Sınavı - 13

Doğru yanıt B seçeneğidir. 501 Ödenmemiş Sermaye Hesabı, ortakların şirket sözleşmesi ile ödemeyi taahhüt ettikleri sermaye paylarından doğan borçlarını izlemek için kullanılan pasifi (kaynakları) düzenleyici bir hesaptır. Ortaklar taahhütlerini yerine getirdikçe Ödenmemiş Sermaye Hesabı alacaklandırılır. Pasifi düzenleyici bir hesabın alacaklandırılması bilançoda pasif toplamını (kaynakları) artırıcı bir etki meydana getirir. Diğer taraftan, ortaklar tarafından işletmeye getirilen değerler ise bilançonun aktifinde (varlıklarda) artışa neden olur.

Doğru yanıt A seçeneğidir. Şirketler, kuruluş için yapılan giderleri Vergi Usul Kanunu’na göre aktifleştirebilecekleri gibi doğrudan gider yazma konusunda serbest bırakılmıştır. Bu tür giderler doğrudan gider yazılarak gelir tablosunda raporlanmak istenirse 770 Genel Yönteim Gİderleri hesabına, aktifleştirilmek istenirse 262 Kuruluş ve Örgütlenme Giderleri hesabına kaydedilir.

Doğru yanıt A seçeneğidir. Öncelikle ortakların sermaye payları toplanarak şirketin toplam sermayesi bulunur: Şirketin Sermayesi = 39.000 + 60.000 + 51.000 = 150.000 TL. Daha sonra Ortak A’nın şirketin sermayesindeki payı hesaplanır: 39.000/150.000=%26. Son olarak, sermaye payı nispetinde kârdan alacağı pay bulunur: 20.000x0,26=5.200 TL.

Doğru yanıt B seçeneğidir. Şirketlerin cari dönem sonunda “590 Dönem Net Kârı” hesabında raporladıkları kârları bir sonraki dönem başında artık geçmiş döneme ait bir kâr olduğundan dönem başında “570 Geçmiş Yıllar Kârları” hesabına devredilir ve ortakların kâr payları “331 Ortaklara Borçlar” hesabı aracılığı ile bu hesaptan dağıtılır.

Mülkiyetine göre işletmeler

Adi şirketler Borçlar kanuna tabi şirketlerdir ve ortaklar arasındaki ilişkilerde Borçlar Kanunu hükümleri uygulanır.

Komandit Şirketler
Ticari bir işletmeyi bir ticaret unvanı altında işletmek amacıyla kurulan, şirket alacaklılarına karşı
ortaklardan bir veya birkaçının sorumluluğu sınırlandırılmamış ve diğer ortak veya ortakların
sorumluluğu belirli bir sermaye ile sınırlandırılmış olan şirket komandit şirkettir (TTK304). Komandit
şirketlerde iki tür ortak bulunmaktadır. Bunlardan şirketlerde sorumluluğu, koyduğu sermaye bağlı
olmaksızın, sınırsız olan ortaklara komandite ortak denir. Sorumluluğu ise sadece koyduğu sermaye ile
sınırlı olan ortaklara ise komanditer ortak denilmektedir.

Komandit şirketlerde sınırsız sorumlu ortak komandite ve sınırlı sorumlu ortak komanditerdir.

Kollektif şirket ile komandit şirket arasında önemli benzerlikler bulunmaktadır. Komandit şirketin
özelliklerini şöyle sıralayabiliriz;
• Biri komandite diğeri komanditer olmak üzere en az iki ortak tarafından kurulur.
• Komandite ortak gerçek kişi olmak zorundadır. Komanditer ortak tüzel kişi olabilir.
• Bir ticaret unvanı alır. Ticaret unvanında komandite ortaklardan en az birinin adı ve soyadı
bulunur.
• Şahıs şirketidir.
• Kuruluşta, kollektif şirket kuruluş süreci uygulanır.
• Tüzel kişi olarak vergiye tabi değildir. Ortaklar vergiye tabidir. Ortaklar paylarına düşen kar ya
da zararı yıllık gelir vergisi beyannamesi ile vergi dairesine bildirirler.

Limited şirketin özelliklerini şöyle sıralayabiliriz;
• Limited şirket bir sermaye şirketidir.
• En az 10.000 TL sermaye ile kurulur.
• Kişisel emek, ticari itibar sermaye olarak getirilemez.
• Ortak sayısı elliden fazla olamaz.
• Gerçek kişiler gibi tüzel kişiler de limited şirketi ortağı olabilir.
• Limited şirketin ticaret unvanı işletme konusu ve limited şirket olduğunu gösteren ibarelerden
oluşur.
• Bankacılık ve sigortacılık yapamazlar. Diğer yasal ticari işleri yapabilirler.
• Ortakların sorumlulukları sermaye taahhütleri ile sınırlıdır.
• Ortaklar kamuya olan borçlarına karşı şirketteki payları oranında sorumludur.
• Hisse senedi çıkaramazlar.
• Tahvil çıkaramazlar.
• Ortakların sermaye payları en az 25  TL ve katları olmak zorundadır.
• Ortakların sermaye paylarının eşit olma zorunluluğu yoktur. Farklı sermaye paylarına sahip
olabilirler.
• Anonim şirketlerde sermaye payı hisse senedi ile temsil edilirken Limited şirketlerde hisse senedi olmadığından ortaklık payı vardır.
• Ortaklık paylarının devri kolay değildir. Anonim şirketlere göre güçtür.
• Şirket kurumlar vergisi mükellefidir.
• Şirket yönetimi ortaklara verilebilir. Dışarıdan müdür de atanabilir.
• Şirket ortaklarının şirketi temsil etme hak ve yetkileri vardır.
• Ortak sayısı en fazla 50 ile sınırlandırıldığından halka açılamaz.
• Limited ortaklığın kanunen zorunlu organları, ortaklar genel kurulu, müdürlerdir.
• Bağımsız denetime tabi olacak limited şirketler Cumhurbaşkanı kararıyla belirlenir.

Yukarıdaki kooperatif tanımına göre kooperatiflerle ilgili bazı özellikleri şöyle sıralayabiliriz;
• Kooperatifler tüzel kişiliğe sahiptir.
• E n az 7 kişi ile kurulur.
• Kooperatifler belirli ekonomik çıkarları karşılamak amacıyla kurulur.
• İhtiyaçlar karşılık yardım, dayanışma ve kefalet suretiyle karşılanır.
• Ortak sayısı değişkendir.
• Gerçek ve tüzel kişiler kurabilir.
• Sermayesi değişkendir.
• Sözleşme ile kurulur.
• Her ortağın bir oy hakkı vardır.
• Ortaklık payı en az 1 TL’dir.
• Bir ortak en az 1 pay en fazla 5.000 pay sahibi olabilir.
• Ortağın ölümü ile ortaklık sıfatı sona erer. Ancak ana sözleşmede gösterilen şartlarla
mirasçıların ortak olarak kalması sağlanabilir.
• Her ortak kooperatiften ayrılabilir.

Mülkiyetine göre işletmeler:  Özel işletmeler, kamu işletmeleri, karma işletmeler, yabancı işletmeler

Kooperatifler diğer işletmelerden farklı bazı ilkeleri bulunmaktadır. Bu ilkeleri şöyle sıralanabilir;

Gönüllü ve Açık Üyelik: Kooperatifler üye olmanın sorumluluğunu almaya gönüllü herkese açık
organizasyonlardır. Cinsiyet, sosyal, ırk, politik ve dini ayrım gözetmeksizin herkese açıktır.

Demokratik Yönetim: Kooperatifler uygulanan politikaları belirleme ve karar alma konularına katılan üyelerce kontrol edilen demokratik organizasyonlardır. Üyeler eşit oy hakkına sahiptir.

Üyelerin Ekonomik Katılımı: Üyeler kooperatif parasını demokratik olarak kontrol eder, eşit olarak
katılırlar. Para kooperatifin ortak çıkarı için kullanılır. Üyeler üyelik koşulu olarak sınırlı bir bedel öder.
Üyeler kooperatifi geliştirmek ve diğer aktiviteleri desteklemek için ek bedel öderler.

Özerklik ve Tarafsızlık: Kooperatifler, üyeleri tarafından yönetilen özerk organizasyonlardır.
Hükümet veya diğer organizasyonlarla yaptıkları anlaşmalarda veya dış kaynaklardan anapara artırımında
üyelerinin demokratik kontrolü ve özerk yapıyı koruyacak şekilde hareket ederler.

Eğitimin Geliştirilmesi: Kooperatifler gelişim odaklı olarak, üyeleri ve seçilmiş temsilcileri,
yöneticileri ve çalışanları için eğitim sağlayabilir.

Kooperatif İçinde İşbirliği: Kooperatifler kooperatif hareketini güçlendirip daha verimli hale
getirmek için lokal, milli, bölgesel ve uluslararası yapılarda üyelerine hizmet verirler.

Topluma Karşı Sorumluluk: Kooperatifler topluluk gelişimi için üyeler tarafından onaylanan
politikalara göre çalışırlar.

Mülkiyetine göre işletmeler:  

• Özel işletmeler
• Kamu işletmeler
• Karma işletmeler
• Yabancı işletmeler

Şahıs şirketleri/diğer örgütler:

Doğru yanıt B seçeneğidir. Limited şirket, kanunen yasak olmayan her türlü ekonomik amaç ve konu için kurulabilir. Limited şirketlerin faaliyet gösteremeyecekleri alanlar şu şekilde sırlanabilir.

Sermaye Şirketleri şunlardır:  

Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirket
Limited Şirketler 
Anonim Şirketler
Aile Anonim Şirketleri
Halka Açık Şirketler
Bankalar
Sigorta Şirketleri
Aracı Kurumlar
Yatırım Ortaklıkları
Döviz Büroları
Bireysel Emeklilik Şirketleri
Leasing Şirketleri
Faktoring Şirketleri

İki veya daha fazla kişinin emek ve/veya sermayelerini birleştirmek suretiyle, iktisadi bir amacı gerçekleştirmek üzere kurulan ortaklığa adi şirket denir.

Ticaret Şirketleri sınıflandırmasında şahıs şirketler:  Kollektif şirketler ve komandit şirketlerdir.

Limited şirket bir veya daha çok gerçek veya tüzel kişi tarafından bir ticaret unvanı altında kurulan; esas sermayesi belirli olup, bu sermaye esas sermaye paylarının toplamından oluşan. Ortaklar, şirket borçlarından sorumlu olmayıp, sadece taahhüt ettikleri esas sermaye paylarını ödemekle ve şirket sözleşmesinde öngörülen ek ödeme ve yan edim yükümlülüklerini yerine getirmekle yükümlü oldukları şirkettir.

Kooperatifler tüzel kişiliği haiz olmak üzere ortaklarının belirli ekonomik menfaatlerini ve özellikle meslek ve geçimlerine ait ihtiyaçlarını karşılıklı yardım, dayanışma ve kefalet suretiyle sağlayıp korumak amacıyla gerçek ve kamu tüzel kişileri ile özel idareler, belediyeler, köyler, cemiyetler ve dernekler tarafından kurulan değişir ortaklı ve değişir sermayeli işletmelerdir.

Demokratik yönetim ilkesine göre üyeler eşit oy hakkına sahiptir.