SINIF YÖNETİMİ

Hedef davranışlar, öğrencilerde, öğretim uygulamasından sonra görülmek istenen davranışlardır. Bunların çeşitli düşünürlerce sınıflamaları yapılmıştır. Günümüzde en yaygın bilineni, bilişsel, devinsel ve duyuşsal şeklinde gruplananıdır. Bu ayırım, incelemeyi kolaylaştırmak içindir, yoksa aynı hedef davranışın, hem bilişsel, hem duyuşsal hem de devinsel yanı vardır. Uygulamada buna göre hedef ve davranış yazılırken, bilişsel basamaklar esas alınarak, duyuşsal ve devinsel yanlarla bütünleştirilerek yazılır.

Öğrencilerin göstermeleri beklenen hedef davranışlarla gösterdikleri hedef davranışlar arasındaki fark, kazandırılması gereken hedef davranışları gösterir.

Hedef davranış yazacak olan öğretmen, Türk Milli Eğitimi’nin, okul tür ve düzeyinin, dersin amaçlarını önüne almalı; dersin amaçlarını, bunlara uygun hedefler şeklinde ayrıntılamalıdır. Hedeflerin belirlenmesinde, öğrencilerin hazır bulunuşluk düzeyleri esas alınmalı, hedefler bu düzeyleri geliştirici olmalıdır. Bu amaçla öğretmenlerin, okulun açılışından önce öğrencileri bir hazır bulunuşluk testinden geçirmesi gerekir. Sınıf, bu test sonucuna göre gruplara ayrılabileceği gibi, daha uygun koşullar oluşturulabilirse, bireysel öğretim düzenlemeleri de yapılabilir. Öğrencilerin o ders amaçları ve hedefleri açısından, gösterdiği hedef davranışlar belirlendikten sonra, göstermeleri gereken hedef davranışlardan bunlar çıkarılır, geriye kazandırılması gereken hedef davranışlar kalır. Bu eğitim gereksinimleri, öncelikler gözetilerek sıraya konur. Hangi hedef davranışın kazandırılması için hangisine gerek varsa, o önceye alınır, eğitsel etkinlikler, bu sıralama esas alınarak düzenlenir. Bu işler, okul yönetiminin desteği, eş güdümü, kılavuzluğunda, öğretmenlerce yapılır. Böylece, öğretmenler, o ders aracılığıyla öğrencilere kazandırılması gereken hedef davranışlar listesine sahip olurlar. Buna göre doğru sıralama 3, 1, 2, 5, 6, 4 şeklindedir.

Eğitim aracı kavramı, geniş anlamda, amaçlara ulaşmada yararlanılan, okuldan öğretmene, program ve planlardan çevre olanaklarına, kurallardan düzene her tür kaynağı içerir.

Eğitim araçları, amaçlara, olanaklara ve bu amaçlara ulaşması beklenilen öğrencilerin özelliklerine göre belirlenir.

Ders araçları, somutluk sağlayarak, bilginin algılanmasını, uygulanmasını, kalıcılığını kolaylaştırır, işi ilginç hale getirir, güdüler, öğrenme çevresini doğallaştırır. Araçlarla uğraşmanın, öğrencileri uğraştırmanın zaman yitirici görünmesine karşılık, bu etkinlikler, gerçek ve kalıcı öğrenme sağlayarak, eğitsel zamanı kısaltırlar. İlginçliği sağlamak için öğretmen, araçlarda değişikliğe gitmelidir. Hep aynı mekanda ders işlememeli, sıra ve masaları hep aynı biçimde tutmamalı, laboratuvar düzenini hep aynı şekilde kurmamalıdır.

Bir süreç olarak düşünüldüğünde eğitim, hedef davranışlara götürücü öğrenme etkinliklerinin gerçekleştirilmesi, öğrenilenlerin davranışa dönüştürülmesi, sürekli ve ustalıkla yapımın sağlanması için pekiştirilmesi etkinliklerini içerir. Dikkat edilirse, bu süreçler, basamaklar içinde, öğretmenin “ders anlatması” diye bir şey yoktur. İyi öğretmen ders anlatmaz, “işler”. Ders anlatmak eğitim yada öğretim olsaydı, on binlerce öğretmene, okullara, okul yöneticilerine, diğer eğitim iş görenlerine, eğitim bütçesine ve eğitim için ayrılan diğer kaynaklara gerek olmazdı.

Kurgu, içeriğin düzenlenişine ilişkindir. İçerik, amaçlarla, önceki öğrenmelerle, öğrenenin hazır bulunuşluk düzeyiyle, dikkatsizliğe veya vazgeçmeye götürmeyecek bir hızla, uygun yöntemlerle, uygun bir sırayla verilmelidir.

Eğitsel hazırlıklar tamamlandıktan sonra, program içeriğinin paylaşılıp bütünleştirilmesi, dönüt alınıp düzeltme yapılması, ulaşılan hedef davranışların pekiştirilmesi süreci, eğitim uygulamasının ana basamakları olarak görülür.

Eğitim sürecinde istenen öğretmen davranışları şöyle sayılabilir:

Hedef davranışlar, öğrencilerde, öğretim uygulamasından sonra görülmek istenen davranışlardır. Doğru cevap B'dir.

Hedef davranış yazacak olan öğretmen, Türk Milli Eğitimi’nin, okul tür ve düzeyinin, dersin amaçlarını önüne almalı; dersin amaçlarını, bunlara uygun hedefler şeklinde ayrıntılamalıdır. Doğru cevap D'dir.

Ders araçları, somutluk sağlayarak, bilginin algılanmasını, uygulanmasını, kalıcılığını kolaylaştırır, işi ilginç hale getirir, güdüler, öğrenme çevresini doğallaştırır. Araçlarla uğraşmanın, öğrencileri uğraştırmanın zaman yitirici görünmesine karşılık, bu etkinlikler, gerçek ve kalıcı öğrenme sağlayarak, eğitsel zamanı kısaltırlar. Doğru cevap E'dir.

Dikkat çekme: Öğretmenin öğrencilerin hedef davranışlara ulaşmasını sağlamak için yapılacak etkinliklere hazırlanmasıdır. Doğru cevap C'dir.

Herkesin ödül alabileceği bir sınıf düzeni oluşturmak, öğretmenin görevidir. Doğru cevap B'dir.

Kurgu: İçeriğin amaçlarla, önceki öğrenmelerle, öğrenenin hazır bulunuşluk düzeyiyle, dikkatsizliğe ya da vazgeçmeye götürmeyecek bir hızla, uygun yöntemlerle ve sırayla düzenlenmesidir. Doğru cevap D'dir.

“Anlama”nın en alt düzeyi, bilgiye sahip olmak değil, bilgiyi kavramaktır. Bu nedenle, edinilen bilgi kavranmalı, uygulanmalı, sonunda bir değer şeklinde, kişinin değer sistemleri içinde yerini almalıdır. Doğru cevap A'dır.

Değerlendirme: Ölçüm sonuçlarının, ölçütlerle karşılaştırılıp, değer yargılarıyla ifade edilmesidir.

Değerlendirmenin amacı, amaçlardan sapmalar varsa düzeltmek, yanlışları doğrularla değiştirmek, eylemi geliştirmek ve bu etkinliklerle hedef davranışlara ulaşlmasını sağlamaktır. Doğru cevap C'dir.

Belirtke tablosu: Hedef davranışlarla program içeriğinin ilişkisini gösteren tablodur. Doğru cevap E'dir.