SINIF YÖNETİMİ

Hedef davranışlar, öğrencilerde, öğretim uygulamasından sonra görülmek istenen davranışlardır. Bunların çeşitli düşünürlerce sınırlamaları yapılmıştır. Günümüzde en yaygın bilineni, bilişsel, devinsel ve duyuşsal şeklinde gruplananıdır. Bu ayırım, incelemeyi kolaylaştırmak içindir, yoksa aynı hedef davranışın, hem bilişsel, hem duyuşsal hem de devinsel yanı vardır. Uygulamada buna göre hedef ve davranış yazılırken, bilişsel basamaklar esas alınarak, duyuşsal ve devinsel yanlarla bütünleştirilerek yazılır. Hedef davranış yazacak olan öğretmen, Türk Milli Eğitimi’nin, okul tür ve düzeyinin, dersin amaçlarını önüne almalı; dersin amaçlarını, bunlara uygun hedefler şeklinde ayrıntılamalıdır. Hedeflerin belirlenmesinde, öğrencilerin hazır bulunuşluk düzeyleri esas alınmalı, hedefler bu düzeyleri geliştirici olmalıdır. Bu amaçla öğretmenlerin, okulun açılışından önce öğrencileri bir hazır bulunuşluk testinden geçirmesi gerekir. Sınıf, bu test sonucuna göre gruplara ayrılabileceği gibi, daha uygun koşullar oluşturulabilirse, bireysel öğretim düzenlemeleri de yapılabilir. Öğrencilerin o ders amaçları ve hedefleri açısından, gösterdiği hedef davranışlar belirlendikten sonra, göstermeleri gereken hedef davranışlardan bunlar çıkarılır, geriye kazandırılması gereken hedef davranışlar kalır. Bu eğitim gereksinimleri, öncelikler gözetilerek sıraya konur.

Altıncı sınıfta, iklim enlem yükseklik ilişkilerinin hedef alındığı bir Coğrafya dersinde, bir gün önce oynanan bir futbol maçı ve top söz konusu edilerek, “Bugün sizinle, daha farklı dilimlendiği düşünülen bir topu inceleyeceğiz.” denerek dikkat çekilebilir, böylece amaçlardan da öğrenciler haberdar edilmiş olur.

Dikkat çekme ve amaçları açıklama da güdüleyici etki oluştururlar. Öğrencilerin, güçlerini hedeflere ulaşmak için harcamaları, onların güdülendiğini gösterir. Öğrenileceklerin bir sorunla ilişkilendirilmesi, nelerin çözümünde nasıl kullanılacaklarının belirlenmesi, bir güdüleme yoludur. Fizikteki ışık, mercek konularının araç olarak kullanıldığı hedef davranışlara ulaşmanın, günlük yaşamda ne yararlar sağlayacağını, nasıl işimize yarayacağını bilmesi, öğreneni güdüler.

Övgü, güçlü bir güdüleme aracıdır. Herkesin övünülecek yanları vardır. Bunların olumlu sonuçlarla ilişkilendirilerek kullanılması, hem o yanların güçlenmesine, yinelenerek kullanılmasına, hem de övülenin yeni övülme yanları aramasına yardımcı olur.

Öğrenci güdüsünün temel değişkenleri: • Yetenekleri konusunda öğrencinin yargısı, • Öğrenilenlerin kullanılabilirliğine ilişkin algısı, • Öğretmene karşı tutumu, • Öğretmenin derse verdiği değere ilişkin öğrencinin algısıdır

Sınıfta ilgi ve katılımın sürekliliği için, pekiştirme ve özet amacı dışında, yineleme yapılmamalıdır. Araç hazırlama gibi amaçlarla dersin akışı kesilmemeli

Yemeklerden önce ellerini yıkama ya da yemek sonrasında dişini fırçalama bilgisi, bilgi olarak kalırsa, bu bilgiye sahip olanlarının çoğunun, elini yıkamadan yemeğe oturduğu ya da yemek sonrası dişini fırçalamadığı görülecektir. Oysa bu bilgi, yemeklerden önce neden ellerimizi yıkayıp, sonra dişimizi fırçalamalıyız şeklindeki soru ve düşüncelerle kavranırsa; “nasıl” yapılacağı uygulamalarla öğrenilirse; bu bilgilerin parçaları görülüp daha farklı şekillerde bütünleştirilebilirse; sonra da bunu yapmanın başkalarının ve bizim sağlığımız için önemli ve değerli bir şey olduğu, sağlıkla ve temizlikle ilgili bir “değer” olduğu kavranıp değerli bulunursa; bu “değerlilik”, sağlığımızla ilgili değer sistemimiz içinde yerini alırsa, yemeklerden önce ellerimizi yıkayıp, sonra fırçalayan insanlara sahip olabiliriz. Bunun için de, örneğin kırk beş dakikalık bir dersin, en çok 10-15 dakikası, bilginin paylaşılmasına ayrılmalıdır. Çok bilgi değil gerekli bilgi esas alınırsa ve ön hazırlıkları yapılırsa bu süre yeterli olur. Geriye kalan sürenin birkaç dakikası, öğretmenin ya da yapabilecek durumdaki bir öğrencinin, bu paylaşılan ve kavranan bilginin uygulamasını “yapıp göstermesi” için kullanılır: Ellerin nasıl yıkanacağı, dişlerin nasıl fırçalanacağı, yapılması gereken eylemler eksiksiz, sıralı, olması gereken şekilde yapılıp gösterilir.

Değerlendirme: Ölçüm sonuçlarının (dönütlerin), ölçütlerle karşılaştırılıp, değer yargılarıyla ifade edilmesidir. Değerlendirmenin amacı, amaçlardan sapmalar varsa düzeltmek, yanlışları doğrularla değiştirmek, eylemi geliştirmek ve bu etkinliklerle hedef davranışlara ulaşılmasını sağlamaktır.

Hedef davranışlarla program içeriğinin ilişkisini gösteren tablo belirtke tablosudur.

Eğitim sürecinde istenen öğretmen davranışlarına ilişkin şunlar önerilmektedir (Başar, a.g.e): 1. Öğrencileri gözleyen değil, yaparak katılan olarak kullanmak, yapmaya cesaretlendirmek. 2. Olumlu, yapıcı davranmak, eksikliklerin olabileceğini kabul etmek. 3. Öğrencilerin, eylemler ve sonuçları hakkında düşünmelerini sağlamak. 4. Uygulamaları, dersin diğer bölümlerindeki çalışmalarla ilişkilendirmek, bütünleştirme sağlamak. 5. Öğrenciler zorlandıklarında yardımcı olabilmek için yeterince yakınlarında olmak. 6. Öğrencilere, beceri geliştirebilmeleri için yeterince fırsat vermek. 7. Eylemleri yapıp gösterirken iyi bir örnek olmak. 8. Uygulamaların güdüleme ve kendine güven oluşturması için çaba göstermek. 9. Öğrencilere, arkadaşça, yol gösterici olarak davranmak.