SINIF YÖNETİMİ

Toplumsal bir varlık olan insan, aynı zamanda örgütsel bir varlıktır. Bunun temel nedenlerinden birisi, yeterliliklerinin yanında sınırlılıkları da olmasıdır. Sınırlılıkların üstesinden gelebilmek için başkalarıyla iş birliği yapması gerekir. Bu öncelikle grupla yapılır. Belli bir amaç etrafında grupların bir araya gelmesi ile “örgüt” adı verilen yapılar ortaya çıkar.

Diğer insanlarla birlikte bulunduğumuz bazı durumlarda bu insanlar bir grubu meydana getirir, bazı durumlarda sadece kalabalık olarak nitelendirilirler. Grup olarak nitelendirilmesi için bazı özelliklere sahip olması gerekir. Grubun en önemli özelliğinin etkileşim olduğu çoğunlukla kabul görür. Grup, belirli bazı ortak amaçlarla bir araya gelmiş insanların bütününü ifade eder. En az iki kişiden meydana gelir,  ve sayı olarak üst sınırı yoktur. Ortak bir sorun, konu veya belli bir amaç etrafında bir araya gelmiş, birbirlerinin varlığından haberdar olup, birbirleriyle etkileşimde bulunan ve kendilerini bir grup olarak algılayan insan toplulukları olarak tanımlanabilir. C seçeneğinde verilen ifadeye göre etkili bir eğitim-öğretim için, öğretmenin gruplara ve gruplardan oluşan sınıfa yöneticilik ve liderlik yapması gerekir. Bu ifade öğretmenin rolü ile ilgilidir ve grup kavramını açıklamaz.

Gruplarda etkileşim dışında aşamalı olarak çeşitli özellikler gelişebilir. Etkileşimde bulunan bireyler kendilerini o grubun üyesi olarak tanımlarlar ve bu üyeler, grup dışındaki diğer insanlar tarafından da o gruba ait olarak tanımlanırlar. Gruplar ortak çıkarlarıyla ilgili konular üzerinde normlar oluşturur ve bunlara uyarlar. Bunun dışında birbirine bağımlı bir rol sistemi içerisinde yer alırlar ve ortak amaç ya da idealleri paylaştıkları için birbirlerine benzerler. Grup yaşantısını ödüllendirici bulan grup üyeleri karşılıklı bağımlılık gerektiren yeni hedefler geliştirirler. Geliştirdikleri birlik duygusunu çevreye karşı da sergilerler.

Sınıf içindeki grup üyelerinin paylaştıkları değerler, grup üyelerinin kişisel deneyimleri sonucu birbirleriyle özdeşleşmelerinden doğar.Temel ve yardımcı değerler olmak üzere iki çeşit değerden bahsetmek gerekir. Temel değerler, grubun başarmayı istediği, arzu edilen bir amaçtır ( Yenilikçi olma, birinci olma, mükemmellik, başarılı olma, kararlılık, moral ve kalite).Temel değerlerin toplamı, grubun bir anlamda “vizyon”unu oluşturmaktadır. Yardımcı değerler ise, grubun üyelerinde gözlemeyi istediği, arzu edilen davranış kalıplarıdır. Öğretmenler öğrencilerin, çok çalışma, yaratıcı olma, yüksek standartlara sahip olma, dürüst olma vb. yardımcı değerlere sahip olmaları için onları desteklemelidirler.

Normlar, değerler sistemine bağlı olarak her grupta bireylere yol gösteren, doğru ve yanlışı, olumlu ve olumsuzu belirleyen kurallar, standartlar ve fikirler bütünüdür. Değerler ise temel ve yardımcı değerler olarak belirlenir. Temel değerler, grubun başarmayı istediği amaç iken, yardımcı değerler arzu edilen davranış kalıplarıdır.Norm ve değer arasındaki farklılık, değerlerin soyut ve genel kavramlardan meydana gelmesi, normların ise belirgin ve yol gösterici olmasıdır.

Yeni bilgilerin sınıftaki tüm öğrencilere eş zamanlı iletilmesinde etkili olan grup türü bütün sınıf gruplaması ya da geleneksel biçimsel yaklaşımdır. Bütün sınıf gruplandırmasının da birtakım sıkıntıları vardır. Örneğin bütün sınıf gruplamasında, sınıflarda düzen ve kontrol sağlamak, diğer gruplandırma çeşitlerine göre daha zordur.

Öğrencilerin güvenini kazanabilmek lider öğretmen olabilmenin ön koşullarından biridir. Öğretmen görevi gereği sınıfın yöneticisi olduğu için öğrenciler üzerinde yasal gücü vardır. Ancak öğretmenin yönetici olması, lider de olmasını sağlayamaz. Öğretmen iyi bir yönetici olmasına rağmen bir lider olamayabilir. Liderlik rolü, sadece haklar değil sorumluluklar da içerir.

Liderlik ve yönetim arasındaki farklara yönelik pek çok görüş vardır. Bazı kişiler, yönetimin insanların durağan şartlar altında, liderliğin ise insanların değişen durumlar karşısında yaptığı şeyler olduğunu savunurken, bir başka görüş de yönetmenin karışıklıkla, liderliğin değişimle başa çıkma olduğudur. Dolayısıyla, daha fazla değişim daha fazla liderlik gerektirir.  “Nesneleri yönetir, insanlara liderlik edersin.” de farklı bir görüştür. Bazı kişiler de ikisini bir arada görerek yönetmenin ve liderliğin ayrılamaz parçalar olduğunu savunarak “etkili yönetici ve liderlerin hemen hemen aynı şeyleri yaptıklarını” ileri sürer  ve liderliğin bir şemsiye iken yönetimin onun bir parçası olduğunu düşünür.

Öğrencileri öğrenmeye zorlamayı en etkili öğretmenler bile başaramaz çünkü öğrenci istemedikçe veya buna güdülenmedikçe öğrenemez. Öğrenci katkılarının öğretmen tarafından farkına varılması, öğrencileri, iyi şeyler yapmaya devam etmeleri konusunda güdüleyen en önemli ögelerden biridir. Lider öğretmenler, öğrenci çabalarının farkına varılması, tanınması ve değer verilmesinin, temel gereksinimler kadar önemli olduğunu bilirler. Öğretmenlerin sözel övgüleri öğrencileri güdülemenin en kolay yoludur. Akranlarının, aile veya diğer öğretmenlerin yanında öğrenciyi takdir etmek, öğrencide “daha iyisini yapma” duygusunu kuvvetlendirir.

Öğretmenler geniş bir vizyon ve yeni fikirlerle, öğrencilerin çabalarını olumlu tarafa yönlendirerek onlara yardım edebilirler. Lider öğretmenler, öğrencilerinin kendilerinin keşfettikleri bir yolculuğa çıkararak, bireysel yeteneklerinin geliştirilmesine önemli katkı sağlarlar ve kendi değerlerini ve değişim yeteneklerini bulmalarına yardım ederler. Bu yolculuk sınıfta başlayıp, onların yaşamlarını sürekli olarak etkileyecek bir yolculuktur.

Örgüt, çeşitli gruplar içinde kişisel amaçlarını gerçekleştirmeye çalışan bireylerin iş birliği çabaları sonucu ortaya çıkan bir yapıdır. İş birliği yapma, bireysel sınırlılıklardan dolayı kişiye tek başına başarabilmesi güç veya olanaksız olan gereksinimleri karşılama yeteneğini kazandırır. Örgütler de bireylerden, kendi kişisel amaçlarının ötesindeki örgütsel amaçlara yönelik belirli katkılar sağlamasını bekler. Görüldüğü gibi örgüt, gruplardan oluşan bir üst yapıdır. Doğru cevap D'dir.

Temel ve yardımcı değerler olmak üzere iki çeşit değer söz konusudur. Temel değerler, grubun başarmayı istediği, arzu edilen bir amaçtır. Gruplar, yenilikçi olma, birinci olma, mükemmellik, başarılı olma, kararlılık, moral ve kaliteden herhangi birini veya tamamını benimsemeye çalışabilirler. Temel değerlerin toplamı, grubun bir anlamda “vizyon”unu oluşturmaktadır.

Yardımcı değerler ise, grubun üyelerinde gözlemeyi istediği, arzu edilen davranış kalıplarıdır. Öğretmenler öğrencilerin, çok çalışma, yaratıcı olma, yüksek standartlara sahip olma, dürüst olma vb. yardımcı değerlere sahip olmaları için onları destekleyerek, cesaretlendirmelidir.

Doğru cevap A'dır.

Grup bağlılığı, grup içindeki bireyleri bir arada tutan bizlik duygusunun ve buna etki eden diğer psikolojik süreçlerin sonucunda açığa çıkar. Doğru cevap C'dir.

Sınıf yapısının en önemli özelliklerinden birisi, sınıftaki biçimsel grupların büyüklüğüdür. Gruplama ve öğrenme ile ilgili araştırmalar ile kuramsal ve deneysel çalışmalar, grubun büyüklüğü ve öğrenme arasında ilişki olduğunu göstermektedir. Bu araştırmalara göre:
• Küçük gruplarda etkileşim büyük gruplara oranla daha fazladır.
• Büyük gruplamalar, sorumluluğu grup üyelerine yaydıklarından tartışmaya katılımı engeller.

• İkili gruplamalar, uzman/acemi yaklaşımı ya da eşlerin bir araya gelmesi üzerine tasarlanmış kavramaya yönelik öğrenme çalışmalarını arttırmada sık sık kullanılır. İkili gruplandırmada birebir öğretim de söz konusu olabilir. Ortak acemi eşler, problem çözmede ve beyin fırtınasında daha etkilidirler.
• Üçlü gruplandırma özellikle problem çözme açısından ağır şekilde eleştirilir. Üçlü gruplar, üyelerinin ikisinin diğer üçüncü kişi üzerine etkisine izin verdiğinden, kişiler arası hoşnutsuzluklar gelişebilir.
• 4’lü küçük gruplandırma ile 8’li büyük gruplandırma, sınıflarda sıklıkla rastlanan grup türleridir. Küçük gruplar özellikle büyük grupların veya sınıfın çalışma konularının yardımcı görevlerini yerine getirmede etkilidir.
• Bütün sınıf gruplaması ya da geleneksel biçimsel yaklaşım, yeni bilgilerin sınıftaki tüm öğrencilere eş zamanlı iletilmesinde etkilidir. Bununla birlikte, bütün sınıf gruplandırmasının da birtakım sıkıntıları vardır. Örneğin bütün sınıf gruplamasında, sınıflarda düzen ve kontrol sağlamak, diğer gruplandırma çeşitlerine göre daha zordur.

Doğru cevap E'dir.

Bir liderin temel özellikleri şunlardır: Bir lider gibi davranmak, güven vermek, güdülemek, vizyon sahibi olmak, sürece meydan okumak, uzman olmak, model olmak ve etkili iletişim becerilerine sahip olmak. Doğru cevap E'dir.

Uzman Olmak: Başarılı liderlerin en temel özelliklerinden birisi de yüklendikleri görevleri iyi yapmalarıdır. Öğrenciler, öğretmenlerinin ne yaptığını ve ne yapmak istediğini bilirler ve buna öğretmenlerinin yeterliliklerinden dolayı inanırlarsa, onları daha büyük bir hevesle izlerler. Öğretmen liderler, alan bilgisi, öğretmenlik meslek bilgisi ve genel kültür alanlarındaki yeterliliklerini göstererek, vizyonlarını çevreleriyle ve öğrencileriyle daha yüksek düzeyde paylaşırlar. Bu paylaşım sınıf düzeyinde yaygın bir biçimde paylaşılmaya başladıkça, başarı da artmaya başlar. Öğretmen liderler mesleklerinde uzman kişiler olduklarından, sınıflardaki öğrencilerin öğrenme deneyimlerinde diğer sınıflara oranla önemli bir farklılaşma sağlarlar. Doğru cevap B'dir.

Model Olmak: Liderler, insanlara nasıl davranmaları gerektiğine ve izlemeleri gereken amaçlara yönelik ilkeler ortaya koyarlar. Onlar mükemmelliğe erişmek için standartları belirleyerek, diğerlerinin izlemesi için örnek davranışları gerçekleştirirler. Öğretmenler lider olsun veya olmasın, model olmaya aday kişilerdir. Model olmaya aday kişilerle zamanlarının büyük bir bölümünü geçiren çocuklar, onların davranışlarına öykünürler. Bir dizi özelliğe sahip öğretmen, davranışlarını kopya edeceği bir model olarak çocuğu etkiler. Öğrencinin bakış açısından daha yüksek bir statüye, okul ve sınıftaki olaylar üstünde daha büyük bir güç ile etkiye sahip olduğundan, öğretmenin davranışları çoğu zaman öğrenciler tarafından taklit edilir. Doğru cevap C'dir.

Gruplar, nasıl oluştuklarına, ne yaptıklarına ve hangi tip üyelere sahip olduklarına göre sınıflandırılabilirler. Sınıf içindeki grupları, yapıları ve işlevleri bakımından çeşitli kategorilere ayırmak, konunun anlaşılması açısından önemlidir. Yapıları bakımından sınıftaki grup türleri biçimsel ve biçimsel olmayan, büyük ve küçük gruplar ile üyelik ve referans grupları olarak sıralanırken, işlevleri bakımından ise ilgi ve gelişim grupları, arkadaş grupları, süreli ve düzenli gruplar olarak sınıflandırılabilirler. Doğru cevap D'dir.

Gruplar nasıl oluştuklarına, ne yaptıklarına ve hangi tip üyelere sahip olduklarına göre sınıflandırılabilirler. Sınıf içindeki grupları, yapıları ve işlevleri bakımından çeşitli kategorilere ayırmak, konunun anlaşılması açısından önemlidir. Yapıları bakımından sınıftaki grup türleri biçimsel ve biçimsel olmayan, büyük ve küçük gruplar ile üyelik ve referans grupları olarak sıralanırken, işlevleri bakımından ise ilgi ve gelişim grupları, arkadaş grupları, süreli ve düzenli gruplar olarak sınıflandırılabilirler. Doğru cevap A'dır.

Sınıf atmosferi, sınıf içi ilişkilerde açığa çıkan durumların tamamıdır. Doğru cevap B'dir.