SINIF YÖNETİMİ

İlişki biçimini seçme, eğitsel amaçlara, öğrencilerin özelliklerine, öğrenci sayısına ve niyetine göre değişir. Doğru cevap D'dir.

İşbirlikçi öğrenme düzeninde öğrenciler, ortak hedeflere ulaşmak için birlikte çalışır, etkinliklere herkes katılır, yardımlaşarak öğrenilir. Öğrencilerin karar verme, cesaret, güdülenme, paylaşma, birlikte çalışma ve iletişim becerileri gelişir. Öğrenciler birbirleriyle yardımlaşır. Grup ve bireysel olarak çalışma yolları mevcuttur fakat yarışmacı öğrenme düzeninde amaçlardan çok başkalarına yönelik bir sistem vardır. Değerlendirme de diğer öğrenciler ölçüt alınır. Etkinliklerde yarışı kazanma şansı olan öğrenci güdülenir, diğerleri seyirci kalır. Doğru cevap A'dır.

Tanışmayla birlikte kişisel ilişkiler gelişir, istenmeyen davranışlar ve çatışmalar azalır, gelecekteki davranışlar için ölçütler verilmiş olur. Doğru cevap E'dir.

Öğretmen sınıfta demookratik ve bütünleştirici olmalıdır. Her grupla ayrı ayrı eşit şekilde ilgilenerek, her öğrenciye başarılı olabileceğini aşılayarak, doğru atmosferi oluşturarak bunu sağlayabilir. Eğer enerjisi yüksek öğrenci var ise o öğrenciyi de fiziksel aktivitelere yönelterek kazanabilir. Derslerde öğrenciler ve öğretmenler sürekli oturmamalıdır. Öğretmen öğrenci ilerleyişini izlemek, sınıfı takip ederk yardıma ihtiyaç olduğu zamanlarda yardımcı olmak için hareket halinde olmalıdır. Doğru cevap E'dir.

Emir dili emir veren dildir. İstek dili istek bildirir, kapıyı kapatır mısın gibi.Yargılayıcı dil ise eylem ya da durumla ilgili yardı bildirir. Benn dili bana bağırma iken bana bağırdığında kendimi kötü hissediyorum demek sen dilidir. Ben dilinde olayın üzerimizdeki etkisinden bahsederiz. Doğru cevap B'dir.

Bir kişiye tembel, beceriksiz pasaklı gibi eylemle ilgili yargı bildiren bir ifade kullandığımızda yargılayıcı dil kullanmış oluruz. Olanı anlattığımızda betimleyici dil, istek belirttiğimizde istek dili kullanırız. Olayın duygularımız üzerindeki etkisinden bahsederken de ben dili kullanırız. Doğru cevap A'dır.

Ben dilinde sırasıyla olay, bizim üzerimizde etkisi ve bizde uyandırdığı duygu söylenir. Doğru cevap D'dir.

Sınıfta ilişki biçimleri, bir ucunda düzenliliğin, diğer ucunda değişkenliğin yer aldığı bir çizgi üzerinde yer alır. Düzenlilik, kuralların belirleyiciliğini, bir örnekliği, belirginliği anlatır. Değişkenlik, farklılığı, çeşitliliği, esnekliği içerir. Düzenlilik aşırı hâle getirildiğinde baskı ve hükmetmeyi, özgürlüklerin azaltılmasını doğurur. Değişkenlik aşırı hâle getirildiğinde, başıboşluğu, amaç dışılığı, kaynak savurganlığını doğurur. Sınıfta, bunların aşırı hâllerine hiç yer verilmemelidir. Düzenliliğin, belirginlik, rahatlık, kolaylık gibi yararlarına karşın; değişkenliğin yaratıcılık, özgürlük, merak ve ilgi uyandırma, tekdüzelikten kurtarma, yeni yöntem ve uygulamalar oluşturup geliştirme yararları vardır. Bunların ne düzeyde kullanılacağı, durumun özelliklerine göre belirlenir.

İlk günlerde, ilişki alışkanlıklarının henüz yerleşmediği durumlarda, ortam düzensizliğe kaymaya başladığında, ilişki biçimi düzenliliğe doğru kaymalıdır. İlişkiler belirginleşip olumlu alışkanlıklar yerleştiğinde, bilgi, alışkanlık, saygı geliştiğinde, ilişki biçimi esnekliğe doğru kaymalıdır. Bunların ikisi de herhangi bir ilişki uygulamasında yer almalıdır. Bir davranış seçilip benimsendikten ve alışkanlık hâline geldikten sonra, değiştirilmesi güçleşir. Sınıfta ilişki biçimleri, bir ucunda düzenliliğin, diğer ucunda değişkenliğin yer aldığı bir çizgi üzerinde yer alır. Yani değişkenliğe kayma, düzenliliğin az, değişmenin çok olduğu durum; düzenliliğe kayma, değişkenliğe az, düzenliliğe çok yer verilen durumdur. Bu uygulamalarda, düzen ve değişikliğin amaç değil, eğitsel amaçlar için kullanılacak bir araç olduğu unutulmamalı, ilişki biçimleri seçilirken, “hangi sonuca ulaşmak için” sorusu sorulmalıdır.

Değişkenliğe daha çok yer veren ilişki biçiminin, öğrencilerin birbirinden hoşlanmasına, olumsuz davranışların azalmasına; düzene fazla yer veren ilişki biçiminin, birbirini şikâyet etmeye, engellenme nedeniyle karşı tepkiye, hoşgörüsüzlüğe yol açtığı görülmüştür. Değişkenliğin başarıyı da olumlu etkilediği bulunmuştur.

İşbirlikçi öğrenme düzenin avantajları:

İş birliğine ağırlık veren düzende,

İşbirlikçi öğrenme düzenin dezavantajları:

Öğrencilerin yönetiminde, öğretmenin denetiminde tutmakta yarar vardır. Bu tür bir uygulama, çalışmaların, amaçlardan uzaklaştırıcı düzensizliğe kaymasını önler.

Öğretmen denetimi önemlidir. Denetim olmazsa düzensizliğe kayar.

Yarışmacı öğrenme düzeninin avantajları: bireyi daha üst düzey edime yöneltmek, gelişmeyi teşvik etmek gibi yararları vardır.

Yarışmacı öğrenme düzeninin dezavantajları:

Yarışmacı öğrenme düzeni, amaçlardan çok, başkalarına yöneliktir. İş birlikçi düzende değerlendirme ve geliştirme amaçlara göre yapılırken, yarışmacı düzende diğer öğrenciler ölçüt alınır.

Uzun süre birlikte çalışacak olan öğretmen ve öğrencilerin, birbirlerini çok iyi tanımaları gerekir. Öğretmenin öğrencilerini iyi tanıması kişisel ilişkileri geliştirir, iş birliğini artırır, benimsemeyi sağlar, grup iklimini olumlu hâle getirir, istenmeyen davranışları ve çatışmaları azaltır. Öğretmen, öğrencilerinin isimlerini ilk günden öğrenmeye çalışmalı, onlara “sen”, “tombul”, “kırmızı tokalı” gibi genel, utandırıcı sözlerle ya da onlar bir rakammış gibi numaralarıyla seslenmemelidir. Öğretmenin adını bilmesi, öğrenciye gösterdiği ilginin belirtisidir. “Öğretmenim beni tanıyor, başkalarından ayırıyor.” düşüncesi, öğrenciyi güdüler. Bunun için öğretmen daha öğrencilerle karşılaşmadan, onların fotoğraflarına bakarak, hiç olmazsa birkaçının adını öğrenmeli, ilk karşılaşmada onlara isimleriyle seslenerek, sınıftakilere karşı ilgisini göstermelidir.

Sınıf düzenini sağlamanın ana aracı, sınıf kurallarıdır. Kurallar birlikte, iyi düşünülerek konmalı, az sayıda olmalı, onlara mutlaka uyulmalı, onların, beklenen davranışın en alt düzeyini gösterdiği unutulmayarak geliştirilmelidir.

Bize karşı değil, bizim için oluşturulan kurallar, birlikte yaşamanın düzenini sağlayan araçlardır.

Kurallar, “davranış oluşturma, değiştirme” olarak tanımlanan eğitimi sağlamanın aracı da olacaktır.

Kurallar herkes için olduğundan, herkese uygulandığında yansızlığı sağlar, kişisel isteklerle ilgili sapmalara hayır deme fırsatı vererek sapmaları önler.

Emir ve yasak bildiren kurallar yerine, olumlu ve izin verilen davranışlar şeklinde kurallar koymak, uyulmalarını kolaylaştırır.

Aşırı kaygı, davranışları olumsuz olarak etkileyen bir değişkendir. Sınıf çalışmalarındaki ilişki düzeninde öğretmenin rolü;

Emir Dili: Emir veren dil: Kalk, otur, kapıyı kapat gibi.

İstek Dili: İstek bildiren dil: Kapıyı kapatır mısın?

Yargılayıcı Dil: Eylem veya durumla ilgili yargı bildiren anlatım: Tembel, beceriksiz, pasaklı, sakar...

Betimleyici Dil: Olanı anlatan dil: Dikkat etmezsek, elimizdekini düşürürüz. Çalışmadığımız için iyi not alamadık.

Ben dilinde sırasıyla olay, olayın bizim üzerimizdeki etkisi ve bizde uyandırdığı duygu söylenir.

Sınıf konuşmalarında emir dili değil, istek dili; yargılayıcı değil, betimleyici dil kullanılmalıdır. Emir, alan için olduğu kadar, veren için de hoş olmayan bir durum yaratır, gereksiz üstünlük duygusu, olgun insanda hoşnutsuzluk uyandırır. İstek, rica şeklindeki söylemler de anlatım olarak emire yakın anlam verirler ama onun gibi tepki çekmezler. “Tahtaya gel!” yerine “Tahtaya gelir misin?” sözü, bir de “lütfen” le tamamlanırsa, dile gösterilen özen davranışlara da yansıyacağından, sınıfta dikkatli, özenli insan ilişkileri gelişir ve bu, topluma yansır. Kaba, rahatsız edici, itici olmayan insanların yetişmesi böyle ortamlar, uygulamalar ister. Yargılayıcı dil, eylem ve durumların yargı ifade eden sözcüklerle anlatılmasıdır. “Yaramaz çocuk” sözü yerine “Arkadaşlarını rahatsız edenler hoş karşılanmaz.” Demek daha iyi anlatıcı ve eğiticidir. Betimleyici dille, olan, olduğu gibi anlatılır. “Tembel” sözü yerine, “Ödevini yapmadığın için iyi not alamadın.” demek, damgalama yerine açıklama içerir, kişinin durumu daha iyi anlamasına hizmet eder.

İletişimde, “sen” dili yerine “ben” dili kullanılması önerilmektedir. “Bana bağırdın.” yerine, “Bana bağırdığında kendimi aşağılanmış görüyor, üzülüyorum.” demek, daha açıklayıcıdır. Ben dilinde, olay, olayın bizim üzerimizdeki etkisi ve bizde uyandırdığı duygu, sırasıyla söylenir.