SINIF YÖNETİMİ

İnsan davranışını daha uzun zamanda ya da dolaylı olarak etkileyen uzak çevre değişkenleri de vardır. Yerel savaşlar, çevre kirliliği, ozon deliği oluşması, yağmur ormanlarının azalması, orman yangınları gibi.

Eğitsel çevre, bireyi etkileyen, ondan etkilenen çevredir.

Uzak çevrenin etkilerini yakına getirmesi, evimizin içine sokması açısından, basın-yayın araçları, uzak çevrenin dönümcül değişkeni olarak görülmüştür.

Yakın çevrenin aile ve okul dışında kalan kısmı, öğrencinin okul ile ev arasındaki yaşam alanından ve oyun oynadığı sokaktan oluşur.

Öğretmen, öğrenciden beklenen davranışları aileye iletmeli, bu konuda yardım ve destek istemeli, bu davranışların gösterilmesi için ne tür bir aile ortamının gerektiğini açıklamalıdır.

Öğretmen, sınıfını oluşturan çocukların ailelerini, gerektiğinde izin alıp ziyaret ederek de çok iyi tanımalıdır. Bu tanıma, daha sonraki değişikliklerin izlenmesi yoluyla güncel tutulmalı, öğretmen olası ise, değişiklikleri olmadan önce bilmeye çalışmalıdır.
Öğretmenin alacağı tanıma bilgileri, söylentilere değil, aile bireylerinden, birinci ağızdan alınan bilgilere, çocuk ve aileyle ilgili ilişkilerdeki dikkatli gözlem ve incelemelere dayalı olmalıdır. Okulla ailenin ilişkisi, okulun aileye, ailenin okula taşınması yoluyla ne kadar sıklaştırılırsa, bu bilgilerin çokluğu ve gerçekliği de o kadar artacaktır. Aileyle ilişkide, elektronik mektup ve telefonların da her durum için sık kullanılması, tanımaya hizmet edecektir.
Aileyle görüşme sürecinde önceden randevu alınmalı, süre belirtilmeli, aile zorlanmamalı, ev, yaşantı, konuşma, giyim gibi farklılıklar nedeniyle ailenin sıkıntıya girmesine neden olunmamalıdır. Öğretmen, gerektiğinde yoksul aileleri ziyarete giderken son derece sade, sıradan bir giyimle, aileyle bu farkı azaltıp, onları rahatlatmaya çalışmalıdır. Öğretmenle ilişkide sıkıntı çeken aileler için, okulun çevreye, çevrenin okula taşınması sürecinde, aileye fark ettirilmeden ilgilenilmeli, ortak konular üzerinde özellikle aileyi dinleyerek yakınlık kurulmaya çalışılmalıdır.
Aileyle ilgili okul kayıtları, iyi tutulmak koşuluyla, tanımanın bir aracı olarak kullanılabilir. Bunlar da güncelleştirilmelidir. Kayıtlar, ailece doldurulan formlar da olabilir. Bu durumda ailenin yanıt vermekten kaçındığı ya da yüzeysel yanıtlarla yetindiği konular, görüşme, gözlem, inceleme yollarıyla açıklığa kavuşturulmalıdır. Öğretmenin her öğrenci için gözlem notları tutması hem eksik bilgilerin tamamlanması hem de önlemsel modelin kullanılması için yararlı olacaktır.

Dolmuşta veya okul servisinde çalınan müzik,
alışkanlık yoluyla çocuğun müzik kültüründe etkili olur. Taşıt sürücüsünün söz ve eylemleri de böyledir. Bu durumda okul ve öğretmen, servis araçlarını denetim altına almalıdır.

Sınıfın en yakın çevresi, yaşam alanının merkezi ve üst sistemi olan okulla ilgili her şey sınıfı etkiler.

Okulun olanak ve koşulları, yalnızca öğrencileri değil, öğretmenleri, yöneticileri ve okul çevresini de etkiler. Olanaklarından çevrelerini de yararlandırabilen okullar hem çevrelerini eğitir hem de benimseme yoluyla çevrenin okulu korumasını, desteklemesini sağlar. Çevresini tel örgü ve duvarla kapatan okullar, kendi yalnızlık hapishanelerini de kurmuş olurlar.
İdeal bir okulun öğrenci sayısı, birkaç yüzü geçmemeli, öğrenciler birbirini tanıyabilmelidir. Tanıyamadığı kişiler öğrenci için yabancı, onların yer aldığı okul da “kendi okulu” değil, başka yabancıların okuludur. Bu, öğrencinin okulu sevip benimsemesini, okula isteyerek gitmesini engeller. Ulaşım kolaylığı açısından da birkaç bin kişilik okullar yapmak veya öğrenci sayısı beş yüzü bulan bir okulu genişletmek yerine, yakın çevreye yeni okullar yapmak iyidir. Bu uygulama, yönetsel etkililiği de artırır. Öğrenci sayısı az okul, güçsüz okul olmaz. Akıllı okullar, güçlerini birleştirerek artırırlar. Kalabalık okullar, düzen ve yönetim sorunları da yaratırlar.
Okulun kalabalıklığı ile, okulu terketme, dersten kaçma, sınıf tekrarı, öğretmen merkezlilik, iletişim güçlüğü, tanıma ve tanınma sorunları, öğrenci etkinliklerinde düşüklük arasında ilişki bulunmuştur. Kalabalık okul, “özel bir çevre” olma niteliğini yitirir. Kalabalık okulların yarattığı sorunlar, yararlarından çok daha fazladır.
Okulun yönetim yapısı, yöneticilerin eğitim yönetimi alanında yetişmiş olup olmaması, yönetsel anlayış ve işleyişi, sınıfı etkiler. İyi eğitim, yönetsel desteğe bağlıdır. Okul yöneticileri, tüm yöneticiler gibi, yönettikleri kesime hizmet vermekle yükümlü olduklarını, hizmet sektöründe çalışan birer “kamu görevlisi” olduklarını unutmamalı, buna uygun davranmalıdırlar. Yöneticilik, yetkinin kişisel amaçlar için keyfî kullanılabildiği bir iş değildir. Etkili okullardaki eğitim yöneticilerinin, öğretim liderliği yanının güçlü olanlar olduğu görülmüştür. Bunlar, yönetimin eğitim için bir araç olduğunu bilen, yönetimi eğitimin hizmetinde kullanan, eğitimle çok yakından ilgilenen yöneticilerdir.
Okuldaki demokratik işleyiş, bir örneklik değil, esneklik ve farklılık getirmelidir, çünkü okulda farklı yetenek, istek ve beklentide insanlar vardır. Her sınıftan aynı yöntem ve uygulamayı istemek kadar, amaca götürücü olmak koşuluyla, yenilik ve farklılıklara yönetim olarak karşı çıkmak da yanlıştır, öğretmenlerin bu tür
çabaları, yönetimce desteklenmelidir.
Okul, yaşanan bir alan, bir toplum olmalı, öğrencilere bilinç ve deneyim de kazandırmalıdır.

Öğretmenler, okulun en dönümcül ögesidir.

Uzak çevrenin iletişim ve ulaşım araçlarıyla yakınlaşmış olması, öğrenci davranışlarıyla uğraşan öğretmenin gözetmesi gereken etkenlerin çok geniş bir çevrede yer aldığını, öğretmenin uzak çevreye özel bir ilgi göstermesi gerektiğini belirtir. Öğretmen, uzak çevreden nasıl yararlanması gerektiğini öğrencileriyle paylaşmalıdır. Doğru cevap C'dir.

Yakın çevrenin aile ve okul dışında kalan kısmı, öğrencinin okul ile ev arasındaki yaşam alanından ve oyun oynadığı sokaktan oluşur. Ev ile okul arasındaki yolda bindiği okul servisindeki diğer öğrencilerin konuşma ve davranışları öğrenciyi, akran etkisi nedeniyle çok etkiler. Dolmuşta veya okul servisinde çalınan müzik, alışkanlık yoluyla çocuğun müzik kültüründe etkili olur. Taşıt sürücüsünün söz ve eylemleri de böyledir. Bu durumda okul ve öğretmen, servis araçlarını denetim altına almalıdır. Doğru cevap E'dir.

Trafik dersinin tamamını okulda yapan, hayvanlar konusu için çevreden yararlanmayan, kitaplık kullanımı için yakın çevredeki kitaplığa öğrencilerini götürmeyen öğretmen, en iyi öğrenmenin “yaparak-yaşayarak” olduğunu bilmiyor demektir.  Doğru cevap E'dir.

Sokaktaki, dükkândaki, kahvedeki olumsuz söz ve davranışlar, okulun, yerel ve merkezî yöneticilerin, dernek ve sosyal kuruluşların ortak çabalarıyla ve elbette okul ve öğretmenin önderliğiyle düzeltilmeye çalışılmalıdır. Böylece hem okuldaki eğitimin olumsuz etkilenmesi önlenebilir, hem de çevreden okula daha iyi eğitilmiş insanların gelmesi yoluyla okulun işi kolaylaşır. Doğru cevap E'dir.

Yakın çevrenin bir ögesi olan öğrenci arkadaş grupları, gruba alma, onama, benimseme güçleri nedeniyle öğrenci davranışı üzerinde çok etkilidirler. Doğru cevap C'dir.

Aileyle ilgili okul kayıtları, iyi tutulmak koşuluyla, tanımanın bir aracı olarak kullanılabilir. Bunlar da güncelleştirilmelidir. Kayıtlar, ailece doldurulan formlar da olabilir. Bu durumda ailenin yanıt vermekten kaçındığı ya da yüzeysel yanıtlarla yetindiği konular, görüşme, gözlem, inceleme yollarıyla açıklığa kavuşturulmalıdır. Doğru cevap A'dır.

Ailenin etnik kökeni sınıf ortamına doğrudan etki eden faktörler arasında yer almamaktadır. Doğru cevap B'dir.

Aile bunun dışında, çocuğun ilk eğiticisi olarak görsel, sözel, yaptırımsal açılardan insan davranışı üzerinde çok önemli rol sahibidir. Doğru cevap C'dir.

Okul sorunları projelendirilip öğretmen, veli ve öğrencilerden oluşan ekiplerce ele alıdığında, yönetim iş yapmaya değil, örgütleyip denetleyen olarak, başka işlere daha çok zaman ve kaynak ayırabilir. Doğru cevap D'dir.

Okul, sorunlu öğrenciler için yapacağı özel düzenlemelerle, bunların sorun üretmesini engellemelidir. Bu konuda velilerden yararlanılabilir, öğrencilere iş ve uğraş verme yolu kullanılabilir. Doğru cevap C'dir.