SINIF YÖNETİMİ

Okulun kalabalıklığı ile, okulu terketme, dersten kaçma, sınıf tekrarı, öğretmen merkezlilik, iletişim güçlüğü, tanıma ve tanınma sorunları, öğrenci etkinliklerinde düşüklük arasında ilişki bulunmuştur. Kalabalık okul, “özel bir çevre” olma niteliğini yitirir. Kalabalık okulların yarattığı sorunlar, yararlarından çok daha fazladır. Doğru yanıt D’dir.

Bazı ülkelerde okullar, ailelere her yıl için bir “aile takvimi” gönderirler. Bu takvimde, her gün çocuğuna on dakika ayırması aileden istenir. Her gün çocuğun ne yapacağı da belirtilir. Sekizinci sınıf öğrencisi için, kasım ayının beşinci günü, aile takviminde şöyle bir yazı bulunabilir: Bugün çocuğunuz iki ağacı inceleyerek yapraklarının sararması ve dökülmesindeki farklılıkları ve bunların nedenlerini yazsın, siz de bu konuyu onunla konuşun. Doğru yanıt A’dır.

Eğitsel çevre, bireyi etkileyen, ondan etkilenen çevredir. Bu etkiyi sağlıyorsa, önündeki kitap ya da uzak bir galaksideki yıldız, onun eğitsel çevresinin bir ögesi olurlar. Yerini bilmediği, gitmediği, yararlanmadığı bir kitaplık, okulun içinde de yer alsa eğitsel çevrenin dışında kalır. Bu anlamda eğitim çevresi, farklı şekillerde gruplanabilmekle birlikte, burada, uzak ve yakın çevre şeklinde gruplanmış, yakın çevrenin kişiyi en çok etkileyen iki ögesi olan aile ve okul, ayrı birer grup olarak ele alınmıştır. Doğru yanıt A’dır.

Yaşama biçimi farklılıkları, davranış farklılıkları şeklinde sınıfa yansır. Öğret­menin bu davranışları değiştirebilmesi, yenilerini oluşturabilmesi, insanın yaşama biçimini etkileyen her tür değişkene (yakın-uzak) egemen olabilmesini gerektirir. Uzak çevreyi ihmal etmek, öğretmenin eğitsel çabalarını engeller. Günümüzde, öncelikle İnternet’in gelişimiyle hem uzak çevre genişlemiş hem de insan üzerin­deki etkisi artmıştır. Öyleyse öğretmen, her gün, bir önceki günden daha yoğun bir ilgi ve önemle uzak çevre değişkenlerinden yararlanmak durumundadır. Doğru yanıt C’dir.

Basın - yayın araçları, uzak çevrenin etkilerini eğitim ortamının içine sokmaları nedeniyle uzak çevrenin dönümcül değişkeni olarak kabul edilir. İnsan davranışını daha uzun zamanda ya da dolaylı olarak etkileyen uzak çevre değişkenleri de vardır. Yerel savaşlar, çevre kirliliği, ozon deliği oluşması, yağmur ormanlarının azalması, orman yangınları gibi. Doğru yanıt A’dır.

Yakın çevrenin aile ve okul dışında kalan kısmı, öğrencinin okul ile ev arasın­daki yaşam alanından ve oyun oynadığı sokaktan oluşur. Doğru yanıt D’dir.

Okulun görevi, çevresini de eğitmektir. Ortak eylem plan­larının iki uygulama biçimi, okulun çevreye, çevrenin okula taşınmasıdır. Okulun çevreye taşınması, okuldaki öğrenci bilgi, davranış ve etkinliklerinin, çevrenin eğitimi ve öğrenilenlerin uygulanması için çevreye götürülmesidir. Her­hangi bir eğitsel kol etkinliğinin çevre birimlerinde sergilenmesi bu tür çabalara örnektir. Olumsuz davranışların yoğun olarak sergilendiği belirlenen bir sokakta, bu davranışların olumlularının vurgulandığı küçük bir tiyatro veya canlandırma, sokakta oturanların çoğunun katılıp izleyebileceği bir saatte, onlara tek tek haber verilip davet de edilerek gerçekleştirildiğinde hem öğrenciler kendi yararlarına bir etkinlik gerçekleştirecek hem de sokak insanları eğitilmiş olacaktır.

Çevrenin okula taşınması hem çevrenin olumlu yanlarından okulu yararlan­dırmak hem de okuldaki uygar yaşamı çevreye görgü ve yaşantı yoluyla sergi­lemek açılarından önemlidir. Bu da iki yönlü olarak uygulanabilir: Birinci yön, çevrenin birikiminden okulu yararlandırmaktır. Özellikle çevrenin gelişmişlik düzeyi yükseldikçe, çevrede, dersler ve ders dışı etkinlikler için katkı getirebilecek bilgi, uygulama, görgü ve diğer birikimlerini okulda sergileyecek kişi ve kurumlar çoğalır. Bunlardan kaynak kişi olarak yararlanmak yanında, çevrede bunlara ait olanaklardan okul ve öğrencilerin yararlandırılması da planlanmalıdır. Doğru yanıt C’dir.

Yakın çevrenin bir ögesi olan öğrenci arkadaş grupları, gruba alma, onama, benimseme güçleri nedeniyle öğrenci davranışı üzerinde çok etkilidirler. En iyi arkadaş grubu okuldakilerdir; çünkü okulun denetimi, olanakları ve bilgilendir­mesi içindedirler. Sokaktaki arkadaşlar için, öğretmen, veli ve yerel yönetimler ile iş birliği sağlanarak öğretmenin bilgisi, velinin yakınlığı ve denetim gücü kullanı­larak, öğrencinin olumlu söz ve davranışlara sahip çocuklara yakınlaşıp diğerle­rinden uzaklaşması sağlanabilir. Doğru yanıt E’dir.

Yakın çevrenin bir ögesi olmasına karşın, öğrenci davranışının filizlendiği ve oku­la kadarki dönemde en etkili ortam olan aile, burada ayrıca ele alınmıştır. Ailenin çocuk ve onların grubu olan sınıf üzerindeki etkileri, özellikle çocukluk çağında çok güçlüdür. Doğru yanıt C’dir.

Ailedeki çocuk sayısı, ailenin gelir ve eğitim durumu, aile bireylerininin ilişki biçimleri, ailenin yaşam biçimi çocuğu ve sınıfı etkiler.  Sınıfın en yakın çevresi, yaşam alanının merkezi ve üst sistemi olan okulla ilgili her şey sınıfı etkiler. Öğretmenler, okulun en dönümcül ögesidir. Alan bilgi ve becerisi yanında, genel kültürünü ve mesleki bilgisini sürekli geliştiren, kendini işe adamış ve yö­netimce desteklenen öğretmenler, okulun ideal kaynağıdırlar. Doğru yanıt  C’dir.

Eğitsel çevre, bireyi etkileyen, ondan etkilenen çevredir. Bu etkiyi sağlıyorsa, önündeki kitap ya da uzak bir galaksideki yıldız, onun eğitsel çevresinin bir ögesi olurlar. Yerini bilmediği, gitmediği, yararlanmadığı bir kitaplık, okulun içinde de yer alsa eğitsel çevrenin dışında kalır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Öğretmen önce çocuktan aile ile ilgili bilgileri toplayabilir. Daha sonrasında evlerinde ziyaret ederek onların yaşam biçimleri, aile özellikleri hakkında bilgi toplayabilir. Ev ziyaretlerinin yanı sıra İnternet aracılığı ve telefon ile iletişimini geliştirebilir ve sürdürebilir. Öğretmen, aile üyelerini okul etkinliklerine davet edebilir, onların yardımına başvurabilir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Çevrenin okula taşınması hem çevrenin olumlu yanlarından okulu yararlan­dırmak hem de okuldaki uygar yaşamı çevreye görgü ve yaşantı yoluyla sergi­lemek açılarından önemlidir. Bu da iki yönlü olarak uygulanabilir: Birinci yön, çevrenin birikiminden okulu yararlandırmaktır. Özellikle çevrenin gelişmişlik düzeyi yükseldikçe, çevrede, dersler ve ders dışı etkinlikler için katkı getirebilecek bilgi, uygulama, görgü ve diğer birikimlerini okulda sergileyecek kişi ve kurumlar çoğalır. Bunlardan kaynak kişi olarak yararlanmak yanında, çevrede bunlara ait olanaklardan okul ve öğrencilerin yararlandırılması da planlanmalıdır. Doğru cevap D seçeneğidir.

İdeal bir okulun öğrenci sayısı, birkaç yüzü geçmemeli, öğrenciler birbirini tanıya bilmelidir. Tanıyamadığı kişiler öğrenci için yabancı, onların yer aldığı okul da “kendi okulu” değil, başka yabancıların okuludur. Bu, öğrencinin okulu sevip benimsemesini, okula isteyerek gitmesini engeller. Ulaşım kolaylığı açısından da birkaç bin kişilik okullar yapmak veya öğrenci sayısı beş yüzü bulan bir okulu genişletmek yerine, yakın çevreye yeni okullar yapmak iyidir. Bu uygulama, yönetsel etkililiği de artırır. Öğrenci sayısı az okul, güçsüz okul olmaz. Akıllı okullar, güçlerini birleştirerek artırırlar. Kalabalık okullar, düzen ve yönetim sorunları da yaratırlar. Doğru cevap B seçeneğidir.

Okul, sınıfın en yakın çevresi, yaşam alanının merkezi, üst sistemi olduğundan, okulla ilgili her şey sınıfı etkiler. Okulun dış görünüşü, bahçesi, boyası, ek binaları, donanımı, öğrencilere sunduğu olanakları, lavabo, tuvalet, sıra, koridorları, lavabolarındaki sabunları, toplantı alanları, kitaplık ve laboratuvarları, kapalı salonları, bunların kullanıma hazır olup olmaması, kullanılıp kullanılmaması, ne sayıda öğrencinin bu olanaklardan ne miktarda yararlanabildiği, sınıfı çoğu kez doğrudan etkiler. Doğru cevap C seçeneğidir.

Ev ile okul arasında yürüyen çocuk, geçtiği, gördüğü yerlerdeki insan davranışlarından, sözlerinden etkilenir. Bu durumda öğretmen şu güzel sözün gereğini yapmak zorundadır: “Aileyi ve çevreyi eğitmeden çocuğu iyi eğitemezsiniz.” Sokaktaki, dükkandaki, kahvedeki olumsuz söz ve davranışlar, okulun, yerel ve merkezi yöneticilerin, dernek ve sosyal kuruluşların ortak çabalarıyla ve elbette okul ve öğretmenin önderliğiyle düzeltilmeye çalışılmalıdır. Böylece hem okuldaki eğitimin olumsuz etkilenmesi önlenebilir, hem de çevreden okula daha iyi eğitilmiş insanların gelmesi yoluyla okulun işi kolaylaşır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Okul, yaşanan bir alan, bir toplum olmalı, öğrencilere bilinç ve deneyim de kazandırmalıdır. Okulun yönetim yapısı, yöneticilerin eğitim yönetimi alanında yetişmiş olup olmaması, yönetsel anlayış ve işleyişi, sınıfı etkiler. Okul, sorunlu öğrenciler için yapacağı özel düzenlemelerle, bunların sorun üretmesini engellemelidir. Bu konuda velilerden yararlanılabilir. Okuldaki demokratik işleyiş, bir örneklik değil, esneklik ve farklılık getirmelidir, çünkü okulda farklı yetenek, istek ve beklentide insanlar vardır. Her sınıftan aynı yöntem ve uygulamayı istemek kadar, amaca götürücü olmak koşuluyla, yenilik ve farklılıklara yönetim olarak karşı çıkmak da yanlıştır, öğretmenlerin bu tür çabaları, yönetimce desteklenmelidir. Kalabalık okul, “özel bir çevre” olma niteliğini yitirir. Kalabalık okulların yarattığı sorunlar, yararlarından çok daha fazladır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Öğretmenler, okulun en dönümcül ögesidir. Alan bilgi ve becerisi yanında, genel kültürünü ve mesleki bilgisini sürekli geliştiren, kendini işe adamış ve yö­netimce desteklenen öğretmenler, okulun ideal kaynağıdırlar. Öğretmenden beklenen, okulla ilgili eğitsel ögelere egemen olmak, bunları kullanmak, gerektiğinde amaçlar yönünde değiştirmektir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Ailedeki çocuk sayısı, ailenin gelir ve eğitim durumu, aile bireylerinin ilişki biçimleri, ailenin yaşam biçimi çocuğu ve sınıfı etkiler. Doğru cevap E seçeneğidir.

Gruba alma, onama, benimseme güçleri nedeniyle, öğrenci davranışı üzerinde çok etkili olan arkadaş gruplarının en iyisi, okulun denetimi ve olanakları içinde olan okul arkadaş gruplarıdır. Doğru cevap C seçeneğidir.