SINIF YÖNETİMİ

Öğrencinin istenmeyen davranışlarına karşı geliştirilen yaklaşımlar şunlardır:

Öğrenci merkezli yaklaşımda davranışı yapan öğrenci olduğuna göre, değiştirmede en çok görev de onun olmalıdır. Bu ayrıca öğrenciye “yaparak yaşayarak öğrenme” fırsatını da verir. Öyleyse, davranış ile ilgili olarak öğrenci bilgilendirilmeli (istenmeyen-istenen), davranışı değiştirme sorunu onun olmalıdır. Bu yaklaşım, davranışını değiştirmeye istekli, niyetli, davranışlarını denetleyebilen, güvenilir öğrenciler için daha uygundur. Öğretmenin rolü, ona davranışın yanlışlığını hissettirmek, doğru davranışı bulma konusunda yardımcı olmaktır. Öğretmen, öğrencinin davranışını değerlendirmez, yargılamaz, yalnızca durumu ortaya koyar. Buyurucu, yönlendirici değil, yardımcı, kolaylaştırıcıdır. Bu yaklaşım, öğrencilerin başa çıkabilecekleri istenmeyen davranışlar için daha uygundur. Doğru cevap B’dir.

İstenmeyen davranışı yapan öğrencidir. Yapabilseydi isteneni kendisi yapardı, yapmadığına, yapamadığına göre, davranış değiştirme işi öğretmence yapılmalıdır anlayışını içerir. Davranış, gerektiğinde zorlamayı da içererek, öğretmen tarafından şekillendirilir. Bu durumda istenen davranışın sorumlusu yalnızca öğrenci değil, öğretmen ve çevredir. Kuralları, uyulup uyulmaması durumunda ne olacağı açıkça belirlenir, sonuçlar ya ödülle, ya bir yararın ortadan kaldırılmasıyla, ya da yaptırımla karşılanır. Öğrencinin davranışı anlama ve inanmasına pek yer vermeyen bu yaklaşım, davranışları denetlemede çok zorluk çeken, istenmeyen davranışlara çabuk kapılan, davranışında başkalarının da (aile, arkadaşlar) olumsuz etkisi çok olan öğrenciler için kullanılabilir. Elbette bu bir yaklaşımdır, öğrenci, davranış, durum değiştikçe, farklı yöntem ve teknikler kullanılarak uygulanmalıdır.  Doğru cevap A’dır.

Ortak merkezli (etkileşimci) yaklaşımda öğretmen; yetkeyi, gücü, sorumluluğu, çabayı öğrenciyle paylaşır. Bu paylaşımda tarafların payının ne olacağını yine sorunun, öğrencinin, durumun özellikleri belirler. Öğrenci, sorunu çözebilmek için öğretmen desteğine muhtaçtır. Kurallar birlikte konur, çözüm birlikte aranır, denetimde iş birliği, iş bölümü yapılır. Bu yaklaşımda öğretmen, öğrencinin yeterli olabileceği durumlarda işi ona yaptırmalı, kendisi zorunlu durumlarda devreye girmelidir. Doğru cevap E’dir.

Öğrencilerin istenmeyen davranışlarına karşı yapılabilecekler, yine öğrencinin, davranışın, durumun özelliklerine göre çok çeşitlenir. Bu eylemlerin en çok kullanılabilir olanları şunlardır.

İstenmeyen davranışlara karşı gösterilen eylem türlerinden biri olan uyarmada daha çok istenen davranışın henüz pekişmemiş olması, dalgınlık, alışkanlık, davranışı anlamamış olma gibi nedenlerle oluşan istenmeyen davranışlar için kullanılabilir olmakla birlikte, diğer bazı eylemlerin önceli olarak da kullanılabilir. Doğru cevap D’dir.

İstenmeyen davranışlardan bir kısmı, dersten kaynaklanabilir ya da ders nedeniyle istenmeyen davranışların sayısında artış olabilir. İstenmeyen davranışla ders arasında böyle bir ilişki varsa, yapılacak en iyi eylem, derste değişiklik yapmaktır. Doğru cevap B’dir.

Öğretmen, istenmeyen davranışlara karşı eylemlerin seçiminde:

    • Eylemin amaçlarını, sonuçlarını ve başkaları üzerindeki etkilerini göz önünde bulundurmalıdır. Doğru cevap C’dir.

Öğretmen, sınıf ortamının bozulmasını önlemek amacıyla istenmeyen davranışları değiştirmeye çalışırken, diğer öğrencilerin istenen davranışlarını engellememeli, sınıfın iyi işleyen eğitsel ortamını bozmamalıdır. Öğretmen, çabasını düzenden çok eğitsel etkinliklerin sürdürülmesi için harcamalıdır. Ama istenmeyen davranışları göz ardı ederse, bunlar da eğitsel etkinlikleri olumsuz etkilerler. Öğretmen, bu ikilemde dengeyi kurmalı, eğitsel etkinliklerin bozulmamasını temel kaygı olarak almakla birlikte, istenmeyen davranışlarla da uğraşmalıdır. Bunun ana yöntemi, istenmeyen davranışlarla uğraşı, istenen davranışlarını ve eğitsel etkinliklerini sürdürenlere fark ettirmeden yapabilmektir. Öğretmen, bir iki öğrencinin davranışı yanlış diye, bunu grubun tümüne yöneltip, toplu davranış değiştirme ya da uyarıyı kullanmamalıdır. Aynı istenmeyen davranışı yapan başka öğrenciler de olabilir, ama onların uyarılması, grubun derse yöneldiği zaman yapılmamalıdır. Doğru cevap D’dir.

Öğrenci, öğretmene, açık ya da gizli bir karşı tepki verir, istenene direnir. Öğretmenin bu durumdaki tepkisi, ne bir karşı direnç, ne de geri çekilme olmamalıdır. Öğrencinin düşünmesi için kısa bir ara verme, karşı tepki nedenlerini araştırma, ortadan kaldırmaya çalışma, öğrenci zararını başka bir yararla telafi edebilme, öğrenciye, kısa dönemde karşılaşabileceği sıkıntının, ileride yarar olarak ona yardımcı olacağını anlatıp gösterebilme, onu inandırabilme, öğrencinin sevdiği, sözünü daha iyi dinlediği. kişileri devreye sokabilme, öğrencinin ait olduğu grupların desteğini alabilme gibi yaklaşımlar, öğretmeni amacına ulaştırabilecektir. Doğru cevap A’dır.

Örnekte verilen İstenmeyen davranışı yapan öğrencidir. Yapabilseydi isteneni kendisi yapardı, yapmadığına, yapamadığına göre, davranış değiştirme işi öğretmence yapılmalıdır yani olaya öğretmen merkezli yaklaşım ile müdahale edilmelidir. Doğru cevap D'dir.

Anlamadan, yeterli bilgi toplamadan yapılacak eylemler, rastlantılar dışında, hedefe götürmez. Bu durumda Şeyma Öğretmen’in yapacağı ilk iş sorunu anlamaktır. Doğru cevap B'dir.

Öğretmen, davranıştan hoşnut olmadığını, bir daha yapılmasını istemediğini, bir el, göz, baş işaretiyle, başkalarına hissettirmeden öğrenciye anlatması görmezden gelmedir. Doğru cevap C'dir.

Sözel uyarı, zorunluluk yoksa ders dışında yapılmalıdır ki dersi olumsuz etkilemesin. Ama uyarı sınıftakilerin çoğunun henüz pekiştiremediği bir istenen davranışla ilgiliyse, sınıfta ve herkesin duyabileceği şekilde yapılır. Derste sözel uyarı yapılması zorunlu olduğunda, bunu mümkünse yalnızca uyarılacak olan veya en az sayıda kişi duyacak şekilde yapmak gerekir. Başkalarının duymayacağı bir fısıltı, bu durumda yapılacakların en iyisidir. Doğru cevap B'dir.

Anlatım biçimi suçlayıcı değil, durumu ortaya koyucu, betimsel dil olmalıdır. Doğru cevap B'dir.

İstenmeyen davranışlardan bir kısmı, dersten kaynaklanabilir ya da ders nedeniyle istenmeyen davranışların sayısında artış olabilir. İstenmeyen davranışla ders arasında böyle bir ilişki varsa, yapılacak en iyi eylem, derste değişiklik yapmaktır. Doğru cevap D'dir.

Bir öğrenciye sınıf başkanlığı vermek, o öğrenciye birtakım sorumluluklar vermektir. Bu doğrultuda yaramaz bir öğrenciyi başkan yaparak onun istenmeyen davranışlarını bırakması ya da en aza indirmesi beklenir. Doğru cevap C'dir.

Öğrencinin sahip olduğu bir yararı kaldırmak, örneğin, okul takımından çıkarmak, öğrenciyi beklenen bir yarardan mahrum bırakmak, örneğin geziye götürmemek, bir giysiyi almamak, okul etkinliklerinde görev vermemek gibi uygulamalar, istenmeyen davranışın zararına, öğrencinin değiştirmemedeki ısrarına göre türü ve süresi değişmek üzere yaptırım olarak kullanılabilir. Doğru cevap E'dir.

Alışkanlık halinde, her eylem için cezaya yönelmek ne kadar uygunsuzsa, hemen aileyle konuşmak da yanlış sonuçlar üretebilir. Öyle istenmeyen davranışlar vardır ki, ailenin buna duyarlığı ve tepkisi aşırıdır. Bu durumda sorunu aileye yansıtmak; büyütmek, yaymak anlamına gelir. İstenmeyen davranışa karşı uygun yöntem seçilmediğinde, davranışın yayılması ve pekişmesi sonucu doğabilir. Doğru cevap B'dir.

Ali Öğretmen, istenmeyen davranışları değiştirmeye çalışırken sınıf ortamının bozulmaması için çaba sarf etmektedir. Doğru cevap E'dir.