SINIF YÖNETİMİ

Sınıf yönetimi kavramındaki sınıf sözcüğü, bir grup öğrencinin birlikte bulunduğu her tür mekân, her tür öğrenme ortamı anlamlarına gelir. Bu anlamda sınıf, bir okuldaki dört duvar arası ile sınırlı değildir. Sınıf ayrıca, benzer özellikler taşıyanların oluşturduğu grup anlamına da gelir. Öğrenciler söz konusu olduğunda, bu benzer özelliklerin özeğinde (merkezinde) öğrencilerin hazır bulunuşluk düzeyi gelir. Bu durumda sınıf, benzer hazır bulunuşluk düzeyindeki insanların, eğitim amacıyla bir araya geldikleri her tür mekânın ve grubun adıdır.

Sınıf yönetiminin bir alanı, eğitsel hazırlıkların yönetilmesidir. Bunlar, fiziksel düzenlemeler ve plan-program hazırlıkları olarak iki grupta toplanabilir. Okulun eğitim için ayıracağı alanların fiziksel uygunluğunun sağlanması için yapılacak çalışmalar, fiziksel düzenlemelerdir. Sınıfın yerinin insan sağlığına uygunluğu, mekân genişliğinin öğrenci sayısına uygunluğu, oturma yerleri dışında, mekânın diğer eğitsel etkinlikler için yeterliği, eğitsel araçların hazırlanması, ısı-ışık gürültüsüzlük-renk-temizlik-estetik gereklerinin sağlanması, yerleşim ve işleyiş
düzeni, bu tür düzenlemelerdendir.

Sınıfın ilişki düzeninin yönetimi, sınıf yönetimi alanlarından bir başkasıdır.  Eğitim sürecindeki kuralların belirlenmesi, öğrenci-öğretmen, öğrenci-öğrenci ilişkilerinin amaçlara gidişi kolaylaştırıcı hâle getirilmesi, güç ilişkisi yerine adalet ve anlayış ilişkisinin kurulması, bu alanın amaçlarındandır.

Tepkisel model, sınıf yönetiminin en eski olduğu kadar, tepki gerektiğinde kullanılması en yararlı olan, vazgeçilemez modellerinden biridir. Adından da anlaşılabileceği gibi, bu model, bir durum, oluşum ya da davranışa karşı hedefler belirlenerek tepki gösterilmesini içerir. İstenen duruma dönüşü sağlamak için, genellikle ödül veya ceza türü yaptırımları içerir şekilde kullanılmaktadır. Cezanın karşı tepkisinin olumsuzluklarından kaçınabilmek için modelin, ceza yerine, hedeflenen yeni duruma götürücü, yeni düzenlemeleri içermesi önerilir. İstenmeyen bir duruma tepki olan bu modeldeki etkinlikler, duygusal olmamalı, tepki, istenen sonuca götürücü şekilde düzenlenmelidir.

Öğrencilerin fiziksel, deneyimsel, duygusal gelişim özelliklerinin gözetildiği, eğitsel etkinliklerin bunlara göre planlanıp gerçekleştirildiği model, gelişimsel modeldir. Öğrenci gelişiminin çeşitli aşamalarında gözlemlenebilecek olan kişisel özelliklerin gözetilerek eğitsel yaşamın düzenlenmesi, öğrenci direncinin yerine yardım ve isteğini koyacağından, çok sık kullanılması önerilen bir modeldir. Modelin kullanımı, öğretmenin öğrenci gelişim  süreçlerini ve özelliklerini bilmesine olduğu kadar, öğrencilerin her birini tanımasına da bağlıdır.

Önlemsel model, tepkiye ve ona neden olan istenmeyen duruma yol açmamak için, istenen durumdan sapmamanın önlemlerini almayı içerir. Eğitim sürecindeki düzenlemeler, önceden planlanarak, olasılıklar gözetilip önlemleri alınarak yapılmalıdır. Bu plan, program ve kurallar dizini özenle kullanıldığında, çoğu kez tepkisel modele, onun getireceği ek zaman ve kaynak yüklerine gerek kalmayacaktır.

Bütünsel sınıf yönetimi modeli, önlemsel ve gelişimsel modelin özelliklerine öncelik vermeyi ve gerektiğinde tepkisel modeli kullanmayı da içerir. Özellikle, karmaşık-kapsamlı durumlarda, diğer modellerden birinin yetersiz olacağı düşünüldüğünde ve bir modelin olumlu yanlarından yararlanıp, olumsuz yanlarını diğer modellerin olumlu yanlarıyla ortadan kaldırmak amacıyla kullanılması önerilir.

Öğrencilerin özellikleri, hazır bulunuşluk düzeyleri, istek ve beklentileri; okul yönetiminin ortam ve olanak sağlayıcı, kolaylaştırıcı, destekleyici olarak tutumu; çevrenin eğitsel amaçlara uygun davranışlar sergileyen yaşama biçimi sınıf yönetimini etkiler.

Sınıf yönetiminin alanlarından biri de sınıftaki davranış düzeninin yönetimidir. Sınıfın, istenen davranışların kolayca sergilenebileceği hâle getirilmesi, sınıf ikliminin olumlu hâle getirilmesi, sorunların, istenmeyen davranışların önlenmesi, değiştirilmesi etkinlikleri, bu yönetim alanı içinde yer alır. Bu alanın hedefi, eğitim sürecindeki davranışlarla, istendik davranışların bütünleşmesinin sağlanmasıdır.

Bilgisini davranışa dönüştürmeyen kişi için, bu konuda, öğrenmiş ama eğitilmemiş deriz. Yeşil ışığı beklemek eğitilmiş olmanın göstergesidir. Doğru cevap C'dir.

İş birliği: Bir işin birden çok kişi ve kurum katkısıyla yapılması.

Sınıf yönetimi kavramındaki sınıf sözcüğü, bir grup öğrencinin birlikte bulunduğu her tür mekân, her tür öğrenme ortamı anlamlarına gelir. Bu anlamda sınıf, bir okuldaki dört duvar arası ile sınırlı değildir. Doğru cevap C'dir.

Sınıf yönetimi de mekânın, öğrencilerin ve kaynakların yönetimidir. Uygun öğrenme çevresi hazırlama, bu çevredeki olanak ve ortamı, kuralları, öğrenme düzenini, süreçlerini oluşturma ve kullanma, sınıf yönetimi olarak adlandırılır.Doğru cevap'A dır.

Sınıf yönetimi, öğretmenin sınıfı yönetmesi değil, öğretmen kılavuzluğunda, sınıfın içindekilerce yönetimi olur. Doğru cevap D'dir.

Eğitsel amaçların çözümlenmesiyle ulaşılan hedefler esas alınarak, bu hedeflere götürücü bir planın yapılması, günlük plan (ders planı) olarak ayrıntılı bir biçimde programa dönüştürülmesi işlerinin yönetimi de sınıf yönetiminin alanlarındandır.Doğru cevap E'dir.

Doğru cevap E'dir.

Ödevini yapmayan bir öğrenciye ceza türü bir tepki vermek yerine, onun ödevini
yapmasını sağlamaya yönelik bir tepki seçilmelidir: Bulamadığı araç-gereci, kitabı,
mekânı sağlamak gibi. Doğru cevap A'dır.

Önlemsel model tam uygulandığında çoğu kez tepkisel modele, onun getireceği ek zaman ve kaynak yüklerine gerek kalmayacaktır. Doğru cevap B'dir.

Benzer hazır bulunuşluk düzeyindeki insanların, eğitim amacıyla bir araya geldikleri her tür mekana ve gruba sınıf denir. Doğru cevap B'dir.

Etkili sınıf yönetimi için yapılması gerekenler arasında öğrenme ve deneme süreçlerini olumsuz etkileyecek durumların en aza indirilmesi, uygulamalı etkinliklerin gerçekleştirilmesi ve öğretmenin sınıfı bir orkestra şefi gibi yönetmesi vardır. Ancak sınıf yönetiminin öğrencilerin kendilerine bırakılması bir karmaşa oluşturacağından etkili sınıf yönetimi uygulamalarından biri olamaz. Doğru cevap C'dir.