İstenmeyen Davranışların Değiştirilmesi

Eğitimin genel amacı, bireyleri yaşamda, istenen davranışlar üretebilecek şekilde
hazırlamaktır. Bu sonuç, pek çok değişkenin etkileşimine bağlı olduğundan, titiz
ve uzun süre denetim isteyen çabalar gerektirir.

• Öğrenci Merkezli (Karışmacı Olmayan) Yaklaşım
• Öğretmen Merkezli (Karışmacı) Yaklaşım
• Ortak Merkezli (Etkileşimci) Yaklaşım

Temel Anlayış: Öğrenci istenen davranışı kendisi yapmadığı, yapamadığına
göre, değiştirme işi öğretmence yapılmalıdır.

• Sorunu anlamak
• Görmezden gelmek
• Uyarmak
• Derste değişiklik yapmak
• Sorumluluk vermek
• Öğrenciyle konuşmak
• Okul yönetimi ve aile ile iş birliği yapmak
  
  

Sorun fazla bozucu değilse, hemen olup bitmişse, davranışı yapan, öğretmenin gördüğünün ve davranışın istenmez olduğunun farkındaysa, sorun gündeme getirildiğinde yeni sorunlar üretebilecek durumdaysa, bu eylem uygulanabilir.

İstenmeyen davranışlara karşı eylemlerin seçimi, davranışın türüne, şekline, yoğunluğuna, öğrencinin, ailenin ve ortamın özelliklerine, eylemin amaçlarına,
sonuçlarına, başkaları üzerindeki etkilerine göre değişir.

İstenmeyen davranışlara karşı eylemde bulunurken, eylemlerin özellikleri, gerekçeleri, neden ve sonuçları üzerinde düşünülmelidir.

Öğretmen, istenmeyen davranışlara karşı eylemlerin seçiminde:
• Davranışın türünü, şeklini ve yoğunluğunu,
• Öğrencinin, ailenin ve ortamın özelliklerini,
• Eylemin amaçlarını, sonuçlarını ve başkaları üzerindeki etkilerini göz önünde bulundurmalıdır.

Öğrenciye verilen sorumluluğun, görevin, bir ceza olarak algılanmamasına
dikkat edilmeli; sorumluluğun yerine getirilmesi, ödül veya övgü ile karşılık bulmalıdır.

Sorunu çözmenin ilk basamağı, onu doğru, yeterli, iyi anlamaktır.

İstenmeyen bir davranışa yapılacak uyarı, beklemeden yapılmalıdır. Uyarı zamanında yapılmadığında davranış sürer ve öğrenci, eylemin onaylandığını düşünebilir.

Dersin akışını bozmamak ve diğer öğrencilerin dikkatini dağıtmamak için uyarmanın yalnızca istenmeyen davranışta bulunan öğrencinin
görüp işitebileceği şekilde yapılması gerekir.

Betimsel Anlatım: Olanı, olduğu gibi, resmini yapar gibi, kendiliğinden bir şey
katmadan, yargılamadan anlatmaktır.

İstenmeyen davranışın değiştirilmesi amacıyla yapılan konuşmada, davranış kişiselleştirilmeden, yargılama yapılmadan, istenen veya istenmeyen davranışın yapılması veya yapılmaması durumunda hangi olumlu veya olumsuz sonuçların
ortaya çıkabileceği belirtilerek öğrencinin inanması sağlanmalıdır.

Davranış, öğrenci ve sorun ne o, ne de bu uçta değilse, her iki uca yakın ya da her iki uçla ilgili özellikler taşıyorsa, kullanılması uygundur.

Temel Anlayış: Davranışı yapan öğrenci olduğuna göre, değiştirmede en çok görev de onun olmalıdır.

Öğrencinin davranışı anlama ve inanmasına pek yer vermeyen
bu yaklaşım, davranışları denetlemede çok zorluk çeken, istenmeyen davranışlara çabuk kapılan, davranışında başkalarının da (aile, arkadaşlar) olumsuz etkisi çok olan öğrenciler için kullanılabilir.

Bu yaklaşım, davranışını değiştirmeye istekli, niyetli, davranışlarını denetleyebilen, güvenilir öğrenciler için daha uygundur.

Nedir, neden sorularının yanıtlanması sadece istenmeyen davranış için değil, her
durumda ilk seçenek olmalıdır. Anlamadan, yeterli bilgi toplamadan yapılacak
eylemler, rastlantılar dışında, hedefe götürmez. Bu soruların yanıtlanması ile,
davranış belirlenir, tanımlanır, yorumlanır.