SINIF YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 16

İstenmeyen davranışların sınıf içi etkenleri şunlardır:

• Öğrencilerin Özellikleri
• Sınıfın Yapısı
• Eğitim Programı
• Öğretim Süreci
• Öğrenci Başarısı
• Öğretmenin Özellikleri.

Doğru cevap E'dir.

Öğrencilerin hazır bulunuşluk düzeylerine, gelişim durumlarına, ilgi ve yeteneklerine uygunluk düzeyi düşük, pratik yararlılığı az, bilgi ağırlıklı, iyi bir kurgu ile düzeni ve sürekliliği sağlanamamış bir program, istenmeyen davranışlar üretir. İstenmeyen davranışları önlemek isteyen bir öğretmen;
• Öğrencilerin hazır bulunuşluk düzeylerine, gelişim durumlarına, ilgi ve yeteneklerine uygun,
• Yararlılığı yüksek,
• Uygulama ağırlıklı,
• İyi kurgulanmış ve sürekliliği sağlanmış bir program oluşturmalıdır.

Doğru cevap A'dır.

İstenmeyen davranışların önlenebilmesi için öğretim sürecinde;
• Farklı öğretim yöntemlerinin kullanılması,
• Araç-gereçlerle çeşitliliğinin sağlanması,
• Yaparak-yaşayarak öğrenmeye yer verilmesi,
• Öğrencilerin derse etkin katılımının sağlanması gerekir.

Doğru cevap D'dir.

Düzensizlik; araçların iyi kullanılmaması, eş güdümsüzlük, belirsizlik, kuralsızlık yoluyla, amaçlara gidişi engelleyen bir kavramdır. Doğru cevap C'dir.

İstenmeyen davranışların "sınıf içi" etkenleri şunlardır:

Öğrencilerin Özellikleri
• Sınıfın Yapısı
• Eğitim Programı
• Öğretim Süreci
• Öğrenci Başarısı
• Öğretmenin Özellikleri.

İstenmeyen davranışların "sınıf dışı" etkenleri ise ailenin tutumları, okulun düzen yapısı gibi çocuğun sınıfının dışındaki çevresinde yer alan kişi, kurum ve kuruluşlarla ilgilidir. 

Doğru cevap D'dir.

Milli Eğitim Bakanlığı merkez örgütü dışında kalan, il-ilçe eğitim yönetimlerinin en dönümcül ögesi, okul yönetimidir. Çünkü okul, eğitsel çabaların ürüne en yakın gerçekleştiği merkezdir. Okulun tipik bir özelliği, çevresinin eğitim merkezi oluşudur. Okul, yalnızca kendisine gelen öğrencilerin değil, çevrenin de eğitiminden sorumludur. Bu gerçek, okul yönetimi alanını, okul sınırlarının çok dışına taşır, okulu çevredeki diğer kurumlarla iş birliği ve eş güdümle çalışmak durumunda bırakır.

Öğrencilerin özellikleri, hazır bulunuşluk düzeyleri, istek ve beklentileri; okul yönetiminin ortam ve olanak sağlayıcı, kolaylaştırıcı, destekleyici olarak tutumu; çevrenin eğitsel amaçlara uygun davranışlar sergileyen yaşama biçimi sınıf yönetimini etkiler.

Sınıf yönetiminin alanlarından biri de sınıftaki davranış düzeninin yönetimidir. Sınıfın, istenen davranışların kolayca sergilenebileceği hâle getirilmesi, sınıf ikliminin olumlu hâle getirilmesi, sorunların, istenmeyen davranışların önlenmesi, değiştirilmesi etkinlikleri, bu yönetim alanı içinde yer alır. Bu alanın hedefi, eğitim sürecindeki davranışlarla, istendik davranışların bütünleşmesinin sağlanmasıdır.

Bilgisini davranışa dönüştürmeyen kişi için, bu konuda, öğrenmiş ama eğitilmemiş deriz. Yeşil ışığı beklemek eğitilmiş olmanın göstergesidir. Doğru cevap C'dir.

Sınıf yönetimi, öğretmenin sınıfı yönetmesi değil, öğretmen kılavuzluğunda, sınıfın içindekilerce yönetimi olur. Doğru cevap D'dir.

Öğrenciyi, istenen davranışı yapma sürecindeki başarısızlık ve acemiliği nedeniyle utandırmamak, kırmamak, ona hoş olmayan sözler söylememek gerekir. İstenen davranışı yaparken, yanlış, eksik, kötü sonuçlar alındığında, öğretmen, bunların  olabileceğini, bilgi ve dikkatle azalıp, sık sık yapınca da ortadan kalkacağını belirterek, öğrencilere destek olmalıdır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Öğrencileri, istenen davranışların sergilendiği ortamlarda bulundurmak (tiyatro, konser, ...) istenen davranışların yer aldığı filmleri izletmek, bu tür okul etkinliklerinde görevlendirmek gerekir. Ortam, davranışın en önemli etkenlerindendir, bu nedenle de bu kitapta sık sık ortam sözü kullanılmıştır: Fiziksel ortam, davranış ortamı, eğitim ortamı gibi. Yalnızken istenmeyen bir davranışa kolayca yönelebilen biri, başkaları varken aynı rahatlıkla davranamayacaktır. Yerler çöp içindeyken elindekini kolayca yere atabilen, tertemiz bir çevrede, bu davranışı aynı kolaylıkta yapamayacaktır. Bu nedenle eğitimciler, “Davranışı değiştirmek
istiyorsanız, ortamı değiştirin.” derler. Doğru cevap A seçeneğidir.

İstenmeyen davranışlar öğrencinin yaşam alanından ne kadar süre uzak olursa, unutulmaları da o kadar kolay olabilir. Burada söz konusu olan davranışı çağrıştırmak değil davranışı unutturmaktır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Kullanılan dil de isteneni çağrıştırıcı olmalıdır. Olumsuz sözcükler yerine, aynı veya yakın anlamlı olumlu sözcükleri kullanmak, o sözcüklerin anlamlarıyla ilgili davranışları çağrıştırabilir: Kirli sözü kirliyi, temiz değil sözü, ilk sözcük nedeniyle daha çok “temiz”i anımsatır. Aptal, sersem, berbat, kötü, yaramaz, gibi olumsuz sözcükler kullanılmamalı, bunların içerdiği istenmeyen anlamlar yoluyla, istenmeyen durum ve davranışlar çağrıştırılmamalıdır. Doğru cevap D seçeneğidir.

İstenen davranışın yasallığını (toplumca beğenildiğini, seçildiğini) belirtmek de inanma sağlayabilir:
“Kural böyle, böyle davranmazsak şu zararları görürüz, böyle yapmamız gerek, yönetmeliklerde böyle yapılması gerektiği yazıyor...” örneğinden anlaşıldığı üzere doğru cevap B seçeneğidir.

İstenen davranışa inandırmanın yolları şunlardır:
• İstenen davranışın yararını, istenen, zevk verecek olan sonuçlarını gösterme
• İstenen davranışa ilişkin olumlu örnekler gösterme
• İstenen davranışın yasallığını (toplumca beğenildiğini, seçildiğini) belirtme
• İstenen davranış yapılmadığında suçlanacağını belirtmesi
• İstenilen şekilde davranılmadığında olumsuz sonuçlar alınacağını belirtme.

Doğru cevap B seçeneğidir.

İstenen davranış yerleştirip sağlamlaştırmanın yolları şunlardır:
• Övgü ve ödülle destekleme
• Övgü ve ödülü kaldırma
• İstenmeyen bir uygulamaya son verme
• Acı ve sıkıntı veren bir durumla karşılaştırma.

Doğru cevap E seçeneğidir.

İstenen davranış yerleştirip sağlamlaştırmanın yolları şunlardır:
• Övgü ve ödülle destekleme
• Övgü ve ödülü kaldırma
• İstenmeyen bir uygulamaya son verme
• Acı ve sıkıntı veren bir durumla karşılaştırma.

Olumsuz davranış görmezden gelinip, bu davranış sona ererek yerini olumluya bıraktığında, hemen olumlu  pekiştireç vermek de o davranışı sağlamlaştırabilir. Olumsuz pekiştirme, istenen davranış gerçekleştiğinde, istenmeyen, rahatsızlık veren bir sonucun/uygulamanın kaldırılmasıdır. 

Doğru cevap C seçeneğidir.

Öğrencinin istenmeyen davranışlarına karşı geliştirilen yaklaşımlar şunlardır:

Öğrenci merkezli yaklaşımda davranışı yapan öğrenci olduğuna göre, değiştirmede en çok görev de onun olmalıdır. Bu ayrıca öğrenciye “yaparak yaşayarak öğrenme” fırsatını da verir. Öyleyse, davranış ile ilgili olarak öğrenci bilgilendirilmeli (istenmeyen-istenen), davranışı değiştirme sorunu onun olmalıdır. Bu yaklaşım, davranışını değiştirmeye istekli, niyetli, davranışlarını denetleyebilen, güvenilir öğrenciler için daha uygundur. Öğretmenin rolü, ona davranışın yanlışlığını hissettirmek, doğru davranışı bulma konusunda yardımcı olmaktır. Öğretmen, öğrencinin davranışını değerlendirmez, yargılamaz, yalnızca durumu ortaya koyar. Buyurucu, yönlendirici değil, yardımcı, kolaylaştırıcıdır. Bu yaklaşım, öğrencilerin başa çıkabilecekleri istenmeyen davranışlar için daha uygundur. Doğru cevap B’dir.