SINIF YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 5

Gruplandırmada beş temel boyuttan söz edilmektedir. Bunlar:

Doğru yanıt D' dir.

Liderlik ve yönetim arasındaki farklara yönelik pek çok görüş söz konusudur. Bazı kişiler, yönetimin insanların durağan şartlar altında, liderliğin ise insanların değişen durumlar karşısında yaptığı şeyler olduğunu ileri sürer. Bir başka görüşe göre, yönetme karışıklıkla, liderlik değişimle başa çıkmadır. Dolayısıyla, daha fazla değişim daha fazla liderlik gerektirir. Bazılarıysa iki unsur arasında ayrım yapar: “Nesneleri yönetir, insanlara liderlik edersin.” Başka bir görüş de yönetmenin ve liderliğin ayrılamaz parçalar olduğunu savunarak “etkili yönetici ve liderlerin hemen hemen aynı şeyleri yaptıklarını” ileri sürer. Liderlik ve yönetim kavramları birbiriyle ilişkili, birbirini kapsayan kavramlardır. Liderlik bir şemsiye iken yönetim onun bir parçasıdır. Etkili liderliğin, etkili yönetim becerilerine sahip olduğu dayanağından yola çıkılarak, etkili liderlikle yönetimin ayrılmaz bir bütünün iki yarısı olduğu noktasına ulaşılabilir. Lider öğretmenler de bunu gerçekleştirebilen öğretmenler arasından çıkabilir. Doğru yanıt B'dir.

Öğretmen liderliğini göstermelidir. Lider gibi davranmak için temel birtakım davranışların sergilenmesi; bir başka ifadeyle, bu davranışların kişilik özellikleri hâline getirilmesi gerekir. Her sınıf farklı özelliklere ve düzeye sahip olduğundan, liderlik davranışlarının tam bir listesini vermek olası değildir. Sınıfta bir lider olabilmek için sergilenmesi gereken ön koşul davranışlardan bazıları şöyle sıralanabilir: Öğrencilere güven vermek, onları güdüleyebilmek, vizyon sahibi olmak, sürece meydan okumak, uzman olmak, model olmak ve etkili iletişimde bulunmak. Ne çok otoriter davranışlar ne de her şeyi öğrencilerine bırakmış tarz, öğretmene sınıfın liderliğini sağlayabilir. Doğru yanıt E’dir.

Etkili liderler güdüleme ilkelerini bilir ve uygularlar. Lider öğretmenler, öğrencilerin güdüleyici bulduğu çevreleri ve ortamları yaratabilen öğretmenler olup, öğrencileri öğrenme-öğretme sürecine kolaylıkla katabilirler. En etkili öğretmenlerin bile yapamayacağı şey, öğrencileri öğrenmeye zorlamaktır. Çünkü öğrenme eylemi, bizzat öğrencinin kendisi tarafından gerçekleştirilebilecek bir eylemdir. Öğrenci istemedikçe veya buna güdülenmedikçe, öğrenmesi olası değildir. Doğru yanıt A'dır.

Lider öğretmenler, sınıflarını geliştirmek için yenilikçi yollar ararlar. Böyle yaparak “risk alırlar ve deneyim sahibi olurlar”. Başarısızlık, yanlış yapma vb. korkular, hiçbir zaman değişik ve farklı şeyler denemeye engel olmamalıdır. Gerekli önlemleri aldıktan sonra öğretmenin gerektiğinde, eğitimsel hedeflere uygun, öğrenci başarısını artıracak riskli kararları alabilmesi beklenir. Öğretmen ve öğrenciler kendilerini güncellemek, gözden geçirip düzeltmek, yenilemek için “yenilikçi olmaya, daha geniş bakış açılarına sahip olmaya” gereksinim duyarlar. Eğitim kelimesi genel anlamıyla “bilgisizliğe önderlik etmek” anlamındadır. Bu yüzden kendi bilgi ve beceri tabanına sürekli eklemeler yapmak, lider öğretmenlerin zorunlulukları arasındadır. Doğru yanıt B'dir.

Öğretmen görevi gereği sınıfın yöneticisi olduğundan, öğrenciler üzerinde yasal gücü vardır. Ancak öğretmenin yönetici olması, lider de olmasını sağlayamaz. Öğretmen iyi bir yönetici olduğu hâlde bir lider olamayabilir. Liderin grup üzerinde kendisine yasal olarak verilen gücün üstünde bir etkisi vardır.  Öğretmenin sınıfta yönetici olmasının yanı sıra lider de olabilmesi için öğrenciler tarafından lider olarak algılanması ve benimsenmesi gerekir.Çünkü bu rol, öğretmenin başlıca rolüdür. Lider olarak öğretmen her bir ders saatini kargaşadan uzak, düzgün ve etkili olarak veya derste nasıl ilerlenileceğine yönelik daha üst pozisyondaki kişilerin kararlarına gereksinim duymadan sürdürmekle yükümlüdür. Bu rolünde öğretmen, bir grup olarak tüm sınıfı, bu grubu oluşturan daha küçük çeşitli alt grupları ve bireyleri belirli amaçlara dönük, etkili olarak çalıştırabilmelidir. Bu amacı gerçekleştirmek için sınıftaki öğrencilerin hareketleri başta olmak üzere, araç-gereçlerin, zamanın vb. kullanımının yönetimi gereklidir. Ders saati içinde öğrenciler kargaşa içinde birlikte konuşmaya veya araç-gereçleri kullanmaya başlarsa, dersi işlemek olası olmayacaktır. Öğretmenlerin kararlı liderliği olmadan, planlar bile etkisiz kalır ve eğitsel amaçlara ulaşmak olası değildir. Doğru yanıt D'dir.

Gruplama ve öğrenme ile ilgili araştırmalar ile kuramsal ve deneysel çalışmalar, aşağıdaki tabloda görüldüğü gibi grubun büyüklüğü ve öğrenme arasındaki ilişkiyi göstermektedir. Doğru yanıt C'dir.

Yaşamımızın büyük bir çoğunluğu diğer insanlarla birlikte geçer. Bazı durumlarda bu insanlar bir grubu meydana getirirken, bazı durumlarda sadece kalabalık olarak nitelendirilirler. Herhangi bir insan topluluğunun grup olarak nitelendirilmesi için bazı özelliklere sahip olması gerekir. Bu özellikler farklılık göstermekle birlikte, grubun en önemli özelliğinin etkileşim olduğu çoğunlukla kabul görmektedir. Grup, özünde, belirli bazı ortak amaçlarla bir araya gelmiş insanların bütününü ifade eder. En az iki kişiden meydana gelir, üst sınırı yoktur. Grup kavramı açılacak olduğunda; ortak bir sorun, konu veya belli bir amaç etrafında bir araya gelmiş, birbirlerinin varlığından haberdar olup, birbirleriyle etkileşimde bulunan ve kendilerini bir grup olarak algılayan insan toplulukları olarak tanımlanabilir.

Gruplarda etkileşimle birlikte, aşamalı olarak, aşağıdaki özelliklerden bazıları veya zaman içinde tamamı gelişebilir: 1. Etkileşimde bulunan bireyler kendilerini o grubun üyesi olarak tanımlarlar. 2. Üyeler, grup dışındaki diğer insanlar tarafından da o gruba ait olarak tanımlanırlar. 3. Ortak çıkarlarıyla ilgili konular üzerinde normlar oluşturur ve bunlara uyarlar. 4. Birbirine bağımlı bir rol sistemi içerisinde yer alırlar. 5. Ortak amaç ya da idealleri paylaştıkları için birbirlerine benzerler. 6. Grup yaşantısını ödüllendirici bulurlar. 7. Karşılıklı bağımlılık gerektiren yeni hedeşer geliştirirler. 8. Birlik algısı geliştirirler. 9. Çevreye karşı da bu birlik duygusu içinde hareket ederler.

Sınıf içindeki grup üyelerinin paylaştıkları değerler, grup üyelerinin kişisel deneyimleri sonucu birbirleriyle özdeşleşmelerinden doğar. Okul müdürü, öğretmenler, grup üyeleri bir sınıftaki değerlerin kaynağıdırlar. Değerler kişisel olarak içselleştirilmiş ve paylaşılmış varsayımlar olup, grup üyelerinin diğerlerinin eylemlerini yargılaması yoluyla ortaya çıkar. Değerler, grup amaçlarının, üye eylemlerinin değerlendirilmesine kılavuzluk eder ve bir yargının iyi veya kötü olduğunu belirler.

Değerler, grup amaçlarının, üye eylemlerinin değerlendirilmesine kılavuzluk eder ve bir yargının iyi veya kötü olduğunu belirler. Temel ve yardımcı değerler olmak üzere iki çeşit değer söz konusudur. Yardımcı değerler, grubun üyelerinde gözlemeyi istediği, arzu edilen davranış kalıplarıdır. Öğretmenler öğrencilerin, çok çalışma, yaratıcı olma, yüksek standartlara sahip olma, dürüst olma vb. yardımcı değerlere sahip olmaları için onları destekleyerek, cesaretlendirmelidir.

Vizyon, sınıfın veya grubun gelecekte ulaşmayı istediği yerin bir tasviridir.

Büyük gruplamalar, sorumluluğu grup üyelerine yaydıklarından tartışmaya katılımı engeller.

Liderlik davranışlarının tam bir listesini vermek mümkün değildir. Sınıfta bir lider olabilmek için sergilenmesi gereken ön koşul özellikleri şöyle sıralanabilir: Öğrencilere güven vermek, onları motive edebilmek, vizyon sahibi olmak, sürece meydan okumak, uzman olmak, model olmak ve etkili iletişimde bulunmak temel özellikler olarak sıralanabilir

Öğretmenler, öğrencilerin ve toplumun rol modelleridir. Liderler, insanlara nasıl davranmaları gerektiğine ve izlemeleri gereken amaçlara yönelik ilkeler ortaya koyarlar. Onlar mükemmelliğe erişmek için standartları belirleyerek, diğerlerinin izlemesi için örnek davranışları gerçekleştirirler.

Liderlik ve yönetim arasındaki farklara yönelik pek çok görüş söz konusudur. Bazı kişiler, yönetimin insanların durağan şartlar altında, liderliğin ise insanların de- ğişen durumlar karşısında yaptığı şeyler olduğunu ileri sürer. Bir başka görüşe göre, yönetme karışıklıkla, liderlik değişimle başa çıkmadır. Dolayısıyla, daha fazla değişim daha fazla liderlik gerektirir. Bazılarıysa iki unsur arasında ayrım yapar: “Nesneleri yönetir, insanlara liderlik edersin.” Başka bir görüş de yönetmenin ve liderliğin ayrılamaz parçalar olduğunu savunarak “etkili yönetici ve liderlerin hemen hemen aynı şeyleri yaptıklarını” ileri sürer. Öğretmenlik kimi zaman var olan durumu korumak, sürdürmek iken, kimi zaman -hatta çoğu zaman- değişimle başa çıkmaktır. Çünkü öğrencilerin daha önce öğrendikleri bilgileri, becerileri öğretmenin hatırlatarak, tekrar ederek çağırması gerekir. Fakat sınıftaki tüm eğitsel eylemler bundan oluşmaz. Birtakım yeni ders veya ünite amaçları, öğrencilerin değişimini zorunlu kılar. Yeni amaçlar yeni davranışları; yeni davranışlar değişimi beraberinde getirir. Öğrenciler sahip oldukları bilgilerden hareketle onların üzerlerine yenilerini koymakla; öğretmenler de bu süreçte onlara liderlik etmekle yükümlüdürler. Görüldüğü gibi liderlik ve yönetim kavramları birbiriyle ilişkili, birbirini kapsayan kavramlardır. Liderlik bir şemsiye iken yönetim onun bir parçasıdır. Etkili liderliğin, etkili yönetim becerilerine sahip olduğu dayanağından yola çıkılarak, etkili liderlikle yönetimin ayrılmaz bir bütünün iki yarısı olduğu noktasına ulaşılabilir. Lider öğretmenler de bunu gerçekleştirebilen öğretmenler arasından çıkabilir.

Öğrencilere güven vermek, onları güdüleyebilmek, vizyon sahibi olmak, sürece meydan okumak, uzman olmak, model olmak ve etkili iletişimde bulunmak gibi özellikler; bir lider olarak öğretmenin sınıfta göstermesi gereken davranışlardandır. Otoriter olmak ise, lider öğretmen davranışlarından biri olamaz. Doğru cevap A'dır.