SINIF YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 29

Sınıfın en yakın çevresi, yaşam alanının merkezi ve üst sistemi olan okulla ilgili her şey sınıfı etkiler. Doğru cevap C’dir.

Toplumsal bir varlık olan insan, aynı zamanda örgütsel bir varlıktır. Bunun temel nedenlerinden birisi, yeterliliklerinin yanında sınırlılıkları da olmasıdır. Sınırlılıkların üstesinden gelebilmek için başkalarıyla iş birliği yapması gerekir. Bu öncelikle grupla yapılır. Belli bir amaç etrafında grupların bir araya gelmesi ile “örgüt” adı verilen yapılar ortaya çıkar.

Diğer insanlarla birlikte bulunduğumuz bazı durumlarda bu insanlar bir grubu meydana getirir, bazı durumlarda sadece kalabalık olarak nitelendirilirler. Grup olarak nitelendirilmesi için bazı özelliklere sahip olması gerekir. Grubun en önemli özelliğinin etkileşim olduğu çoğunlukla kabul görür. Grup, belirli bazı ortak amaçlarla bir araya gelmiş insanların bütününü ifade eder. En az iki kişiden meydana gelir,  ve sayı olarak üst sınırı yoktur. Ortak bir sorun, konu veya belli bir amaç etrafında bir araya gelmiş, birbirlerinin varlığından haberdar olup, birbirleriyle etkileşimde bulunan ve kendilerini bir grup olarak algılayan insan toplulukları olarak tanımlanabilir. C seçeneğinde verilen ifadeye göre etkili bir eğitim-öğretim için, öğretmenin gruplara ve gruplardan oluşan sınıfa yöneticilik ve liderlik yapması gerekir. Bu ifade öğretmenin rolü ile ilgilidir ve grup kavramını açıklamaz.

Gruplarda etkileşim dışında aşamalı olarak çeşitli özellikler gelişebilir. Etkileşimde bulunan bireyler kendilerini o grubun üyesi olarak tanımlarlar ve bu üyeler, grup dışındaki diğer insanlar tarafından da o gruba ait olarak tanımlanırlar. Gruplar ortak çıkarlarıyla ilgili konular üzerinde normlar oluşturur ve bunlara uyarlar. Bunun dışında birbirine bağımlı bir rol sistemi içerisinde yer alırlar ve ortak amaç ya da idealleri paylaştıkları için birbirlerine benzerler. Grup yaşantısını ödüllendirici bulan grup üyeleri karşılıklı bağımlılık gerektiren yeni hedefler geliştirirler. Geliştirdikleri birlik duygusunu çevreye karşı da sergilerler.

Sınıf içindeki grup üyelerinin paylaştıkları değerler, grup üyelerinin kişisel deneyimleri sonucu birbirleriyle özdeşleşmelerinden doğar.Temel ve yardımcı değerler olmak üzere iki çeşit değerden bahsetmek gerekir. Temel değerler, grubun başarmayı istediği, arzu edilen bir amaçtır ( Yenilikçi olma, birinci olma, mükemmellik, başarılı olma, kararlılık, moral ve kalite).Temel değerlerin toplamı, grubun bir anlamda “vizyon”unu oluşturmaktadır. Yardımcı değerler ise, grubun üyelerinde gözlemeyi istediği, arzu edilen davranış kalıplarıdır. Öğretmenler öğrencilerin, çok çalışma, yaratıcı olma, yüksek standartlara sahip olma, dürüst olma vb. yardımcı değerlere sahip olmaları için onları desteklemelidirler.

Normlar, değerler sistemine bağlı olarak her grupta bireylere yol gösteren, doğru ve yanlışı, olumlu ve olumsuzu belirleyen kurallar, standartlar ve fikirler bütünüdür. Değerler ise temel ve yardımcı değerler olarak belirlenir. Temel değerler, grubun başarmayı istediği amaç iken, yardımcı değerler arzu edilen davranış kalıplarıdır.Norm ve değer arasındaki farklılık, değerlerin soyut ve genel kavramlardan meydana gelmesi, normların ise belirgin ve yol gösterici olmasıdır.

Yeni bilgilerin sınıftaki tüm öğrencilere eş zamanlı iletilmesinde etkili olan grup türü bütün sınıf gruplaması ya da geleneksel biçimsel yaklaşımdır. Bütün sınıf gruplandırmasının da birtakım sıkıntıları vardır. Örneğin bütün sınıf gruplamasında, sınıflarda düzen ve kontrol sağlamak, diğer gruplandırma çeşitlerine göre daha zordur.

Öğrencilerin güvenini kazanabilmek lider öğretmen olabilmenin ön koşullarından biridir. Öğretmen görevi gereği sınıfın yöneticisi olduğu için öğrenciler üzerinde yasal gücü vardır. Ancak öğretmenin yönetici olması, lider de olmasını sağlayamaz. Öğretmen iyi bir yönetici olmasına rağmen bir lider olamayabilir. Liderlik rolü, sadece haklar değil sorumluluklar da içerir.

Liderlik ve yönetim arasındaki farklara yönelik pek çok görüş vardır. Bazı kişiler, yönetimin insanların durağan şartlar altında, liderliğin ise insanların değişen durumlar karşısında yaptığı şeyler olduğunu savunurken, bir başka görüş de yönetmenin karışıklıkla, liderliğin değişimle başa çıkma olduğudur. Dolayısıyla, daha fazla değişim daha fazla liderlik gerektirir.  “Nesneleri yönetir, insanlara liderlik edersin.” de farklı bir görüştür. Bazı kişiler de ikisini bir arada görerek yönetmenin ve liderliğin ayrılamaz parçalar olduğunu savunarak “etkili yönetici ve liderlerin hemen hemen aynı şeyleri yaptıklarını” ileri sürer  ve liderliğin bir şemsiye iken yönetimin onun bir parçası olduğunu düşünür.

Öğrencileri öğrenmeye zorlamayı en etkili öğretmenler bile başaramaz çünkü öğrenci istemedikçe veya buna güdülenmedikçe öğrenemez. Öğrenci katkılarının öğretmen tarafından farkına varılması, öğrencileri, iyi şeyler yapmaya devam etmeleri konusunda güdüleyen en önemli ögelerden biridir. Lider öğretmenler, öğrenci çabalarının farkına varılması, tanınması ve değer verilmesinin, temel gereksinimler kadar önemli olduğunu bilirler. Öğretmenlerin sözel övgüleri öğrencileri güdülemenin en kolay yoludur. Akranlarının, aile veya diğer öğretmenlerin yanında öğrenciyi takdir etmek, öğrencide “daha iyisini yapma” duygusunu kuvvetlendirir.

İnsanlardan oluşan bir grup olan sınıfın ilişkisi, insan ilişkilerine uygun olmak durumundadır. İnsan ilişkilerinin özünde, başkalarının varlığını, yaşam hakkı­nı, birlikte yaşanacağını kabul etme, dinleme, anlamaya çalışma, izleme, adaleti gözetme, engel değil yardımcı olmaya çalışma, zarar vermekten kaçınma vardır. Herkesin birbirine zarar vermekten kaçınması, herkesin bize zarar vermekten ka­çınması demektir. Böyle bir ortamda yaşam kolaylaşır.  Doğru yanıt D’dir.

Sınıf, uzun süre bir arada bulunulan bir ortamdır. Farklı özellik ve kişilikteki öğ­rencilerin sürekli birlikte olmaları, hoşgörüyü, özür dilemeyi, barış içinde birlik­te yaşamayı gerektirir. Dış dünyada, istemediğimiz kişiden uzak olabiliriz ama sınıfta bu olası değildir. Sınıfta edilgen öğrenciler bile, etkinliklere katılmayarak diğer öğrencileri olumsuz etkiler. Sınıfın başarısı, öğrencilerin istek ve iş birliğine bağlıdır, bunu sağlama görevi de öğretmenindir. Öğretmen yetkeci ve savunmacı olmamalı, hatalarını kabul etmeli, kazanan, yitiren tartışmasına girmemelidir. Bir tartışmada, her iki tarafın da kazandığı durumların olması, ortamı olumlulaştı­rır ama öğretmenin çabası, kazanma değil, durumun olduğu gibi anlaşılması ve durumdan gelecek için olumlu sonuçlar çıkarılması yönünde olmalıdır. Sınıfın demokratik ortamı, gücün de paylaşılmasını gerektirir.   Doğru yanıt D’dir.

Sınıf, içinde bulunanların bilgi ve yaşantılarını paylaştıkları bir ortamdır, bu pay­laşma iletişimle olur. İletişim çok yönlüdür, tek yönlü olan iletimdir. İletim ile­tişime dönüşmezse, anlaşılıp anlaşılmadığı, onunla ilgili olarak ne düşünüldüğü belli olmaz, yeni bir iletim için dönüt alınamaz. Kişi, söylediklerinin, yaptıkla­rının karşı tarafça nasıl anlaşıldığını bilmeli, ondan dönüt almalıdır. Bu dönüt onaylandığında iletişim gerçekleşmiş olur. Öğretmen ve öğrencilerin birbirlerin­den alacakları dönüt, onların uygun söz ve eylemleri seçebilmelerine, amaçlarına ulaşabilmelerine, çabalarını istenir ve yararlı yapabilmelerine fırsat verir. Öğretmen ve öğrenciler, iyi bir iletişim için, dillerini iyi kullanmalıdır. Eğitimimizde her öğretmenin ana görevlerinden biri Türkçe öğretmenliğidir. Her öğretmen, kendinin ve öğrencilerinin dil gelişiminden sorumludur. Her ders, bu sorumluluğu yerine getirmenin aracı olarak kullanılmalıdır. Öğretmenler hem kendi derslerinde dilin özenle kullanılmasına önderlik etmeli hem de dili geliş­tirmenin ana aracı olan okuma işine öğrencileri isteklendirmeli, sözlü-yazılı anla­tımlarını dil açısından da inceleyerek düzeltilmesini sağlamalıdırlar.  Doğru yanıt C’dir.

Öğretmen, sözlü iletişimde iyi bir konuşmacı olmalı, sözcük ve harfleri yutma­malı, söylediği tümcenin her harfini ses olarak çıkarmalıdır. Bu sesin yüksekliği, sınıftaki herkesin duyabileceği kadar olmalı, duyulamaz veya rahatsız edici dere­cede yüksek olmamalıdır. Ses takılması, yutkunma, öksürme gibi ses iletimini en­gelleyen durumlarda, öğretmen söylediğini yinelemelidir. Konuşan, dinleyenlere arkasını dönmemelidir. Klasik türdeki sınıf düzenlerinde, ön sıralardaki öğrenci­lerin söylediklerini arkadakilerin anlaması çok güçtür. Öğrenci, öğretmenden ya da arkadaşlarından çekindiği için, işitip anlayamadığını soramıyorsa, konuşma amacına ulaşamayacak, öğretmen “Söyledim, anlaşıldı.” yanılgısından kurtulama­yacaktır.  Doğru yanıt D’dir.

İletişimde, “sen” dili yerine “ben” dili kullanılması önerilmektedir. “Bana ba­ğırdın.” yerine, “Bana bağırdığında kendimi aşağılanmış görüyor, üzülüyorum.” demek, daha açıklayıcıdır. Ben dilinde, olay, olayın bizim üzerimizdeki etkisi ve bizde uyandırdığı duygu, sırasıyla söylenir: “Öğrencilerim derse yeterince hazır gelmediğinde (olay), sözlerimin onlarca değerli bulunmadığını düşünüyorum (olayın üzerimizdeki etkisi), canım sıkılıyor (olayın bizde uyandırdığı duygu).”  Doğru yanıt A’dır.

İletişim yönetimi, öğrencilerle alay edilmesini, onların utanıp sıkılmalarını, zarara uğramalarını, anlayamama ve anlaşılmamalarını, yanlış anlama ve algıla­malarını, iletişim etkinliklerine katılmamalarını önleyici düzenlemeler gerektirir. İletişimde neyin söylendiği kadar, nasıl söylendiği de önemlidir. Söylenenler, kar­şılıklı saygı, iyi niyet belirtmeli, üzücü, kırıcı, hakaret edici, aşağılayıcı olmamalı­dır. Öğrencilere verilen önem, değer, sözlere ve eylemlere de yansımalıdır.

Öğrenciler, utanıp sıkılmadan, korkup çekinmeden, engellenmeden, rahatça iletişim kurabilmelidir. Bu onların eksik ve yanlışlarını görüp düzeltmelerini de sağlar. Öğretmen, bazen sınıfta en büyük iletişim engeli olabilmektedir. Öğretmen, empati yoluyla öğrencileri anlamalı, onların rahatça iletişimde bulunacakları bir sınıf ortamı oluşturmalıdır. Öğrenciyi cesaretlendirmeli, söylediklerinin yanlış yanlarını değil, doğru yanlarını belirtmeli, daha iyi bir iletişim için öğrenciye yar­dım etmelidir. Doğru yanıt B’dir.

Sınıfın ilişki düzeninin oluşturulmasına ilk günden başlanmalıdır.

Düzenlilik, kuralların belirleyiciliğini, bir örnekliği, belirginliği anlatır.

İş birlikçi öğrenme düzeni:Öğrencilerin ortak hedeflere
ulaşmak için birlikte çalıştığı,etkinliklere tümünün katıldığı,
yardımlaşılarak öğrenildiği düzendir.