SEYAHAT ACENTACILIĞI VE TUR OPERATÖRLÜĞÜ

İlk mekanik/elektronik havayolu CRS’si 1946’da American Airlines (AA) tarafından geliştirilmiştir (Inkpen, 1998: 132).

Bilişim teknolojileri (BT), bilginin edinilmesi, analizi, depolanması, yeniden değerlen- dirilmesi ve uygulanması için kullanılan en yeni bilgisayar ve iletişim teknolojileridir (Buhâlis, 1998). Başka bir deyişle BT, birbirleriyle bütünleşmiş olan yazılım ve donanım sistemlerinin bütünüdür (Cooper vd., 1998). Bu sistemler:

• Bilgisayarlar,
• Videotext ve teletext,
• Telefon, faks ve teleks,
• Yönetim bilgi sistemleri,
• Tele-konferans,
• Modem ve bilgisayar ağları,
• İnternet ve intranet ile
• Kablosuz iletişim sistemleridir.

Konaklama işletmeleri adına ilk rezervasyon sistemi ise 1958’de Sheraton Otelcilik’in kullanmaya başladığı Rezervatron 1’dir

Havayolu şirketleri ve konaklama işletmelerine göre daha geç kurumsallaşan tur operatörlerinde kullanılan ilk merkezi rezervasyon sistemi 1979 yılında TUI’nin kullanıma sunduğu Start’tır

Havayolu şirketlerinin, satış, pazarlama ve biletleme amaçlarıyla uçak koltuğu envanterini tutan sistemler teknolojisine havayolu CRS’si denir

Küçük çaptaki işletmelerin CRS teknolojisinden uzak kalmalarında etkili bir orga-nizasyon yapısına sahip olmamaları, kalifiye eleman eksikliği ve yönetim zaa arı etkili olurken bu işletmelerin CRS’lerle bütünleşememelerinin diğer bazı nedenleride aşağıdaki gibidir (Debbage ve Ionnides, 2005: 129):

• Yüksek malîyetler
• İşletme başarısı için CRS’lere gerek duyulmadığının zannedilmesi
• Teknolojiye güvenmemek
• Müsaitlik durumu ve satışları devamlı kontrol altında tutma isteği.

1990’lı yıllardan itibaren yaygınlaşan internet kullanımı, konaklama sektöründeki BT yatırımını artırmıştır. Bununla birlikte, konaklama sektöründe internet dışındaki BT kullanımı uzun yıllardır devam etmektedir ve konaklama işletmelerinin rezervasyonla ilgili kullandıkları BT’yi üç bölümde toplamak mümkündür.

GLOBAL DAĞITIM SİSTEMLERİ (GDS’LER)

GDS’ler farklı alanlardan bilgileri barındırmaktadırlar. Havayolu ulaşımının yanında tur operatörü, oto-kiralama ve konaklama ürünleri ile ilgili bilgiler buna örnek verilebilir. GDS’lerin bu bilgiler doğrultusunda sağladığı fonksiyonlar aşağıdaki gibidir (Wayne, 2007):

√  Uçuş bilgileri: Uçuş listeleri, envanter, müsaitlik durumu, ücretler, rezervasyonlar

√  Yolcu bilgileri: Yolcu isimlerinin oluşturulması, değişiklik yapılması, saklanması,sık uçuş yapanların kayıtları, özel istekler

√  Belgeler/Dökümanlar: Biletlerin basılması

√  Araç kiralama, otel, kruvaziyer, demiryolu, tur paketlerinin rezervasyonu

√  Tiyatro ve etkinlik biletleri

√  İletişim hizmetleri: Fax ve e-mail

GDS kullanımında olduğu gibi internet kullanımında da en önde gelen ülke ABD’dir. Dünya genelinde internet kullanıcılarının %50’si ABD’de, %21’i batı Avrupa’da, %6’sı Kanada’da ve %2’si Doğu Avrupa’dadır (Marcussen, 1999: 285).

Doğru cevap E seçeneğidir. Başka bir deyişle BT, birbirleriyle bütünleşmiş olan yazılım ve donanım sistemlerinin bütünüdür (Cooper vd., 1998). Bu sistemler:
• Bilgisayarlar,
• Videotext ve teletext,
• Telefon, faks ve teleks,
• Yönetim bilgi sistemleri,
• Tele-konferans,
• Modem ve bilgisayar ağları,
• İnternet ve intranet ile
• Kablosuz iletişim sistemleridir.

Doğru cevap C seçeneğidir. 1970’li yıllarda Merkezi Rezervasyon Sistemleri’nin (CRS’ler), 1980’li yılların sonunda ise Global Dağıtım Sistemlerinin (GDS’ler) kurulmasını, 1990’lı yıllarda internette yaşanan gelişmeler takip etmiş ve turizm endüstrisinde operasyonel ve stratejik uygulamalarda önemli değişiklikler yaşanmıştır.

Doğru cevap B seçeneğidir. Kitle turizminin başlangıç yıllarına rastlayan dönemde en önemli rezervasyon sistemi yatırımları havayolu şirketleri ve konaklama işletmeleri tarafından gerçekleştirilmiştir.

Doğru cevap D seçeneğidir. Konaklama işletmeleri adına ilk rezervasyon sistemi ise 1958’de Sheraton Otelcilik’in kullanmaya başladığı Rezervatron 1’dir.

Doğru cevap A seçeneğidir. Easyres videotext sisteminin teknik birtakım özellikler yanında GDS’lerden ayrıldığı en önemli nokta, acentaların kullanımına ücretsiz sunulmasıdır.

Doğru cevap E seçeneğidir. Sabre, elektronik ortam ve bilgisayar teknolojileri açısından kendi sistemine bağlı olan herhangi bir acentanın elektronik ortamda tüm yolcu kayıtlarına ulaşabildiği ilk işletme uygulamasıdır.

Doğru cevap D seçeneğidir. Uçuş bilgileri: Uçuş listeleri, envanter, müsaitlik durumu, ücretler, rezervasyonlar.

Doğru cevap E seçeneğidir. Sabre'nin Kuzey Amerika'daki pazar payı %55'dir.

Doğru cevap D seçeneğidir. Internet kavramı, 1970’li yıllardan beri var olmakla birlikte 1993’de www’nin kitlesel pazarlara ulaşması sonucunda yaygın hâle gelmiştir

Doğru ceap B seçeneğidir. 1950’li yıllarda kullanılmaya başlanan havayolu CRS’leri günümüzdeki e-ticaret uygulamalarının öncüleridir.