SEYAHAT ACENTACILIĞI VE TUR OPERATÖRLÜĞÜ - Deneme Sınavı - 2

Konaklama sektörü; yiyecek içecek ve ulaştırma sektörleri ile birlikte turizm sektörünü
oluşturan en önemli temel hizmet alanları olarak kabul edilmektedir. Özellikle uzun süreli
seyahate çıkan insanlar, kendi zevk ve tercihleri ile birlikte seyahat bütçelerinin de
imkân verdiği ölçülerde değişik standart ve kalitelerde bir konaklama tesisinde kalır ve
günlük yeme-içme ihtiyacını karşılar. Barınma ve beslenme insanlığın varoluşundan beri
en temel ihtiyaçlardır ve Abraham Maslow’un da ihtiyaçlar sıralamasında yer verdiği iki
temel ihtiyaçtır.

Konaklama işletmeleri ülkemizde Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yürütülen
“Turizm Yatırım ve İşletmeleri Yönetmeliği”ne göre, asli ve yardımcı konaklama tesisleri
olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Asli (temel) konaklama tesisleri içerisinde; oteller, moteller,
tatil köyleri, pansiyonlar ve kampingler yer alırken apart oteller, ikinci konutlar, oberjler,
hosteller, yüzer tesisler, oto karavanlar ve kırsal turizm tesisleri ikincil ya da yardımcı
konaklama tesislerini oluşturmaktadır.

Konaklama işletmeleri ülkemizde Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yürütülen
“Turizm Yatırım ve İşletmeleri Yönetmeliği”ne göre, asli ve yardımcı konaklama tesisleri
olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Asli (temel) konaklama tesisleri içerisinde; oteller, moteller,
tatil köyleri, pansiyonlar ve kampingler yer alırken apart oteller, ikinci konutlar, oberjler,
hosteller, yüzer tesisler, oto karavanlar ve kırsal turizm tesisleri ikincil ya da yardımcı
konaklama tesislerini oluşturmaktadır.

Konaklama işletmeleri bulundukları coğrafi konum bakımından da bazı farklılıklar
gösterirler. Bu sınıflamaya göre oteller; şehir otelleri, havaalanı otelleri, resortlar (tatil köyleri), dağ otelleri, kıyı otelleri gibi gruplara da ayrılmaktadır. Bu sınıflama genelde otellerin bulundukları konumun gerektirdiği müşteri ihtiyacına göre verilen hizmetin gerektirdiği yapılanma ve boyutta olabilmektedir.

Bugünkü anlamı ile ilk yiyecek içecek işletmesi
ise, 1765 yılında Paris’te açılmıştır. Bu işletme, bir girişimcinin hazırladığı çorbanın o
zamanki lonca tarafından yiyecek yarışmasına kabul edilmemesi sonucu talep üzerine
açılan “İlahi Güçlendirici” le restaurant divin adı verilen bir dükkândır. Böylece, artık
yiyecek içecek işletmelerine restoran adı verilmeye başlanmıştır

turizm ulaştırmasının, alt ve üst yapı olanaklarının yeterliği ve fonksiyonunu yeteri kadar yerine getirebilmesi; kullanılan ulaştırma aracının çıkış, mesafe katetme ve varış noktalarındaki tesis, teknoloji ve hizmet kalitesine bağlıdır. Örneğin, turist gönderen ülkede, transfer noktalarında ve destinasyonlarda yeterli alt ve üst yapı olanakları bulunduğu zaman, turistlerin taşınması eksiksiz yerine getirilecek ve ulaştırma hizmetinden beklenen fonksiyon karşılanacaktır.

Tek aşamalı dağıtım sisteminin aşağıda belirtilen avantajları vardır (Gee vd. 1984, 126)
• Basitlik: Bu sistem her iki taraf için de oldukça basittir ve üçüncü bir kurumun
aracılığına gerek yoktur. Alıcılar ve satıcılar kolaylıkla rezervasyon ya da değişim
için karar verebilirler. Eğer üçüncü bir kuruluş, örneğin bir acenta, araya girerse
kararlar genellikle karşılıklı haberleşme olmaksızın verilemez.
• Ek satış fırsatları: Satıcı ile alıcının doğrudan birbirleri ile teması, satıcının
kendi hizmetlerinin satışını artırma olanağını sağlar. Örneğin, dönüş biletinin
de satılması. Ayrıca müşteri en son hizmetlerden ve fiyatlardan da kolayca
haberdar olur.
• Esneklik: Birçok müşteri seyahati ile ilgili olarak hazırlanmış olan programları izlemek
durumundadır. Sabit bir programı olmayan müşteriler ise seyahat planlarını son dakikada değiştirme olanağına sahiptir. Örneğin, seyahatlerini anî bir kararla
kısa tutup dönmek isteyen müşteriler gibi.
• Kârlılık: Hizmetleri doğrudan üreticiden satın alan müşteriler her zaman için diğer
müşterilere göre daha kârlıdır. Çünkü diğer aracılara yapılan komisyon ödemeleri
işletmeye kalır. Üstelik müşteri ödemesini peşin olarak yaparsa bu ödeme
işletmenin nakit akışını hızlandırır. Her ne kadar seyahat acentaları ile yapılan satışlar
hacim olarak fazla ise de bu satışların birim başına kârı daha düşüktür.
• Maliyetlerin bireysel olarak kontrolü: Genel olarak bireysel seyahat edenler seyahat
acentalarını ender olarak kullanırlar ve bütün seyahat planlarını ve rezervasyonlarını
kendileri doğrudan üreticilerle temasa geçerek yaparlar. Bu yolcular
daha önceden aşırı fiyat uygulayan seyahat acentaları ile ilgili olumsuz yayınlardan
etkilenirler ve bu nedenle kendilerini doğrudan temas sayesinde fiyatlar konusunda
daha güvencede hissederler. Bu tip müşteriler kendi seyahat programlarının her
aşamasını izleme ihtiyacını duyarlar.

Ürün çeşitliliği: Tek aşamalı sistemden farklı olarak, turistik ürün tüketicileri değişik
seyahat seçenekleri konusunda aracılardan ayrıntılı bilgi elde edebilirler. Örneğin,
tek aşamalı sistemde tüketici yalnızca bir hava yolu şirketini arayarak bilet talep
ederken iki aşamalı sistemde yer alan aracılar değişik hava yolu şirketlerinin değişik
tarifeleri konusunda bilgi vererek seçenek yaratabilirler. Bu bir dereceye kadar büyük
bir otomobil galerisinde değişik otomobiller arasında seçim yapmaya benzer.

Dünya Turizm Örgütü’nün faaliyetleri 6 ana grupta toplanabilir (Can ve Güner 2000,
90’dan Aktaran Yılmaz, 2007, 322):
• Kalkınma için iş birliği: Oldukça geniş kapsamlı master planlar, fizibilite çalışmaları,
yatırım gereksinimleri, pazarlama ve tanıtımda teknoloji transferleri gibi
konuları içeren turizm yayınları ile devletlere tavsiyelerde bulunmakta ve yardım
etmektedir.

• Eğitim ve öğretim: Turizm eğitim ve öğretimi, eğitimcileri eğiten kursları, kısa süreli
eğitim kursları ve hızla büyüyen network ağı mevcuttur.
• Çevre ve planlama: Örgüt, sürdürülebilir turizm kalkınması ve çevresel ilginin pratikte
uygulanması için çalışmaktadır.
• Turizm hizmetlerinin kalitesi: turizm hizmetlerini iyileştirmek için, sağlık ve emniyet
ile ilgili yayınlar çıkartmaktadır. Örgüt, turizme olan engelleri kaldırmak ve
turizm hizmetlerinde liberalleşmeyi desteklemek için çalışmaktadır.
• İstatistikler ve pazar araştırması: Örgüt, 180’den fazla ülkeden turizm bilgisi sağlayan,
analiz eden ve tüm bu bilgileri biriktiren başlıca merkezdir.
• Haberleşme ve dokümantasyon: Örgütün haberleşme bölümü, yaygın birikimi ve
örgütün ilişki noktası gibi çalışmaktadır. Örgütün doküma

Çağdaş anlamda organize tur ilk olarak İngiltere’nin Leicester kentinde ortaya çıkmıştır.

Bir seyahat acentası, seyahatin her aşamasında müşteriye hizmet verir. Acentanın bir
dağıtım aracı olarak temel sorumlulukları da aşağıdaki gibidir:
• Seyahat acentaları seyahat konusunda tavsiyeler veren bir kaynaktır. Çünkü bazı
müşteriler belirli bir plan dâhilinde seyahat acentasını ziyaret ederken, bazıları yalnızca
fikir edinmek için seyahat acentasına gelir.
• Acentalar ulaştırma hizmetlerinde aracılık yapar ve oto kiralama hizmeti verirler .
• Konaklama tesisleri için rezervasyon yaparlar ayrıca müşterilerin transferini gerçekleştirirler.
• Özel olarak paket tur ya da rehberli yöresel turlar düzenlerler.
• Özel ilgi alanlarına dönük düzenlemeler yaparlar; toplantı, hac seyahati, öğrenci
turları, sportif seyahatler,teşvik turları vb.
• Seyahat ile ilgili formaliteleri yürütürler; vize, gümrük vb.

Teşvik seyahatleri için talep en fazla aşağıdaki alanlarda yer alan firmalardan gelmektedir
(Meeting and Convention, 1981).
• Sigortacılık
• Elektronik, Radyo ve TV
• Otomotiv
• Tarım araçları üreticileri
• Oto parçaları ve aksesuarları
• Isıtma ve havalandırma
• Elektrikli aletler
• Büro araçları
• İnşaat malzemeleri
• Gübre, tohum ve benzeri tarım malzemeleri üreticileri

Bilgi, tanıtım, koordinasyon, rehberlik, fiziksel dağıtım, finansman turizm sektöründe dağıtım kanallarında yer alan aracılar arasında yer alır.

Tatilleri sırasında serüven arayan turistler turizm pazarının hızla büyüyen bir kesimini
meydana getirmektedir. Bu amaca dönük olarak düzenlenen turların bazıları aşağıdaki gibidir;
• Dağcılık
• Çölde develerle seyahat
• Safari
• Binicilik
• Balonla yolculuk
• Ormanlarda yolculuk
• Nehir rafting’i

Yakın mesafeli paket turlar
• Hava yolu ulaşımı olarak charter uçakları kullanılır.
• Genellikle iki hafta sürer.
• Tek bir ülke ve merkeze yöneliktir.
• Yoğun dönemleri yaz sezonudur; kış turizmine dönük paket turlar da vardır.

Seyahat aracılarının ve seyahat acentalarının tarihçesi incelendiğinde çağdaş anlamda organize tur ilk olarak İngiltere’nin Leicester kentinde ortaya çıkmıştır.

Thomas Cook 1845 yılında marangozluk mesleğini bıraktı ve seyahat düzenleyicisi olarak yeni mesleğine başladı.

Cook 1846 yılında komşu ülke İskoçya’ya tren ve vapurla bir tur düzenledi ve her yolcu için bir gezi programı hazırladı.

1860 yılında Londra’da ilk seyahat işletmesini açtı ve kurduğu şirket Thomas Cook Travel olarak varlığını bugün de sürdürmektedir.

Thomas Cook turizm faaliyetlerinde kısaca aşağıda belirtilen yenilikleri getirmiştir (Peköz ve Yorcan, 1994, 4);