SERMAYE PİYASASI HUKUKU

Yatırımcının korunması, sermaye piyasası mevzuatı bakımından açıklığa ve çözüme kavuşturulması gereken temel konu olduğuna göre; bu noktada yatırımcı kavramının incelenmesi bir zorunluluk olarak karşımıza çıkar.

Bir ihraççının menkul kıymetlerine yatırım yaptıkları takdirde katılımcı sıfatına sahiptir" ifadesi ile tanımlanan YATIRIMCIDIR.

Tacir sıfatı yatırımcının sıfatlarından biri değildir

Yatırımcının tanımlanmasının ele alınarak çalışılması

TTK Yatırımları Koruması Düzenlenmesi

Türk hukukunda sermaye piyasalarına ve yatırımcının korunmasına ilişkin temel hu- kuki düzenlemeler, Sermaye Piyasası Kanunu ile hüküm altına alınmıştır. Bu kanunda hüküm bulunmayan hallerde ise genel hükümlere yollama yapılmıştır. Genel hüküm- lerden kasıt, Türk Ticaret Kanunu ve anonim ortaklıklara ilişkin diğer özel kanun hü- kümleridir.

Sermaye piyasasına ilişkin kanuni düzenlemeler dışında; Cumhurbaşkanlığı karar- nameleri yönetmelikler ve Sermaye Piyasası Kurulu tebliğleri de sermaye piyasası hu- kukunun diğer kaynakları olarak sayılabilir.

Yatırımcıları Koruma Fonu

Tazmin

Örf ve adet

İngiltere’de ana düzenleyici otorite olarak Hazine ve Menkul Kıymetler ve Yatırım Kurulu bulunmaktadır.

ABD’de ana düzenleyici otorite olarak Menkul Değerler ve Borsa Komisyonunun (SEC) bulunmaktadır.

Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği olarak anılan ve 2001 yılında kurulan Türkiye Sermaye Piyasası Aracı Kuruluşları Birliği öz düzenleyici kuruluş olarak sayılabilir.

Günümüzde sermaye piyasalarına ilişkin düzenlemelerde önem arz eden üç temel
amaç; yatırımcının korunması, piyasaların adil, etkin ve şeffaf olmasının sağlanması ve
sistemik riskin azaltılmasıdır.

Yatırımcının katılımcı sıfatı ile hareket etmesi durumunda, ihraççılar ile arasında; öncelikle asimetrik bilgi sorunu vuku bulacaktır. İhraççılar, yatırımcılara göre gerek kendileri hakkında gerekse ihraç ettikleri menkul kıymetler üzerinde daha fazla bilgi sahibi olacaklarından; bu konumlarını kötüye kullanmaları olasıdır.

Yatırımcının bilgi sahibi olmaması, katılımcı sıfatıyla yatırımcıda karşılaşılan sorunlardandır.

Liyakat yaklaşımında düzenleyici otoriteler, yatırımcıyı korumak amacıyla riskli sermaye piyasası araçlarının piyasaya çıkmasına takdir yetkileri vasıtasıyla engel olurlar. Böylece, yüksek riskli menkul kıymetlerin piyasaya çıkmasına izin verilmemektedir.

Kamuyu aydınlatma ilkesi uygulanmaya, Sermaye Piyasası Kanunu’nda 1992 yılında
yapılan değişiklikle başlamıştır. Kanunun ilk halinde asıl olarak liyakat ilkesi benimsenmiştir. Bunu 1999 yılındaki değişiklikler izlemiştir.

Sermaye Piyasası Kanunu ve ilgili diğer kanunlar dışında; Cumhurbaşkanlığı kararnameleri yönetmelikler ve Sermaye Piyasası Kurulu tebliğleri; sermaye piyasası hukukunun diğer düzenlemeleri olarak sıralanabilir. Türk Medeni Kanununda ise ilgili düzenleme yer almamaktadır.

Yatırımcı kavramından, bu çalışmada ve ilk etapta anlaşılması gereken; bireysel ve küçük yatırımcıdır. Zira sermaye piyasalarında yatırımcının korunmasından bahsedildiği durumlarda, genellikle küçük yatırımcı ön plana çıkmakta ve mevzuat, kimi zaman bunlara özel önem atfetmektedir.

Sermaye piayasasında düzenleyici otorite olarak, kamusal otorite ve/veya kamusal otoriteden yetki alan borsalar ya da meslek kuruluşları gibi piyasa katılımcıları karşımıza çıkmaktadır. Son şekilde, yani piyasa katılımcılarının, “öz düzenleyici kuruluşlar” olarak kendi piyasalarına ilişkin düzenlemeler getirmesi ve bunları denetime tabi tutması kendi kendini düzenleme kavramıyla ifade edilmektedir. Buna ilişkin çeşitli ülkelerdeki uygulamalara baktığımızda, ABD’de ana düzenleyici otorite olarak Menkul Değerler ve Borsa
Komisyonunun (SEC) yanı sıra, öz düzenleyici kuruluş olarak 1934 tarihli Menkul Kıymetler Borsa Kanununa göre, Ulusal Menkul Kıymet Borsaları, Menkul Kıymet Birlikleri, Takas ve Saklama Kuruluşları, Mahalli İdareler Menkul Kıymetler Düzenleme Kurulu bulunmaktadır.