SERMAYE PİYASASI HUKUKU

Ortaklık varantı sahibine, vadede ya da vadeden önce, ihraççının ya da başkaca bir anonim ortaklığın borsada işlem gören payları üzerinde ilgili tebliğde öngörülen talep hakkını sağlayan sermaye piyasası aracıdır.

Gayrimenkul sertifikası, ihraççıların bedellerini inşa edilecek veya edilmekte olan gayrimenkul projelerinin finansmanında kullanılmak üzere ihraç ettikleri, itibari değeri eşit menkul kıymettir. Bu menkul kıymet türü, özellikle taşınmazlara ilişkin projelerini gerçekleştirmek isteyen anonim ortaklıklar finansman olanağı sağlamakta, sertifika sahibi ise bu yatırımının karşılığında getiri sağlamaktadır.

Sermaye Piyasası Kanunu’nun 2’nci maddesinde, sermaye piyasası araçlarının bu Kanun hükümlerine tabi olduğu vurgulandıktan sonra, halka açık olmayan anonim ortaklıkların, halka arz edilmeyen pay ihraçlarının kanun’un kapsamı dışında olduğu hükme bağlanmıştır. Böylece halka açık olmayan anonim ortaklıkların sadece halka arz edilmeyen pay ihraçları bakımından Sermaye Piyasası Kanunu hükümleri uygulanmayacaktır. Sermaye Piyasası Kanunu, ortak sayısı bakımından bankalara uygulanmayacaktır. Bankalar kendi sermaye piyasası araçlarını ihraç veya  halka arz etmeleri hâlinde ya da sermaye piyasası faaliyetlerinde bulunduklarında Kanun hükümlerine tabidir. Sermaye piyasası araçlarının ihraç ve halka arzı, ihraççının kendisi tarafından belirlenen bir prosedürle değil, Kanun’un belirlediği sürece uygun şekilde gerçekleştirilmek zorundadır.

Kamusal kurumlar tarafından yapılan ihraçlarda ve türev araçların ihracında izahname hazırlanması kural olarak şart değildir. Mesela Merkez Bankası tarafından yapılan ihraçlarda izahname hazırlanması gerekli değildir. İlgili tebliğde, bu hâllerde de ihraççının kendi isteğine bağlı olarak izahname hazırlayabileceği öngörülmüştür. Bu hâller dışında, izahname hazırlanması gereken bazı durumlarda da kurul izniyle muafiyet tanınması söz konusu olabilir. Ancak bu muafiyet hâlleri son derece istisnaidir ve muafiyet söz konusu olan hâller, esas itibarıyla yatırımcıların doğrudan bilgi temin etmesi beklenilen hallerdir.

Kaydileştirmenin fiziki güçlükler açısından faydaları:
• Senetlerin saklanması için ihtiyaç duyulan geniş mekânlara gerek kalmamaktadır.
• Senetlerin saklanması için ihtiyaç duyulan iş gücünden tasarruf sağlamaktadır.
• Senetlerin basımı için ihtiyaç duyulan masraftan tasarruf edilmektedir.
• Senetlerin piyasada tedavülü (alım, satım, teslim gibi) için gerekli zaman ve iş gücü masrafını ortadan kaldırır.
• Senetlerden doğan hakların kullanımı konusunda ortaya çıkan güçlükleri ortadan kaldırmaktadır.

İdari haklar kapsamında paylar sahibine,
• Anonim ortaklık genel kurul toplantılarına katılma hakkı
• Oy hakkı
• Bilgi alma hakkı
• İnceleme ve denetleme hakkı
• Genel kurul kararlarının geçersizliğine ilişkin dava açma hakkı
• Yönetim kurulu üyeleri aleyhine sorumluluk davası açma hakkI verir.

Mali haklar kapsamında paylar sahibine,
• Kâr payı hakkı
• Tasfiye payı hakkı
• Bedelsiz paylardan yararlanma hakkı
• Rüçhan hakkı (artırılan sermayeden öncelikle yararlanma hakkı)
gibi haklar bahşeder

Tahviller ihraççının finansman ihtiyacını karşılamak, bir anlamda ödünç para bulmak
amacıyla çıkarttıkları eşit itibari değerlere sahip, ibareleri aynı olan ve çok sayıda çıkarılan
borçlanma araçlarıdır.

Bononun ikinci türü, sermaye piyasası aracı olan bonolardır. Bunlar ihraççıların borçlu sıfatıyla düzenleyip iskonto esasına göre ihraç ettikleri, üzerindeki nominal değerinin
vade tarihinde yatırımcıya geri ödenmesi taahhüdünü içeren bir menkul kıymet türüdür.

Teminatlı menkul kıymet, ihraççıların genel yükümlülüğü niteliğinde olan ve teminat
varlıklar karşılık gösterilmek suretiyle ihraç edilen borçlanma aracı niteliğinde menkul
kıymetlerdir

sermaye piyasası araçlarının

Para

Bono

Anonim ortaklık payı

anonim ortaklık payı

Benzeri menkul kıymetlerin

benzeri menkul kıymetler

Depo sertifikaları

Borçlanma araçları

Türev araçlar