SERMAYE PİYASASI HUKUKU - Deneme Sınavı - 11

Türev niteliğindeki diğer sermaye piyasası araçlarına vadeli işlem sözleşmeleri ve opsiyon sözleşmeleri gibi sözleşmeler örnek gösterilebilir. Bu sözleşmeler aslında bir emtianın, kıymetli madenin ya da mali ürünlerin belirli bir vadede daha önceden belirlenmiş bir fiyat üzerinden alım satımına olanak sağlayan, sayılan ürünler üzerindeki hakların değişimine olanak sağlayan sözleşmelerdir.

Halka arz olunacak veya borsada işlem görecek sermaye piyasası araçları bakımından ise izahname adını taşıyan ve ihraca ilişkin ayrıntılı bilgiler içeren belgenin hazırlanması ve Sermaye Piyasası Kurulu tarafından onaylanması gerekmektedir.

Kaydileştirmenin piyasada şeffaflık ve güvenliği sağlama açısından faydaları:
• Sermaye piyasası araçlarının kaybolması, yırtılması, zarar görmesi gibi tehlikeleri ortadan kaldırır.
• Sermaye piyasası araçları ile ilgili hak sahibi şahısları izleme kolaylığı sağlayarak cezai hükümlere işlerlik kazandırır.
• Senetlerde yapılabilecek sahtecilik riski ortadan kalkmış olur.
• Senetler vasıtasıyla yapılabilecek hileli işlemleri bertaraf eder.

Diğer seçeneklerde sayılanlar kaydileştirmenin fiziki güçlükler açısından faydalarını göstermektedir.

Mali haklar kapsamında paylar sahibine,
• Kâr payı hakkı
• Tasfiye payı hakkı
• Bedelsiz paylardan yararlanma hakkı
• Rüçhan hakkı (artırılan sermayeden öncelikle yararlanma hakkı) gibi haklar bahşeder.

Diğer seçeneklerde idari haklara yer verilmiştir.

Anonim ortaklığın ihraç ettiği pay, üzerinde yazılı itibari değerden satışa çıkarılmışsa primli olmayan pay; senedin üzerinde yazılı değerden yüksek bir fiyata satışa çıkarılmışsa primli pay söz konusudur.

Primli tahvil, tahvile yatırım yaparak ihraççıya borç veren kimselerin, tahvili aldıkları ya da vade sonunda ihraççıya iade ettikleri sırada kendi lehlerine bir maddi farktan yararlanmaları hâlinde söz konusu olmaktadır. Bunlar ihraç primli ya da itfa primli olarak ikiye ayrılır. Üzerinde yazılı itibari değerle satılan tahvil başa baş tahvil olarak isimlendirilir. Eğer tahvil üzerinde yazılı itibari değerden daha düşük bir bedelle satılıp vadede üzerinde yazılı itibari değer üzerinden yatırımcıya ödeme yapılacaksa ihraç primli tahvilden söz edilir. Buna karşın üzerinde yazılı itibari değerden satılmış ve vadede bu değerden daha
yüksek bir bedelle ihraççı tarafından alınacaksa itfa primli tahvil söz konusudur.

Sermaye piyasası aracı olan bononun vadesi 30 günden az 364 günden fazla olamaz.

Sermaye Piyasası Kanunu md. 3'e göre menkul kıymet kavramı; para, çek, poliçe ve bono hariç olmak üzere;

ifade etmektedir. Doğru cevap B'dir.

Menkul kıymet de dâhil olmak üzere, sermaye piyasası araçlarının temel özelliği, biri diğeri yerine ikame edilebilir mal varlığı kalemleri olması ve piyasada tedavül kabiliyetinin bulunmasıdır. Kambiyo senetlerinin sermaye piyasası aracı olmamasının temelinde, ikame edilebilir olma özelliğini taşımamaları yatmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Depo sertifikaları, yabancı sermaye piyasası araçlarının ülkede işlem görmesi için kullanılan bir menkul kıymettir. Yabancı sermaye piyasası araçlarının ülkede işlem görmesi için, saklama kuruluşlarında saklanan yabancı sermaye piyasası araçlarını temsilen depocu kuruluş tarafından ihraç edilen ve sahibine bu araçların verdiği hakları aynen sağlayan, bunlara özdeş menkul kıymet türüdür. Doğru cevap A'dır.

Türev araçlar, başkaca bir değer ya da gösterge üzerinden yatırım yapılmasına olanak sağlayan sermaye piyasası araçları olarak tanımlanabilir. Doğru cevap D'dir.

Bankalar kendi sermaye piyasası araçlarını ihraç veya halka arz etmeleri hâlinde ya da sermaye piyasası faaliyetlerinde bulunduklarında Kanun hükümlerine tabidir. Ancak Sermaye Piyasası Kanunu, ortak sayısı bakımından bankalara uygulanmayacaktır. Bunun anlamı, anonim ortaklık şeklinde kurulma zorunluluğu bulunan bankaların, ortak sayısının 500’ü aşması hâlinde, banka halka açık anonim ortaklık statüsünü kazanamayacak ve halka açık anonim ortaklıklara ilişkin hükümler bunlara uygulanamayacaktır. Doğru cevap C'dir.

Sermaye piyasası araçlarının halka arz edilerek ya da edilmeksizin satışı mümkündür.
Halka arz edilmeyecek olan araçlar bakımından, ihraççı tarafından hazırlanacak olan
ve sermaye piyasası araçlarının niteliği ve satış şartları hakkında bilgi içeren ihraç belgesinin Sermaye Piyasası Kurulu tarafından onaylanması gerekmektedir. Bu onay, söz
konusu sermaye piyasası araçlarının, devlet ya da Kurul garantisinde olduğu anlamını
taşımamaktadır. Doğru cevap B'dir.

Halka arz olunacak veya borsada işlem görecek sermaye piyasası araçları bakımından izahname adını taşıyan ve ihraca ilişkin ayrıntılı bilgiler içeren belgenin hazırlanması ve Sermaye Piyasası Kurulu tarafından onaylanması gerekmektedir. Doğru cevap E'dir.

Sermaye piyasası araçları ve bunlarla ilgili haklar, özel hukuk tüzel kişisi olan Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) tarafından kayden izlenir. Doğru cevap B'dir.

Oy hakkı, idari haklar kapsamında değerlendirilmektedir. Doğru cevap D'dir.

İntifa senetleri, anonim ortaklıkta pay sahipliği hakkı vermeyen fakat malvarlıksal haklar sağlayan, bedeli kanuna uygun olarak yok edilen payların sahipleri, alacaklılar veya bunlar benzer sebeple şirketle ilgili olanlar için çıkarılan menkul kıymettir. İntifa senedi sahiplerine net kâra, tasfiye bakiyesine katılma hakkı sağlanabileceği gibi, yeni çıkarılacak payları alma hakkı da tanınabilir. Doğru cevap A'dır.

Sermaye piyasası araçlarının halka arz edilerek ya da edilmeksizin satışı mümkündür. Halka arz edilmeyecek olan araçlar bakımından, ihraççı tarafından hazırlanacak olan ve sermaye piyasası araçlarının niteliği ve satış şartları hakkında bilgi içeren ihraç belgesinin Sermaye Piyasası Kurulu tarafından onaylanması gerekmektedir

Pay sahibinin kural olarak ortaklık esas sermayesinde sahip olduğu oranda haklardan yararlanma imkânı bulunmaktadır. Pay, sahibine mali ve idari haklar sağlar.
İdari haklar kapsamında paylar sahibine,
• Anonim ortaklık genel kurul toplantılarına katılma hakkı
• Oy hakkı
• Bilgi alma hakkı
• İnceleme ve denetleme hakkı
• Genel kurul kararlarının geçersizliğine ilişkin dava açma hakkı
• Yönetim kurulu üyeleri aleyhine sorumluluk davası açma hakkı
Mali haklar kapsamında paylar sahibine,
• Kâr payı hakkı
• Tasfiye payı hakkı
• Bedelsiz paylardan yararlanma hakkı
• Rüçhan hakkı (artırılan sermayeden öncelikle yararlanma hakkı)
gibi haklar bahşeder.

Pay sahibinin kural olarak ortaklık esas sermayesinde sahip olduğu oranda haklardan yararlanma imkânı bulunmaktadır. Pay, sahibine mali ve idari haklar sağlar.
İdari haklar kapsamında paylar sahibine,
• Anonim ortaklık genel kurul toplantılarına katılma hakkı
• Oy hakkı
• Bilgi alma hakkı
• İnceleme ve denetleme hakkı
• Genel kurul kararlarının geçersizliğine ilişkin dava açma hakkı
• Yönetim kurulu üyeleri aleyhine sorumluluk davası açma hakkı
Mali haklar kapsamında paylar sahibine,
• Kâr payı hakkı
• Tasfiye payı hakkı
• Bedelsiz paylardan yararlanma hakkı
• Rüçhan hakkı (artırılan sermayeden öncelikle yararlanma hakkı)
gibi haklar bahşeder.