SERMAYE PİYASALARI VE FİNANSAL KURUMLAR

Derecelendirme, bir şeyin veya bir kimsenin sahip olduğu değerlerin kalite düzeylerinin ortaya konulması işlemidir. Finans literatüründeki derecelendirme, yükümlü veya borçlunun anapara, faiz ve diğer eklenti yükümlülüklerini ödünç sözleşmesine uygun şekilde zamanında ve tam olarak ödeme isteği ve kabiliyetinin var olup olmadığını ve seviyesini belirlenmiş kriterler dahilinde ölçen bir araçtır.Doğru cevap A'dır.

Kurumsal yönetim kavramı sadece iyi şirket yönetimi için sorumluluk, adalet, şeffaflık, hesap verme sorumluluğu gibi formel kuralların oluşturulması üzerinde odaklanmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Kamuoyuna açıklanacak bilgilerin şu özelliklerde olması gerekir:
• Bilgi açık ve anlaşılır olmalıdır,
• Açıklanan bilgi doğru olmalıdır,
• Bilginin tam bir tarafsızlık içerisinde sunulması
ve bu bilgileri kullanacakları yanıltmaması
gerekir,
• Bilgi eksiksiz sunulmalıdır,
• Bilgi kullanıcılar tarafından analizler yapmaya
imkan sağlamalıdır,
• Bilgi, düşük bir maliyetle sunulmalıdır,
• Bilgiye erişim kolay olmalıdır,
• Bilgiye zamanında erişim imkânları olmalıdır. Doğru cevap A'dır.

• Yatırımcılar dokümanın internet aracılığıyla gönderildiğinden veya internet üzerinde erişime hazır hâlde bulundurulduğundan haberdar olmalıdırlar.
• Yatırımcılar internet üzerinde erişime açılan dokümana veya internet vasıtasıyla gönderilen dokümana kolay bir biçimde ulaşabilmelidirler.
• Dokümanın yatırımcıların erişimine hazır hale getirildiği veya yatırımcılara internet aracılığıyla gönderildiği dokümanı gönderen veya erişime açan ortaklık tarafından kanıtlanmalıdır.
• Web sitelerinde yer alan kamuyu aydınlatmaya yönelik bilgiler güncel olmalıdır.
• Ortaklık web sitesinde yer alan ortaklığı tanıtıcı bilgiler gerçeği yansıtmalıdır.
• Bilginin eşit bir biçimde dağıtılabilmesini teminen internet üzerinde yatırımcıların erişimine açık tutulan dokümanın içeriğinin mevzuatta öngörülen kurallara uygun olarak düzenlenen ve geleneksel yöntemlerle kamuya duyurulan dokümanların içeriğinden farklı olmaması gerekmektedir.

Finansal bilgi; bir şirketin muhasebe ve dış raporlama sistemi tarafından üretilen ve şirketlerin finansal durum ve performansı ile ilgili, bağımsız denetime tabi tutulmuş ve kamuyaaçıklanan bilanço, gelir tablosu, kâr zarar cetveli ve nakit akım tablosu gibi finansal tablolardır. Finansal olmayan bilgiler ise, yukarıda sayılan mali tablo, rapor ve dipnotları dışında kalan diğer bilgilerdir.Doğru cevap E'dir.

Kamuyu bilgilendirmekle yükümlü olan tarafların kamuya sunabilecekleri bilgileri sunulan taraflar bakımından, İç raporlama ve dış raporlama olarak ikiye ayrılabilir. İsletmeler,
kendilerine iliskin finansal ve finansal olmayan bilgileri karar alma mekanizmalarında kullanmak amacıyla farklı şekil ve içeriklerde üst düzey yöneticilere ve hissedarlara sunabilmektedir. Doğru cevap C'dir.

Kamunun bilgilendirilmesi konusunda, kimlerin kamuyu bilgilendireceğine ilişkin birçok farklı uygulama vardır. Şirketlerin kamuyu aydınlatmasında belirleyici olan hususlar;
• İşletmelerin halka açık olması ve sermaye piyasasında işlem görmesi,
• Sermaye piyasasından borçlanma aracılığıyla fon sağlıyor olması,
• Halka açık olmakla birlikte sermaye piyasasında işlem görmemesi,
• Halka açık olmamakla birlikte, fon toplama-kredi kullandırma yetkisine sahip bir kuruluş olmasıdır.

Kamuyu bilgilendirme konusunda sorumlu olan kisiler ise;
Şirketin üst düzey yöneticileri ve ortakları: Şirketin üst düzey yöneticileri ve ortakları, kamuya açıklanan bilgilerin sağlıklı bir muhasebe sisteminin ürettiği bilgiler olmasından, doğruluğundan, şirketin finansal durumu ve performansını gerçeğe uygun bir şekilde yansıtıyor olmasından sorumludur. Kamuya açıklanan bilgiler, menfaat sahiplerine sunulmadan önce hâkim ortakların, üst düzey yöneticilerin, finansal işlerden sorumlu kişilerin ve iç denetçilerin denetim ve onayından geçmiş olmalıdır.
Bağımsız denetçiler: Kamuya sunulacak bilgilerin işletmenin kendi iç denetim ve onayından geçmesinden sonra, bağımsız ve tarafsız dış denetçiler tarafından denetlenmesi ve denetleme sonucunda ortaya
çıkan mali tablo ve raporların kamuya duyurulması da menfaat sahiplerinin işletmeye olan güveninin artmasına neden olacaktır.

İşlem yapanlar: Sermaye piyasasında işlemgören ya da kamuya açıklama yapmakla yükümlü olan (banka gibi) kuruluşların ortaklık paylarınınbelli bir oranın altına düşmesi ya da üstüne çıkması yahut hisse senetlerinin belli kişiler tarafından
alınıp-satılması hâlinde kamuya bu durumun duyurulması konusunda işletme yönetimi kadar bu kişiler de sorumlu tutulmuştur.
Düzenleme ve denetleme yetkisi olan otoriteler: Zaman zaman düzenleme ve denetleme yetkisi olan otoriteler aracılığıyla da kamunun bilgilendirilmesi gerekmektedir. Örneğin, sermaye piyasasında işlem gören işletmelere ilişkin mali tablo ve raporlar ilgili düzenleme ve denetim otoritesine iletilmekte, iletilen bilgiler ilgili otorite tarafından kamuya sunulmaktadır.
Aracı kuruluşlar: Aracı kuruluşlar, aracılık faaliyetlerini yürütürken yatırımcıları yeterli düzeyde bilgilendirmeli, yatırımcıların sağlıklı karar alabilmelerine imkân sağlamalıdır.

Şirket yöneticileri ve hâkim ortaklar

Sermaye piyasası aracılığıyla işletmelere fon
sağlayan mevcut ve potansiyel yatırımcılar

İşletme çalışanları ve sendikalar

Müşteriler

Tedarikçiler

İşletmeye kaynak sağlayanlar, kredi verenler

Banka ve benzeri kuruluşlara fon sağlayan
kişiler

Devlet ve ulusal düzenleyici ve denetleyici
otoriteler

Analistler ve fon yöneticileri

Kamuyu aydınlatmanın, sermaye piyasalarının
gelişimi açısından önemi şu şekilde özetlenebilir:
• Kamuyu aydınlatma, yatırımcıların korunması için güçlü bir araçtır. Sermayenin çekilmesine ve piyasalara olan güvenin artırılmasına yardımcı olur.
• Zayıf kamuyu aydınlatma, sermaye piyasalarında etik olmayan davranışlara ve piyasa
bütünlüğünün bozulmasına neden olur. Bu
durum sadece şirketlere değil, bir bütün
olarak ekonomiye de zarar verir.
• Yetersiz ve açık olmayan bilgiler sermaye
piyasasının işleyişine zarar vererek sermaye
maliyetini artırabilir.
• Güvenilir ve zamanlı bilgi, şirket bünyesindeki karar alıcıların güvenini artırır ve
doğrudan büyümeyi ve kârlılığı etkileyen
başarılı şirket kararları almalarını mümkün
kılar.
• Açıklanan bilgiler, şirketin hisse senedi fiyatına yaptıkları doğrudan etkinin yanında,
şirket dışındaki karar alıcıların (menfaat sahipleri, yatırımcılar ve borç verenler), şirket
ile ilgili bilgi toplama inisiyatiflerine etki
ederek fiyatı dolaylı olarak da etkilerler.
• Açıklanan bilgilerin niteliği ve niceliği arttıkça, şirketin değeri hakkındaki belirsizlikler ortadan kalkar.
• Daha kaliteli kamuyu aydınlatma ile şirket
daha uzun dönemli yatırımcıları çekebilir,
daha geniş anlamda analiz imkânı sağlanır,
yönetimin kredibilitesi ve hesap verebilirlik
düzeyi artar.

İMKB Yönetmeliğindeki manipülatif işlemlere
ilişkin düzenlemeler “yapay fiyat ve piyasa” başlıklı 24. maddede yer almaktadır. Düzenlemeye göre
Borsa üyeleri, yapay piyasa oluşturmak maksadıyla
aşağıdaki faaliyetlerde bulunamazlar:
• Bir menkul kıymete gerçeğe uygun olmayan ve görüntüde aktif bir piyasa izlenimini
yaratmak maksadıyla,
• Menkul Kıymetin sahipliğinde gerçek anlamda değişim yaratmayan bir dizi alım satım yapmak,
• Fiyat ve miktar bakımından piyasayı yanlış
yönlendirecek mahiyette Borsa emri vermek.
• Bir menkul kıymette tek başına veya başkaları ile birlikte, diğer üyeleri o menkul kıymeti alıp satmaya yöneltmek maksadıyla bir
dizi işlem gerçekleştirerek,
• Menkul kıymet için görünürde aktif bir piyasa olduğu izlenimini yaratmak,
• Menkul kıymetin fiyatında yapay olarak artış veya düşüşe neden olmak,
• Bir menkul kıymetin fiyatının artması veya
azalmasına neden olacak aktif bir piyasanın
olduğu veya olacağı şeklinde gerçek dışı bilgi dolaştırarak veya yayarak o menkul kıymetin alım satımını teşvik etmek

•Bir menkul kıymetle ilgili olarak, diğer
menkul kıymetlerin alım veya satımını teşvik etmek maksadıyla, bilerek gerçeğe aykırı
veya yanıltıcı bilgi yaymak,
• Piyasayı yanıltmak maksadıyla bir menkul
kıymette fiyatı desteklemek, sabitlemek
veya stabilize etmek üzere, dolaylı veya dolaysız olarak, bir veya daha fazla kişi ile anlaşarak bir dizi alım satım yapmak,
• Piyasayı yanıltmak maksadıyla, yanıltıcı
veya yanlış izlenim uyandıracak, gerçeğe
aykırı sözlü veya yazılı beyanda, fiil ve davranışlarda bulunmak.

Manipülasyon suçunun yaptırımı, 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezasına çarptırılır.

manipülasyonun üç temel unsurunun mevcut olduğu görülmektedir. Bunlar:
• Menkul kıymetlerin arz ve talebini, dolayısıyla da fiyatlarını etkilemeye yönelik işlemler gerçekleştiren kişi ya da kişilerin bulunmasının gerekliliği,
• Bu kişi veya kişiler tarafından gerçekleştirilen işlemlerin, menkul kıymetin fiyatında
bir artış ya da azalış yaratması ya da bu etkilerin önlenmesi ya da işlemlerin menkul
kıymetin aktif bir piyasasının olduğu izleniminin yaratılmasına yönelik olmasının
gerekliliği,
• Bu işlemlerin, işlemleri gerçekleştirenler
tarafından, menkul kıymetin fiyatını etkilemek ve ayrıca piyasanın diğer katılımcılarını menkul kıymeti almaya ya da satmaya
yönlendirmek amacıyla gerçekleştirilmesinin gerekliliği, olarak ortaya çıkmaktadır.

Sermaye Piyasası Kanunu’nun 47/A-2 maddesinde manipülasyon “Yapay olarak, sermaye piyasası araçlarının arz ve talebini etkilemek, aktif bir piyasanın varlığı izlenimini uyandırmak, fiyatlarını aynı düzeyde tutmak, artırmak veya azaltmak amacıyla alım ve satımını yapmak” şeklinde tanımlanmıştır (işlem bazlı manipülasyon)

C şıkkı bu faaliyetlerden değildir

Paydaşlar, birincil paydaşlar ve ikincil paydaşlar olmak üzere iki başlık altında toplanabilir: Birincil paydaşlar; hissedarlar, kreditörler, tedarikçiler, müşteriler, distribütörler, toptancılar,perakendeciler ve çalışanlardır.

İkincil paydaşlar ise sivil toplum örgütleri, devlet, eylemci
gruplar, medya, halk, sponsorlar gibi işletme faaliyetlerini
etkileyen ve işletme faaliyetlerinden etkilenen paydaşlardır