SERMAYE PİYASALARI VE FİNANSAL KURUMLAR

Kıymetli Madenler Piyasası’nda işlemler, üye işlem temsilcileri tarafından seans salonunda bulunan işlem terminalleri veya uzaktan erişim ile iletilen emirlerin “otomatik eşleşme” kuralına göre en iyi alım ve en iyi satım emirlerinin birbirini karşılaması suretiyle gerçekleşmektedir. İşlemler, fiyat ve zaman önceliği kurallarına uygun olarak çok fiyat yöntemine göre yürütülmektedir.

Borsalar, sağlıklı, şeffaf ve güvenilir bir alım-satım ortamında fiyatların oluşmasına imkan vermek suretiyle ekonominin işleyişinde çok önemli bir fonksiyonu yerine getirmektedir. Devlet denetimine tabidir. HMenkul kıymetler, döviz ve belli mallar işlem görür.

Kredinin anapara ve faiz ödemeleri varken halka arz ve bedelli sermaye artırımından elde edilecek fonların faiz maliyeti ve anapara geri ödemesi bulunmamaktadır.İşte borsaların kaynak yaratma fonksiyonu da burada ortaya çıkmaktadır.

Mevcut düzenlemeler çerçevesinde standart işlenmemiş durumda olan kıymetli madenlerin (altın, gümüş, platin ve paladyum) ithalatı sadece Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ve İstanbul Altın Borsası üyeleri tarafından yapılabilir.

Vadeli işlemler yatırımcılar ve şirketler için fiyat belirsizliğinin yaratacağı riskleri karşı koruma imkânı sunmaktadır.

Yetkili Müesseseler, Yurt dışında yerleşik şirketlerin Türkiye'deki Şubeleri, Kıymetli Madenler Aracı Kurumları ve Bankalar Kıymetli Madenler Piyasası'nda işlem yapabilirler

Sertifikaların büyüklüğü Kıymetli Maden Ödünç Sertifikalarının Asgari unsurlarından biridir.

Borsa yatırım fonları (BYF), bir endeksi baz alan, baz aldığı endeksin performansını yatırımcılara yansıtmayı amaçlayan ve payları borsalarda işlem gören yatırım fonlarıdır. BYF’ler, yatırımcılara yalnızca bir tek ürün satın alarak endekse yatırım yapma imkânı vermektedir. BYF aracılığıyla bir ürünle birden fazla menkul kıymete yatırım yapılması, portföyde çeşitlendirmeyi ve riskin azaltılmasını sağlamaktadır.

Emirler, belirlenen öncelik kurallarına uygun şekilde sistem tarafından otomatik olarak eşleştirilir. Bu kurallar, fiyat ve zaman önceliği kurallarıdır. Emirlerin işlem görme sıralamasında ilk önce fiyata, fiyatın aynı olması durumunda ise zaman önceliğine bakılmaktadır. Daha düşük fiyatlı satış emirleri, daha yüksek satış emirlerinden önce işlem gördüğü için, C den 20 lot, geriye kalan 30 lot da B den alınacağı için 10 lot kalır.

Tek Fiyat Yöntemi, belirli bir zaman dilimi boyunca emirlerin eşleştirme yapılmaksızın Alım-Satım Sistemine kabul edilip bu süre sonunda en yüksek miktarda işlemin gerçekleşmesini sağlayan fiyat seviyesinin hesaplandığı, tüm işlemlerin bu fiyat seviyesinden gerçekleştiği işlem yöntemidir.

Bu Pazarda; • Pazar’da Türk Lirası cinsinden ihraç edilmiş menkul değerler, • Devlet İç Borçlanma Senetleri (DİBS), • Gelir Ortaklığı Senetleri (GOS), • Borsa kotunda olan özel sektör borçlanma araçları, • Özelleştirme İdaresi Başkanlığı, Toplu Konut İdaresi Başkanlığı ve mahalli idarelerce Türk Lirası cinsinden ihraç edilmiş borçlanma senetleri, • Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından ihraç edilen likidite senetleri işlem görebilir.

Vadeli işlemler yatırımcılar ve şirketler için fiyat belirsizliğinin yaratacağı risklere karşı korunma imkânı sunmaktadır. Örneğin, ihracat yapan bir şirketin 3 ay sonra döviz geliri elde edeceğini düşünelim. şirketin kâr ve zararı 3 ay sonra oluşacak döviz kuruna bağlı hâle gelmektedir. şirket, kur artarsa kâr elde edecek, düşerse zarar edecektir. Vadeli işlem sözleşmeleri ile döviz gelirinin elde edileceği tarihteki döviz kurunu sabitlemek mümkündür.

Özel emirler, ana pazarda oluşan fiyatları etkileyebilecek büyüklükte olan yüksek miktarlı emirlerdir. Fiziki teslimatlı döviz vadeli işlem sözleşmelerinde bir defada girilen 500 adet sözleşme ve daha yüksek miktardaki emirler, diğer sözleşmeler için ise bir defada girilen 2.000 adet sözleşme ve daha yüksek miktardaki emirler özel emir olarak kabul edilir. Her iki tarafı da belirli olan özel emirlerin “Özel Emirler Pazarı”nda işlem görebilmesi için Borsanın onayı gerekir.

Borsaların ekonomik açıdan önemleri , Ekonomiye Kaynak Yaratmak Likidite Sağlamak Ekonominin Göstergesi Olmak Sermayeyi Tabana Yaymak Finansal Araçlarla ilgili Bilgilere Kolay Ulaşmak Güven Sağlamak Ekonomide Yapısal Değişikliği Kolaylaştırmak olarak sıralanabilir.

Borsada işlem görmesi uygun görülen finansal araçların alım - satımının belirli esaslar ve kurallar çerçevesinde yapılmasını sağlayan, oluşan fiyatların ve işlem bilgilerinin kamuya duyurulmasıyla yetkili olan kurumlara borsalar adı verilir.

Vadeli işlem sözleşmeleri genellikle üç amaçla kullanılır: • Korunma, • Yatırım, • Arbitraj

Örnekte vadeli işlem sözleşmesinin korunma amacını anlatmaktadır.

Vadeli işlem ve opsiyon borsasında işlem gören sözleşmeler, Hisse senedi Döviz Faiz Emtia olarak sıralanabilir.

Avrupada ilk borsa 1487 tarihinde kurulmuştur.

İstanbul Altın Borsası piyasaları, I. Kıymetli Madenler Piyasası II. Ödünç Kıymetli Madenler Piyasası III. Elmas ve Kıymetli Taş Piyasalarından oluşur.