SERMAYE PİYASALARI VE FİNANSAL KURUMLAR - Deneme Sınavı - 6

Altın, gümüş ve platin İstanbul Altın Borsasında, tahvil ve bonolar ise İMKB'de işlem görmektedir.

Gösterge DİBS faiz ürün grubuna dahildir.

Borsalar, halkın küçük tasarruflarla büyük şirketlere ortak olabilmesine imkân sağlamaktadır. İMKB’de işlem gören şirketlerin hisse senetlerinden satın almak için çok büyük paralara ihtiyaç yoktur çünkü işlem birimi 1 lot’tur. Bir adet hisse senedine sahip olmak, hisse senedinin sağladığı tüm ortaklık haklarını kullanabilmek anlamına gelmektedir. Bu anlamda borsalar, halkın büyük şirketlere ortak olabilmelerini sağlayan en önemli mekanizmalardır.

60. sayfada yer alan Şekil 3.1. İMKB Piyasaları ve İşlem Gören Ürünler şemasında tüm piyasalar ve alt pazarlar gösterilmektedir.

İMKB Hisse Senetleri Piyasası’nda hisse senetleri, rüçhan hakkı kuponları, borsa yatırım fonları ve aracı kuruluş varantları işlem görmektedir.

İMKB, • Hisse Senetleri Piyasası • Gelişen İşletmeler Piyasası (Hisse senetleri) • Tahvil ve Bono Piyasası (Devlet İş Borçlanma Senetleri ve Özel Sektör Tahvil ve Bonoları) • Yabancı Menkul Kıymetler Piyasası (T.C. Hazinesi tarafından ihraç edilen Eurobondlar) gibi piyasalardan oluşur.

Verilenlerden hepsi borsaların temel işlevleri arasındadır.

Türkiye’de sermaye piyasalarının tarihi, Osmanlı İmparatorluğu’nun Kırım Savaşı ’nın getirdiği mali yükle baş edebilmek için borçlanma yoluna gittiği 1850’li yıllara kadar uzanmaktadır.

Sermaye Piyasası Kanunu 30 Temmuz 1981'de yürürlüğe girmiştir.

Borsa İstanbul piyasalarının pay piyasası başlığı altında Gelişen İşletmeler Pazarı yer almaktadır.

Sabit getirili sermaye piyasası araçlarının işlem gördüğü, hem kesin alım-satım işlemleri hem de repo-ters repo işlemleri için tek organize piyasa olan piyasa türü Borçlanma Araçları Piyasası'dır.

Elinde bulunduran kişiye, dayanak varlığı ya da göstergeyi önceden belirlenen bir fiyattan belirli bir tarihte veya belirli bir tarihe kadar alma veya satma hakkı veren ve bu hakkın kaydi teslimat ya da nakit uzlaşı ile kullanıldığı menkul kıymet niteliğindeki sermaye piyasası aracını ifade eden kavram varanttır.

Pay piyasasında yapılan işlemlerin fiziki ve nakit takası, işlemin yapılmasını izleyen ikinci iş günü yani T+2’de yapılır.

Türev araçlar genellikle üç amaçla kullanılır:
• Riskten Korunma,
• Yatırım,
• Arbitraj.

Borsaların bir ekonomiye sağladığı yararlar ile temel işlevleri şu şekilde sıralanabilir:
• Ekonomiye kaynak yaratmak
• Sermaye piyasası varlıklarının alım satımı için ikincil piyasa rolü görmek, likidite sağlamak, ekonominin göstergesi olmak
• Bir ekonomide sermayenin tabana yayılmasına katkıda bulunmak
• Şirketler ve sermaye piyasası araçları ile ilgili bilgilere daha kolay ulaşılmasını sağlamak
• Güven sağlamak
• Ekonomide yapısal değişimleri kolaylaştırmak

Bu bilgilere göre doğru yanıt C'dir.

Borsaların finansal araçların kolaylıkla el değiştirmesini sağlayarak sermayenin el değiştirmesine ve halkın küçük tasarruflarla büyük şirketlere
ortak olabilmesine imkan sağlaması, borsaların bir ekonomide sermayenin tabana yayılmasına katkıda bulunmasıyla ilgilidir. Doğru yanıt A'dır.

Avrupa’da ilk borsa 1487 yılında Hollanda’nın Anvers şehrinde kurulmuştur. 16’ıncı yüzyılda bu borsanın yerini Amsterdam Borsası almıştır. Öte yandan 17’inci yüzyılda Londra’da bir kahvehanede sermaye piyasası araçlarının alım ve satım işlemleri başlamıştır. “Borsa” ibaresi ilk defa 1773 yılında kahvehanenin üstüne “The Stock Exchange” levhasının asılmasıyla
kullanılmaya başlanmıştır. 3 Mart 1801’de ücrete tabi üyelik sistemi getirilerek borsa yeniden açılmıştır. Böylece modern anlamda ilk borsa kurulmuştur. Doğru yanıt B'dir.

Türkiye’de sermaye piyasalarının dönüm noktaları arasında Sermaye Piyasası Kanunu’nun 30 Temmuz 1981’de yürürlüğe girmesi önemli yer
tutmaktadır. Kanunla birlikte Türkiye’de sermaye piyasaları hukuki altyapıya kavuşmuştur. Sermaye Piyasası Kanunu’yla borsa bankerlerinin çalışmasının düzenlenmesi ve sermaye piyasasının denetim altına alınması amaçlanıyor, yasaya uyum süreci için bankerlere bir yıllık süre tanınıyordu. Doğru yanıt E'dir.

Kıymetli Madenler türev pazarı, vadeli işlem ve opsiyon grubunun alt dallarından birisidir. (Şekil 3.1) Doğru yanıt A'dır.

Pay Piyasasında Uygulanan İşlem Yöntemleri: Sürekli İşlem, Piyasa Yapıcılı Sürekli İşlem ve tek fiyat yöntemidir.

BİAŞ Pay Piyasası’nda
• “Sürekli Müzayede-Çok Fiyat” ,
• “Piyasa Yapıcılı Sürekli Müzayede-Çok Fiyat”,
• “Tek Fiyat”
işlem yöntemleri kullanılır. Bu işlem yöntemleri dahilinde likiditeye destek olmak amacıyla “likidite sağlayıcılık” işlevi de piyasa katılımcılarının hizmetine sunulmuştur. BİAŞ Pay Piyasası’nın temel çalışma yöntemi
sürekli müzayededir. Doğru yanıt C'dir.