SENDİKACILIK

Macar iktisat tarihçisi Karl Polanyi ünlü eseri Büyük Dönüşüm’de bu yaklaşımı liberal itikat (iman, amentü) olarak eleştirmektedir

Smith’e göre görünmeyen bir el bireyi kendi çıkarı peşinden gitmeye yönlendirir. Kendi çıkarı peşinden koşan birey toplumun çıka rınıda etkin biçim de korumuş olur

Daha sonra Ferdinand Lasalle tarafından Ücretlerin Tunç Kanunu olarak adlandırılacak ve eleştirilecek olan bu klasik liberal yaklaşım, ücretler seviyesini emeğin arz ve talebine bağlamaktadır.

Ricardo, emekten, ücret ve fiyatlardan söz ederken işçilerin örgütlenme hareketlerini değerlendirmeyi düşünmemiştir. Tersine herşeyin kişisel düzeyde oluşacağını ve ücretlerin zaman zaman düşeceğini söyleyerek ünlü Tunç Kanunu’nu ortaya koymuştur

Malthus’a göre ise nüfus geometrik biçimde (1, 2, 4, 8...) artarken geçimlik mallar aritmetik biçimde (1, 2, 3, 4...) artmaktadır. Malthus açısından ücretlerin düzeyi nüfus artışı ile bağlantılıdır.

Spencer sosyal ve ekonomik gelişmenin, zayıf olanların ayıklanmasına bağlı olduğunu iddia eder

Bu çerçevede Fransa’da 1791 yılında (öneren millet ve kili Isaac­-René-­Guy Le Chapelier adıyla anılan) Le Chapelier Yasası kabul edilmiş, işçi sendikaları, toplu sözleşmeler ve grevler yasaklanmıştır.

İngiltre’de de 18. yüzyıl boyunca bir dizi yasa işçilerin örgütlenmelerini ve işverenler ile toplu pazarlık yapmalarını yasaklanmıştır. 1799 ve 1800 yıllarında işçi hareketinin radikalleşmesi korkusuyla Combination Acts (Birleşme Yasaları) olarak bilinen ve sendikaları yasaklayan yasalar kabul edilmiş ve bu yasakları çiğneyenlere karşı hapis cezası ve zorla çalıştırma öngörülmüştür. Sendikalaşmayı yasaklayan 1800 tarihli yasa 1824 yılında yürürlükten kaldırılmış ve sendika yasağı kısmen gevşetilmiştir

İngiltre’de de 18. yüzyıl boyunca bir dizi yasa işçilerin örgütlenmelerini ve işverenler ile toplu pazarlık yapmalarını yasaklanmıştır. 1799 ve 1800 yıllarında işçi hareketinin radikalleşmesi korkusuyla Combination Acts (Birleşme Yasaları) olarak bilinen ve sendikaları yasaklayan yasalar kabul edilmiş ve bu yasakları çiğneyenlere karşı hapis cezası ve zorla çalıştırma öngörülmüştür. Sendikalaşmayı yasaklayan 1800 tarihli yasa 1824 yılında yürürlükten kaldırılmış ve sendika yasağı kısmen gevşetilmiştir

Klasik iktisadi yaklaşımın, ekonomik liberalizmin özünde kendi çıkarı için en akılcı seçimleri yapan birey (homo economicus) varsayımı yatar. Aslında bu akıllı birey böyle davranarak sadece kendisi için değil toplum için de en iyisini yapar. O nedenle birey, ekonomik tercih ve hareketlerinde tamamen özgür olmalı ve özgürlüğünü güvence altına alacak bir hukuk düzeninin oluşturulması dışında, bireyin bu özgürlük alanına müdahale edilmemelidir. Klasik iktisadın devlete biçtiği görev, kurulu düzenin devamı için bir tür gece bekçiliği yapmaktır. Liberal düşünce emeği de bir mal olarak kabul etmiş ve bunun doğal sonucu olarak pazardaki alım ve satımını arz ve talep kuralları içinde görmüş ve örgütlenmelerin bu kuralları değiştiremeyeceği fikrini savunmuştur. Klasikler, piyasa mekanizmasına herhangi bir müdahaleyi, devlet ya da sendikalar kanalıyla gerçekleştirilecek bir sınırlamayı, sadece piyasa için değil doğrudan işçiler için de sakıncalı görürler.

Klasik iktisatçılar Ricardo, Malthus ve Mill ücret artışlarının doğal bir mekanizma sonucunda, işgücü arzının artışına ve azalışına bağlı olarak ya da bir ücret fonu çerçevesinde oluştuğunu ve bu nedenle de ücretleri hükümetlerin ya da sendikaların gayretleriyle doğal düzeyin ya da fon miktarının üzerine çıkarmanın bu dengeyi bozacağını ve hatta ücretleri daha da düşürücü sonuçlar doğuracağını savunurlar.

Klasik liberal iktisadi düşüncenin diğer ismi J. Stuart Mill ise sendikaların ücret fonunun hacmini etkileyebileceklerini, işçilerin örgütlenerek işverenlerle pazarlıklarında güçlerini artırabileceklerini kabul etmiştir. Mill, sendikaların varlığını savunmakla birlikte, onların yeniden dağıtıcı etkilerinin oldukça sınırlı olduğu görüşündedir. Mill klasiklerin geleneklerini yıkarak sendikalara sempati ile baktıysa da geleceğin toplumunda sendikalar için gerçek bir yer görmemiştir. Mill’in yaşamının sonraki yıllarında ücret fonu teorisini terk etmesi ve sendikalara sempatiyle bakmasına rağmen, Mill’in düşüncesinde kapitalist sisteme karşı herhangi bir dayanışmacı iz görmek mümkün değildir.

İngiliz sosyalizminin kurucusu sayılan ve aynı zamanda döneminin önemli sanayicilerinden biri olan Robert Owen, kooperatifçi fikirleriyle tanınmıştır. İşçilerin kooperatif­leşme yoluyla sermaye sahibi olabileceklerini ileri sürmüştür. Diğer ütopyacı sosyalistler Comte de Saint Simon ve François-Charles Fourier'e göre sendikacılık ile nispeten daha ilgili olan Owen, İngiltere’de 1824 yılında sendikalar yasallık kazandıktan sonra sendikaları önemsemeye başlamıştır. 1933 yılında Üretici Sınıf­ların Büyük Ulusal Manevi Birliği (Grand National Moral Union of Productive and Useful Classes) adıyla bütün işçileri çatısı altına alacak bir birlik/sendika kurulmasını önermiştir. Owen’a göre bu birlik/sendika bütün işçilerin çalışmayı terk etmelerini sağlayarak yeni sosyal düzeni barışçı bir genel grevle gerçekleştirmiş olacaktı.

Grevler ve sendikalar yoluyla elde edilecek ücret artışlarının fiyat artışlarına yol açacağı ve dolayısıyla bir anlam ifade etmediği şeklindeki görüşü Anarşizmin kurucusu Proudhon tarafından savunulmaktadır.

Fabiancılar sosyalizme evrim yoluyla ulaşılabileceğini savunan bir sosyalist harekettir. Önde gelen Fabiancılar olan Webb’ler Marx’ın sınıf mücadelesi kavramını kabul ederken, mücadelenin zorla ve sınıf­ların birinin ortadan kaldırılması yoluyla çözülmesi noktasında Marx’ın görüşlerinden ayrılmaktadır. Webb’ler Marx’ın aksine sendikaları esas olarak ekonomik kuruluşlar olarak ele almışlardır. Sendikaların temel görevlerini ücretlilerin yaşam ve çalışma koşullarını geliştirmek olarak tanımlamışlardır. Webb’ler bunun en önemli aracı olarak toplu pazarlığı görmüştür. Pazarlık kuramı olarak da bilinen Webb’lerin görüşüne göre, işçilerin örgütlü olarak yapacakları toplu pazarlık ve müzakere yoluyla işverenlerin daha çok kazanmak için mümkün olduğu kadar az ücret ödeme tutumlarına karşı konulabilir.

Fabiancılar sendikaları esas olarak ekonomik kuruluşlar olarak ele almışlardır. Buna göre sendikaların temel görevlerini ücretlilerin yaşam ve çalışma koşullarını geliştirmek olarak tanımlamış ve bunun en önemli aracı olarak toplu pazarlığı görmüşlerdir. Anarko-sendikalistler  ise toplu sözleşme görüşmelerine karşı çıkmışlardır.

Frederick von Hayek'e göre sendikalar bütün isteklerine rağmen serbest piyasa tarafından oluşturulan gerçek ücretleri uzun dönemde artıramaz. Hayek, “Sendikaların gerçek ücretlerde sağladığı artış diğerlerinin aleyhine sadece belirli bir gruba yarar sağlar. Bu yüzden sendikalar sadece sektörel çıkarlara hizmet ederler” demektedir. Hayek sendikal faaliyetlerin zorunlu olarak her yerde emek verimliliğini düşüreceğini ve bu nedenle de gerçek ücretlerin genel düzeyini düşüreceğini ileri sürmektedir.

Anarko-sendikalizmin en önemli kuramcılarından biri “genel grevi” sınıf mücadelesinin en önemli aracı ve kitleleri sürükleyecek bir toplumsal mit olarak yücelten Georges Sorel (1847-1922) olmuştur. Anarko-sendikalistler kariyerizm ve uzlaşmacılık kaynağı olarak gördükleri parlamenter faaliyete ve siyasi partilere de karşıydı. Anarko-sendikalistler bunun yerine sendikal mücadeleyi ön plana çıkarıyordu. Ancak barışçıl toplu sözleşme görüşmelerine de karşı çıkıyorlardı. Onlara göre işçilerin ekonomik çıkarlarının savunulması için endüstriyel militanlık esas alınmalıydı. Bu nedenle işçiler devrimci bir genel grev yoluyla kapitalizme karşı meydan okumaya hazırlanmalıydı.

Spencer sendikaları bireysel özgürlüğe aykırı yapılar olarak görmektedir. Spencer, sendikaların yaygınlaşmasıyla çalışma özgürlüğünün sınırlandığını iddia etmektedir. Çalışanlar sendikalara saptanmış bir para (aidat) ödemek veya sendi­kasız kalma seçenekleri ile yüz yüzedir. İşçi sendikasız kaldığında ise çalışması zorla engellenmektedir. Spencer böylece sendikaların çalışma hakkını sattığını, işçilerin ise satın aldığını iddia etmektedir.

Adam Smith, işçilerin çıkarları ve ücret düze­yini artırmak için örgütlenmelerini yararsız bir çaba olarak görmüştür.Smith işçi ve işveren örgütlerini birer pazarlık aracı olarak görmekle birlikte işçi örgütlerinin daha çok savunma örgütleri olduğunu belirtmiştir. Doğru cevap A'dır.