SENDİKACILIK - Deneme Sınavı - 6

Toplu iş sözleşmesi kavramı ve kurumu, Türk iş hukukuna ilk kez 818 sayılı Borçlar Kanunu’nun umumi mukaveleye ilişkin hükümleri ile girmiştir.

1938 yılında kabul edilen yeni Cemiyetler Kanunu, “sınıf esasına veya adına dayanan” cemiyet kurma yasağı getirerek, tek parti döneminde fiilen zaten mevcut olmayan örgütlenme özgürlüğünü hukuken de ortadan kaldırmıştır.

3008 sayılı İş Kanunu 1936 yılında tek partili dönemde kabul edilmiştir, diğer şıklardaki kanunlar ise çok partili dönemde kabul edilmiştir.

Türk-İş 1952 yılında kurulmuştur. Bu dönemde yürülükte olan kanun, 1947 yılında kabul edilen ve 1963 yılına kadar yürürlükte kalan, 5018 sayılı İşçi ve İşveren Sendikaları ve Sendika Birlikleri Hakkındaki Kanun'dur.

1961 Anayasasında Türkiye'de işçilere ilk kez grev hakkı tanınmış ve 1963 yılında çıkartılan 275 sayılı Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanunu ile grev hakkı ve lokavt toplu iş uyuşmazlıklarında kullanılabilecek birer mekanizma olarak düzenlenmiş, böylelikle yasakçı sistemden karma sisteme geçiş sağlanmıştır.

Türk-İş 1964 yılında toplanan 5. Genel Kurulu'nda tüzüğüne partiler üstü politika ilkesini koymuştur.

Türkiye'nin ilk ve tek ulusal düzeydeki sözleşmesi olan Toplumsal Anlaşma 1978 yılında imzalanmıştır.

Türkiye'de 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'na göre toplu iş uyuşmazlıklarında karma sistem uygulanmaktadır ve uyuşmazlıklarda öncelikle arabuluculuk yolu denenmektedir. Bu yol başarıya ulaşmadığı zaman, grev ve lokvat yasağı yok ise, grev ve lokavt yolu açılmaktadır.

1995 yılında Anayasanın 53. maddesine bir fıkra eklenerek memurlara örgütlenme ve toplu görüşme hakkı tanınmıştır.

Türkiye'de sendikalar, sendikaya üye olmayanları kendilerine çekebilmek için genişlemeci bir rekabete girmek yerine, daha kolay bir yolu tercih etmekte ve birbirlerinden üye çalmaya yönelik pazar payına yönelik sendikal rekabete girmektedir.

Türkiye'de toplanma ve dernek kurma hakları 1924 Anayasası ile getirilmiştir.

Türkiye'nin ilk İş Kanunu olan 3008 sayılı İş Kanunu 1936 yılında kabul edilmiştir.

518 sayılı Kanun ylnızca beden işçilerini kapsamış, fikir işçilerine sendikal hakları tanımamıştır.

Anayasa'da 1971 yılında yapılan değişiklikle kamu görevlilerinin sendika hakkı ortadan kaldırılmıştır.

275 sayılı Kanun ile toplu çıkar uyuşmazlıklarının yanı sıra toplu hak uyuşazlıklarında da işçilerin greve gidebilmelerine imkan verilmiştir.

Türkiye İşveren Sendikaları Konferderasyonu (TİSK) 1962 yılında kurulmuştur.

1978 yılında Türkiye'nin ilk ve tek ulusal düzeydeki sözleşmesi olan Toplumsal Anlaşma hükümetle Türk-İş arasında imzalanmıştır.

5018 sayılı Kanun, genel sözleşme adı altında sendikalara toplu iş sözleşmesi yetkisini tanımıştır

6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu 2012 yılında kabul edilmiştir.

6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununa göre, sendikanın toplu pazarlık yetkisini alabilmesi için kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az %1 (yüzde bir)'inin üyesi olması gereklidir.