SENDİKACILIK - Deneme Sınavı - 13

Norveç organik ilişkinin kurulduğu ara bağımlı modele, Almanya organik ilişknin kurulmadığı ara bağımlı modele, Kanada ise bağımsız modele örnek olarak verilebilir.

Zorunlu bağımlı model demokratik rejimin omadığı askeri yönetimlerde ve diktatörlüklerde söz konusudur. Sendikalar rejimin zorlaması ile iktidardaki gücün bir temsilcisi olarak faaliyet göstermektedir.

Organik ilişkinin kurulduğu ara bağımlı model aynı zamanda İngiliz Modeli olarak adlandırılmaktadır. TUC, İşçi Partisinin kuruluşu sırasında üye ve finansman desteğinde bulunmuştur, günümüzde de bu desteğini devam ettirmektedir.

Türkiye'de 1980-1983 yılları arasında yapılmış olan toplu iş sözleşmelerini yenileme görevi Yüksek Hakem Kuruluna verilmiştir.

Sendikal çoğulculuk ilkesi, endikal katılımcılık ilkesi ve sendikal açıklık ilkesi sendika içi demokrasinin dayandığı temel ilkelerdir.

Oligarşinin Tunç Kanunu varsayımı Robert Michels'e aittir.

Sendikaların siyasi parti kurmaları veya sendika liderlerinin parlamentoya girmesi sendikaların siyasi faaliyet şekillerinden biridir. Ancak, sendika liderinin siyasi partiye üye olması sendikaların siyasi faaliyet şekillerinden biri değildir.

İskandinav ülkelerinde görülmesi sendikacılık ve siyaset arasındaki ilişki modellerinden bağımsız modelin özelliklerinden biri değildir.

Sendikacılık ve siyaset arasındaki ilişki modellerinde İngiliz Modeli de denilen model organik ilişkinin kurulduğu ara bağımlı modeldir.

Türkiye sendikacılık ve siyaset arasındaki ilişki modellerinden bağımlı modelin görüldüğü ülke değildir.

Fransa sendikacılık ve siyaset arasındaki ilişki modellerinden gönüllü bağımlı modelin görüldüğü ülkelerden biridir.

Türkiye'de 1980 öncesinde DİSK ile TİP arasındaki ilişki sendikacılık ve siyaset arasındaki ilişki modellerinden organik ilişkinin bulunmadığı ara bağımlı modele örnek olabilir.

Sendikacılık ve siyaset arasındaki ilişki modelinde genellikle pragmatik sendikaların benimsedikleri model bağımsız modeldir.

İngiltere’de, 19. yy’ın son yarısında varlığını göstermiş olan Chartist hareket, bünyesinde küçük esnaf ve zanaatkarları da barındıran bir hareket olmakla birlikte, geniş kitle tabanı bakımından bir işçi hareketi niteliğiyle tarih sahnesindeki yerini almıştır.

Sendika içi demokrasi, sendikayı temsil edecek ya da yönetecek kişilerin ve organların üyeler tarafından özgür ortamlarda, gerekli örgütsel katılım araçlarıyla ve demokratik biçimde saptanmasını ve seçilmesini öngörmektedir.

Toplumsal demokraside olduğu gibi sendika içi demokrasi de çoğulculuk, katılımcılık ve açıklık ilkelerine dayanmaktadır.

Söz konusu tanım, sendikal çoğulculuk ilkesidir.

Sendikalarda demokrasiden sapma üzerinde duran Robert Michels ise tüm demokratik örgütlerde olduğu gibi sendikalarda da zaman içinde demokratik yapıdan oligarşik bir yönetim yapısına doğru kayış yaşanabileceğini ileri sürmüştür. Michels’in Oligarşinin Tunç Kanunu adındaki varsayımına göre, yapısı şeklen demokratik olan siyasi parti, dernek, kooperatif gibi tüm örgütlerde zamanla demokratik amaçlardan sapma ve belirli bir grubun veya liderin hakimiyetine girme gibi oligarşik eğilimler görülmektedir.

Alman sosyolog Robert Michels (1876-1936) tarafından 1915 yılında yazılan “Siyasi Partiler: Modern Demokrasinin Oligarşik Eğilimleri Üzerine Sosyolojik Bir Çalışma” isimli kitap, siyaset bilimi için olduğu kadar endüstri ilişkileri için de özel bir öneme sahiptir.

Bazı ülkelerde sendikalar siyasi parti kurarak, parlamentoda doğrudan bir parti vasıtasıyla var olma yolunu seçmektedir. Bu şekilde sendikaların desteğiyle kurulan siyasi partiler, çalışanların potansiyel oylarını arkalarına alarak siyasi arenada çözüm arayışı içine girmektedir. İngiltere’de sendikaların 1906 yılında kurdukları İşçi Partisi bu konuda örnek olarak verilebilir. Sendikalar tarafından kurulan İşçi Partisi’nin en büyük finansman kaynağı, sendikaların ödedikleri aidatlar ve seçim yardımlarıdır. Ayrıca İşçi Partisi ile sendikalar arasında oluşturulan çok sayıda ortak iş birliği kuruluşu da faaliyet göstermektedir.